Archiwa IPN

Ustawa z 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U. z 2023.102), ustawa z dnia 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. z 2023.342).

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu został powołany pod koniec 2000 r. na mocy ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Zasięgiem swojego działania objął jurysdykcję terytorialną apelacji poznańskiej, której obszar wyznaczają granice dawnych województw: poznańskiego, pilskiego, konińskiego, zielonogórskiego, leszczyńskiego, gorzowskiego i szczecińskiego. Jako pierwsze przejęto do zasobu akta byłych Okręgowych Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu i Zielonej Górze, a następnie kolejno pozyskiwano archiwalia od instytucji, na które obowiązek przekazania dokumentów nałożył ustawodawca. Były to: Urząd Ochrony Państwa (w późniejszych latach jego sukcesor - Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego), Policja, sądy i prokuratury powszechne oraz wojskowe, jednostki penitencjarne. Okres największego przyrastania zasobu archiwalnego poznańskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej miał miejsce w latach 2001–2005. Według stanu na dzień 31 grudnia 2020 r. w Oddziale IPN w Poznaniu zgromadzono 5063,76 mb archiwaliów, z czego materiały przekazane przez Urząd Ochrony Państwa i Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego stanowiły 651,96 mb, Policję - 302,42 mb, akta paszportowe - 3163,75 mb, akta więziennictwa - 101,15 mb, sądy i prokuratury -
131,32 mb, natomiast materiały Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu liczyły 85,19 mb oraz 497,42 mb akt nabytków przekazały inne jednostki. W momencie powołania Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie, w Poznaniu rozpoczęto prace zmierzające do wyodrębnienia i przekazania do nowo powstałego Oddziału materiałów archiwalnych, które do tej pory znajdowały się w tutejszym zasobie. Po wyodrębnieniu szczecińskiego zasobu archiwalnego i przeprowadzeniu jego skontrum na przełomie lutego i marca 2006 r., przekazano do Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Szczecinie łącznie 1976,45 mb akt. W chwili obecnej poznański Oddział IPN terytorialnie obejmuje dawne województwa: poznańskie, pilskie, konińskie, leszczyńskie i zielonogórskie. Zasób archiwalny Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu liczy aktualnie około 5063,76 mb akt, w tym akta przekazane przez Delegatury Urzędu Ochrony Państwa (i ich sukcesorów czyli Delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego) w Poznaniu i Zielonej Górze stanowią ok. 651,96 mb. Wśród materiałów archiwalnych znajdują się dokumenty Wojewódzkich Urzędów Bezpieczeństwa Publicznego oraz Służby Bezpieczeństwa w: Poznaniu i Zielonej Górze, wytworzone i zgromadzone w toku wykonywanych przez nich czynności operacyjnych. Dokumentację tę uzupełnia zbiór mikrofisz oraz materiały o charakterze ewidencyjnym, m.in. kartoteki, dzienniki rejestracyjne oraz inwentarze archiwalne. Wśród akt przekazanych przez Policję (ok. 302,42 mb) znajdują się akta osobowe funkcjonariuszy oraz akta administracyjne. Na archiwalia więziennictwa, które stanowią 101.15 mb składa się dokumentacja uzyskana od zakładów karnych i aresztów śledczych. Są to księgi i skorowidze więzienne z lat czterdziestych i pięćdziesiątych ubiegłego wieku oraz akta osobowe więźniów i aresztantów osadzonych za popełniane czyny przestępcze o charakterze politycznym, w tym np. akta osób internowanych w okresie stanu wojennego oraz akta osobowe funkcjonariuszy pełniących służbę w komórkach podległych Wydziałowi Ochrony i Dowodzenia Centralnego Zarządu Zakładów Karnych w latach 1957–1989. Sądy i prokuratury wojskowe (ok. 7,01 mb) przekazały dokumenty zawierające grupę akt Wojskowych Sądów Rejonowych w Poznaniu oraz Zielonej Górze. Z kolej w kategorii archiwaliów przekazanych przez sądy i prokuratury powszechne (ok. 131,32 mb) znajdują się akta śledztw oraz spraw karnych prowadzonych m.in. przeciwko przedstawicielom opozycji politycznej. Wśród archiwaliów Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – IPN w Poznaniu i Okręgowych Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Poznaniu i Zielonej Górze (ok. 85,19 mb) znajdują się dokumenty zgromadzone i wytworzone w toku prowadzonych śledztw i badań naukowych dotyczących zbrodni hitlerowskich i komunistycznych. Kolejną grupę stanowią akta Straży Granicznej (ok. 18,14 mb) przekazane przez Lubuski Oddział Straży Granicznej, które dotyczą m.in. cudzoziemców przebywających w PRL. Archiwum Państwowe w Poznaniu użyczyło, zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy Instytutem Pamięci Narodowej i Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych akta spraw karnych Wojskowego Sądu Rejonowego w Poznaniu (ok. 0,47 mb akt). Archiwa Wojskowe (ok. 44,06 mb) reprezentowane są przez akta wojskowych organów wymiaru sprawiedliwości, m.in. Wojskowych Sądów i Prokuratur Rejonowych w Poznaniu i Zielonej Górze, Sądu Garnizonowego i Prokuratury Garnizonowej w Poznaniu, Sądu Okręgowego i Prokuratury Okręgowej w Poznaniu oraz akta 10. Pułku Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Poznaniu i Wojskowej Prokuratury II Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza z Krosna Odrzańskiego. Do tej grupy należą też akta osobowe przejęte z Wojskowych Komend Uzupełnień. Na zasób archiwalny poznańskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej składają się także dokumenty innych jednostek organizacyjnych. Stanowią one ok. 497,56 mb. Do najciekawszych można tu zaliczyć akta przekazane przez Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu i Delegaturę Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego z siedzibą w Zielonej Górze, są to materiały po byłych Wydziałach do spraw Wyznań w: Kaliszu, Koninie, Lesznie, Pile, Poznaniu i Zielonej Górze. Dary i kolekcje prywatne stanowią ok. 61,07 mb akt. Zasób archiwalny jest systematycznie uzupełniany przez darowizny od osób fizycznych. Ponadto w zasobie znajduje się zbiór akt paszportowych, na który składają się akta osób ubiegających się o wydanie paszportu oraz książeczki paszportowe – ok. 3163,75 mb. Na dokumentację paszportową składają się akta z Wydziałów Paszportowych Komend Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej/Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych w: Poznaniu, Zielonej Górze, Lesznie, Koninie i Pile. Ważnym elementem zasobu archiwalnego OAIPN w Poznaniu jest ewidencja kartoteczna, która zawiera obecnie 279,88 mb. Na zasób kartoteczny składają się: Kartoteki operacyjne (Kartoteka Ogólnoinformacyjna i Odtworzeniowa oraz Zagadnieniowa Wydziałów „C” Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych w: Poznaniu, Pile, Lesznie, Koninie, Zielonej Górze w liczbie 65,87 mb; Pomocnicze kartoteki operacyjne: (Kartoteki według kryptonimów spraw oraz rejestracji, „fakt/zdarzenie” Wydziałów „C” Komend Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej/Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych w: Poznaniu, Pile, Lesznie, Koninie, Zielonej Górze liczące 1,6 mb; Kartoteki tematyczne według pseudonimów, kryptonimów, adresów, miejsc pracy, znajomości języków obcych (tzw. „piotrusie”) Wydziałów „C” Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych w: Poznaniu, Pile, Lesznie, Koninie, Zielonej Górze (10,5 mb); Kartoteki pomocnicze (Kartoteki zgłoszeń czasowego pobytu cudzoziemców Wydziału „C” Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Poznaniu w ilości 9,9 mb, Kartoteka funkcjonariuszy MO, UB, SB i pracowników cywilnych (13,59 mb); Kartoteka funkcjonariuszy SW (1,5 mb), Kartoteka członków PZPR przy WUSW w Pile, Kartoteka funkcjonariuszy ORMO (5,16 mb), Skorowidz pomocniczy Sekcji „B” WZO Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Pile (0,2 mb), Zbiór kart koordynacyjnych Wydziału „C” Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Poznaniu (0,35 mb) oraz Kartoteka osób skazanych i podejrzanych o szpiegostwo oraz indagowanych Wydziału „C” Komend Wojewódzkich Milicji Obywatelskiej w Poznaniu i Zielonej Górze (0,105 mb); Kartoteka tematyczna osób posiadających zezwolenie na „pływania morskie” (0,2 mb), Kartoteka zezwoleń na posiadanie broni KWMO/WUSW w Zielonej Górze (0,55 mb), Kartoteki paszportowe Urzędu Wojewódzkiego w: Koninie, Lesznie, Pile, Poznaniu (168,25 mb); Kartoteki pomocnicze OKBZpNP w Poznaniu (1,8 mb). Wśród zachowanej dokumentacji archiwalnej przechowywanej w poznańskim Oddziale Instytutu Pamięci Narodowej ważne miejsce zajmują materiały operacyjne wytworzone przez Służbę Bezpieczeństwa. Są to akta dotyczące wszystkich rodzajów spraw operacyjnych postępowań przygotowawczych, teczki personalne i teczki pracy osobowych źródeł informacji, teczki osób opiniowanych, dokumentacja sprawozdawcza i korespondencja operacyjna oraz wszelkie przepisy: zarządzenia, rozkazy, pisma okólne, instrukcje i wytyczne dotyczące pracy operacyjnej. Jako materiały osobowe traktowane były: teczki osobowe funkcjonariuszy SB i MO, żołnierzy zawodowych jednostek wojskowych podległych ministrowi spraw wewnętrznych, funkcjonariuszy pożarnictwa, pracowników cywilnych, członków ORMO. Wśród przechowywanych materiałów archiwalnych szczególne miejsce zajmuje dokumentacja administracyjna, na którą składa się m.in. sprawozdawczość dokumentująca działalność resortu bezpieczeństwa na terenie Wielkopolski w okresie Polski Ludowej. Wyjątkowe znaczenie dla mieszkańców Wielkopolski i historyków dziejów najnowszych ma dokumentacja dotycząca Poznańskiego Czerwca 1956 r. Zgromadzony zasób dotyczący tego wydarzenia jest obszerny, składają się na niego materiały administracyjne oraz śledcze. W 2006 r. przypadała 50. rocznica wystąpienia robotników poznańskich zakładów pracy. W związku z tymi uroczystościami, poznański Oddział IPN wystąpił do wszystkich oddziałów w kraju z prośbą o przeprowadzenie w posiadanych zasobach kwerendy, mającej na celu odszukanie wszelkiej dokumentacji dotyczącej reperkusji wydarzeń Poznańskiego Czerwca 1956 r. Od maja do lipca 2006 r. przekazano do poznańskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej materiały archiwalne dotyczące tego wydarzenia z Oddziałów w: Gdańsku, Łodzi, Katowicach, Lublinie, Rzeszowie, Wrocławiu, Krakowie i Szczecinie. Wyjątkowo cenne dokumenty dotyczące Poznańskiego Czerwca 1956 r. wypożyczono z Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów w Warszawie, są to akta liczące dziewięćdziesiąt tomów oraz kartoteka zawierająca karty 847 osób uczestniczących w zajściach i w związku z nimi zatrzymanych przez funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa. Materiały te zostały wytworzone w 1956 r. w Poznaniu lub na terenie Wielkopolski. Można w nich również odnaleźć informacje pochodzące z całego kraju, pokazujące reakcje społeczeństwa Polski na rozgrywające się w Poznaniu wydarzenia. W archiwum poznańskiego oddziału IPN znajdują się również ciekawe materiały dokumentujące stosunki panujące między Kościołem katolickim a państwem. Przechowywane są m.in. źródła dotyczące obchodów milenium chrztu Polski. Zachowane materiały administracyjne pozwalają na podjęcie próby odtworzenia wydarzeń minionych lat. Kolejne ważne wydarzenie, którego opis z perspektywy Służby Bezpieczeństwa znajdujemy w dokumentach archiwalnych, dotyczy wystąpień studenckich w 1968 r. Materiały obrazują wydarzenia, których areną stał się Poznań, przebieg głównych manifestacji organizowanych przez młodzież akademicką i spontaniczne reakcje mieszkańców miasta. Dokumentacja ukazuje postawę władzy i działania, jakie podjęła Służba Bezpieczeństwa w celu „przywrócenia ładu i porządku”. Ważną grupę materiałów stanowią dokumenty dotyczące rozwoju działalności struktur NSZZ „Solidarność” w Wielkopolsce. Ukazują one powstawanie związku zawodowego w regionie, jego funkcjonowanie oraz działania władz państwowych wymierzone przeciwko niemu. Duże znaczenie ma również dokumentacja dyrektywna i normatywna na temat przygotowań do wprowadzenia stanu wojennego w Wielkopolsce. Punkt wyjścia do poznania codzienności stanu wojennego stanowią dokumenty opisujące nastroje społeczeństwa Wielkopolski w najważniejszych zakładach pracy w regionie. Najwartościowszym materiałem są jednak dokumenty z przebiegu akcji „Jodła”, czyli z przygotowania i przeprowadzania akcji internowania osób związanych ze strukturami „Solidarności”. Unikatowy zbiór materiałów archiwalnych znajdujący się w zasobie poznańskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej stanowi dokumentacja wojskowego wymiaru sprawiedliwości. Zachowane dokumenty ilustrujące działalność Wojskowego Sądu Rejonowego w Poznaniu należą do najliczniejszych i najlepiej zachowanych. Warte odnotowania są materiały Wojskowej Prokuratury Rejonowej w Poznaniu, na które składają się repertoria i skorowidze. W wyniku reformy administracyjnej w 1950 r. uległ zmianie dotychczasowy podział administracyjny kraju, w Zielonej Górze utworzono Wojskowy Sąd Rejonowy, którego dokumentacja jest przechowywana w zasobie. Warto odnotować również znajdujące się w zasobie materiały archiwalne przejęte z prokuratur i sądów powszechnych. Stanowią one dla badaczy historii wymiaru sprawiedliwości w PRL nieocenione źródło ukazujące rozwój sądów i prokuratur w latach 1945–1990.

Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu [w:] Informator o zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej (stan na dzień 31 grudnia 2008 roku), pod red. Jerzego Bednarka i Rafała Leśkiewicza, Warszawa 2009, s. 848-922

R. Reczek, Historia kształtowania się zasobu archiwalnego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

R. Kościański, Dokumentacja archiwalna WUBP w Poznaniu. Kilka uwag do wybranych serii akt [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

B. Rybak, R. Reczek, Dokumentacja „Poznańskiego Czerwca 1956 r.” w zasobie archiwalnym poznańskiego IPN [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

R. Reczek, W. Makuch, Charakterystyka zespołu archiwalnego – Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Lesznie [1975] 1983–1990 [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

E. Wojcieszyk, Charakterystyka akt aparatu represji ziemi lubuskiej i Wielkopolski dotyczących Kościoła katolickiego [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

E. Makowska, Specyfika i wartość źródłowa dokumentacji sądów i prokuratur powszechnych w zasobie Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

R. Nowicki, Problemy zespołowości w archiwum IPN w Poznaniu. Spostrzeżenia na podstawie analizy struktury zespołu archiwalnego [w:] Studia i Materiały, t. 13: Z archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu. Studia nad zasobem, red. R. Kościański, R. Leśkiewicz, Warszawa–Poznań 2008

R. Kościański, R. Leśkiewicz, Brakowanie i niszczenie dokumentów Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Poznaniu w latach 1989–1990, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2011, 4, s. 271–282

R. Leśkiewicz, NSZZ „Solidarność” Region Wielkopolska 1980–1981 w zasobie archiwalnym Oddziału IPN w Poznaniu [w:] Wielkopolska „Solidarność” w materiałach aparatu represji (1980–1989), red. Waldemar Handke, Poznań 2006

W. Handke, R. Kościański, B. Kuświk, Wielkopolskie regiony NSZZ „Solidarność” (Kalisz, Konin, Leszno, Piła). Rekonesans archiwalny w zasobie OBUiAD IPN w Poznaniu [w:] Wielkopolska „Solidarność” w materiałach aparatu represji (1980–1989), red. Waldemar Handke, Poznań 2006

R. Kościański, Materiały operacyjne dotyczące „Solidarności” Pilskiej (1980–1981) w IPN w Poznaniu. Zarys pozostałości ze zniszczeń dokonanych przez SB [w:] Wielkopolska „Solidarność” w materiałach aparatu represji (1980–1989), red. Waldemar Handke, Poznań 2006

W. Handke, „Solidarność” w regionie leszczyńskim (1980–1981) w świetle akt SB. Rekonesans archiwalny w poznańskim zasobie IPN [w:] Wielkopolska „Solidarność” w materiałach aparatu represji (1980–1989), red. Waldemar Handke, Poznań 2006

B. Kuświk, NSZZ „Solidarność” byłego województwa kaliskiego (1980–1981) w zasobie Instytutu Pamięci Narodowej [w:] Wielkopolska „Solidarność” w materiałach aparatu represji (1980–1989), red. Waldemar Handke, Poznań 2006

Rafał Reczek, Radio Solidarność Regionu Wielkopolska. Dokumenty, Poznań 2008

Wartość naukowa i stan opracowania zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej, red. Rafał Kościański i Rafał Leśkiewicz, Poznań-Warszawa 2010

Poznański Czerwiec 1956. Wybór dokumentów, Wybór i opracowanie: Stanisław Jankowiak, Rafał Kościański, Edmund Makowski, Rafał Reczek, Poznań 2012

NSZZ „Solidarność” Region Konin. Wybór dokumentów, tom I (1980-1981), wstęp, wybór i opracowanie Konrad Białecki i Waldemar Handke, opracowanie dokumentów Konrad Białecki, Grzegorz Klonowski, Paweł Kochański, Jarosław Mycka, Mariusz Naworski, Ryszard Ryszewski, Poznań 2012

B. Tomczak, Inwentarz archiwalny Wojskowego Sądu Rejonowego w Zielonej Górze 1950–1954, Poznań 2013

Referendum z 30 czerwca 1946 roku w województwie poznańskim w dokumentach UB. Wybór źródeł, wybór i oprac. A.Chmielewska-Metka, T. Cieślak, P. Drzymała, W. Makuch, P. Orzechowski, A. Pawlicki, Poznań 2015

NSZZ „Solidarność” Region Konin. Wybór dokumentów, tom II (1981–1989), wstęp, wybór dokumentów, redakcja Konrad Białecki, opracowanie dokumentów Konrad Białecki, Grzegorz Klonowski, Paweł Kochański, Jarosław Mycka, Mariusz Naworski, Ryszard Ryszewski, Poznań 2016

Poznański czerwiec 1956. Wybór dokumentów, tom II. Wybór, wstęp i opracowanie: Stanisław Jankowiak, Rafał Kościański, Rafał Reczek, Poznań 2016

Wybory czerwcowe 1989 r. w województwie poznańskim. Wybór dokumentów, wstęp i red. Łukasz Komorowski, wybór i oprac. dokumentów Hanna Budzyńska, Anna Chmielewska-Metka, Radosław Czajkowski, Paweł Drzymała, Łukasz Komorowski, Poznań–Warszawa 2021

sierpień oraz dni ustawowo wolne od pracy

Z Dworca PKS autobus nr 171 (kierunek Dębina) do przystanku IPN albo tramwaj nr 10 (kierunek Dębiec) do przystanku Wspólna i pieszo do ul. Rolnej i siedziby Oddziału - z Dworca Zachodniego (PKP) tramwaj nr 12 (kierunek Starołęka Mała) do przystanku Rolna i ul. Rolną do siedziby Oddziału.

Na podstawie ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 102) oraz ustawy z 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów ((Dz. U. z 2023 r. poz. 342), IPN realizuje następujące typy wniosków: (1) o udostępnienie do wglądu dokumentów dotyczących wnioskodawcy lub nieżyjącej osoby najbliższej (2) o udostępnienie oraz wydanie kopii dokumentów osobowych dotyczących pracownika lub funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwa (3) o udostępnienie dokumentów na potrzeby prowadzenia badań naukowych oraz publikacji materiału prasowego; (4) o udostępnienie dokumentów w celu wykonywania zadań ustawowych; (5) o udostępnienie do wglądu kopii akt spraw lustracyjnych; (6) o udostępnienie informacji zawartych w dokumentach organów bezpieczeństwa państwa dotyczących osób pełniących funkcje publiczne; Udostępnienie wybranych kolekcji, zespołów i zbiorów archiwalnych warunkują również dwustronne umowy zawierane pomiędzy IPN i instytucjami współpracującymi, w szczególności zagranicznymi, oraz osobami prywatnymi (dot. kolekcji, zbiorów oraz archiwów prywatnych i rodzinnych). Nie udostępnia się oryginałów materiałów w złym stanie technicznym oraz poddanych czynnościom cyfryzacji. Wnioski są realizowane przez Oddziały zgodnie z właściwością miejscową określone wg zasięgu sadów apelacyjnych.