Podseria

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmnie

Równolegle z organizacją i kształtowaniem się struktury WUBP na terenie woj. pomorskiego / bydgoskiego powstawać zaczęły jego jednostki terenowe w postaci PUBP. Organizacją placówek bezpieczeństwa w poszczególnych powiatach województwa zajmowały się wydzielone specjalne do tego zadania grupy operacyjne. W efekcie ich działalności do końca wiosny 1945 r. na terenie województwa pomorskiego powstało dwadzieścia PUBP. Jednym z nich był Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmnie zorganizowany już w styczniu 1945 r. Kierownikiem grupy operacyjnej na powiat chełmiński, a jednocześnie p.o. kierownika PUBP w Chełmnie został z dniem 23 stycznia 1945 r. ppor. Władysław Kańczugowski. W pierwszym okresie funkcjonowania PUBP ich struktura organizacyjna ulegała licznym zmianom. Od sierpnia 1947 r. obowiązywać zaczęła ujednolicona ostatecznie struktura organizacyjna jednostek terenowych WUBP na Pomorze, na skutek czego struktura wewnętrzna PUBP w Chełmnie przedstawiała się następująco: - Kierownictwo - Sekretariat, - Referat I (kontrwywiad), - Referat II (ewidencji i techniki operacyjnej), - Referat III („walki z reakcyjnym podziemiem”), - Referat IV (gospodarczy), - Referat V (społeczno-polityczny), - Referat Śledczy, placówki terenowe na terenie danego powiatu, - Aparat Gospodarczy, - Ochrona - Ambulatorium. Z dniem 1 października 1949 r. zorganizowano Referat ds. Poboru. Następnie Referat Kolejowy, który z dniem 1 stycznia 1951 r. został zlikwidowany, a w jego miejsce powołano Referat Komunikacji. Referaty stanowiły kompetencyjnie odpowiedniki wydziałów w WUBP, liczyły od dwóch do dziewięciu funkcjonariuszy, na czele których stał kierownik. W marcu 1952 r. doszło do gruntownej zmiany w strukturze terenowej WUBP w Bydgoszczy. W jej wyniku pion operacyjny PUBP w Chełmnie stanowiły jedynie Referat II i Referat Śledczy, będące odpowiednikami Wydziału II i Wydziału Śledczego WUBP. Z dniem 15 sierpnia 1953 r. zorganizowano jeszcze w PUBP w Chełmnie Referat Va. Kompetencje wydziałów operacyjnych WUBP, których odpowiedników nie utworzono w PUBP w Chełmnie przerzucone zostały na poszczególnych referentów, skupionych w dwóch komórkach organizacyjnych: w zespole referentów powiatowych i zespole referentów terenowych (gminnych). Nadal funkcjonował: Referat ds. Poboru, Referat Gospodarczy, Ochrona i Ambulatorium. Działał także Referat Mobilizacyjny, który zajmował się w powiecie sprawami mobilizacyjnymi. Na czele PUBP w Chełmnie, jak dotychczas stał szef i jego zastępca. Obsługą biurowości zajmował się Sekretariat na czele z sekretarzem. Ambulatorium kierował lekarz, mający do pomocy pielęgniarkę. Ochroną budynku dowodził komendant gmachu, posiadający kompanie liczącą siedmiu funkcjonariuszy. Opisana struktura PUBP w Chełmnie przetrwała do początku 1955 r. Na mocy art. 11 dekretu Rady Państwa z 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. Nr 54, poz. 269) urząd ministra bezpieczeństwa publicznego został zniesiony. Struktury i kadry UB zostały podporządkowane nowo utworzonemu Komitetowi do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego powołanemu na mocy art. 5 przywołanego dekretu. Dotychczasowa jednostka terenowa WUBP w Bydgoszczy, jaką był PUBP w Chełmnie, z dniem 1 kwietnia 1955 r. (data zatwierdzenia etatów WUdsBP w Bydgoszczy) zaczęła funkcjonować jako Powiatowa Delegatura ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Chełmnie, podległa WUdsBP w Bydgoszczy.