Podseria

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Grudziądzu

Równolegle z organizacją i kształtowaniem się struktury WUBP pomorskiego / bydgoskiego powstawać zaczęły jego jednostki terenowe w postaci PUBP. Organizacją placówek bezpieczeństwa w poszczególnych powiatach województwa zajmowały się wydzielone specjalne do tego zadania grupy operacyjne. W efekcie ich działalności do końca wiosny 1945 r. na terenie województwa pomorskiego powstało dwadzieścia PUBP. Jednym z nich był Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Grudziądzu zorganizowany w marcu 1945 r. Kierownikiem grupy operacyjnej na powiat grudziądzki został z dniem 22 stycznia 1945 r. ppor. Wacław Wieszaczewski, jednocześnie pierwszy kierownik PUBP w Grudziądzu od 1 marca 1945 r. W pierwszym okresie funkcjonowania PUBP ich struktura organizacyjna ulegała licznym zmianom. Od drugiej połowy 1947 r. obowiązywać zaczęła ujednolicona ostatecznie struktura organizacyjna jednostek terenowych WUBP na Pomorze, na skutek czego struktura wewnętrzna PUBP w Grudziądzu, w listopadzie 1947 r., przedstawiała się następująco: - Kierownictwo, - Starszy Referen Personalny (nie obsadzony etat), - Sekretariat, - Referat I (kontrwywiad), - Referat II (ewidencji i techniki operacyjnej), - Referat III („walki z reakcyjnym podziemiem”), - Referat IV (gospodarczy), - Referat V (społeczno-polityczny), - Referat Śledczy, placówki terenowe na terenie danego powiatu, - Aparat Gospodarczy, - Ochrona i Areszt - Ambulatorium, - Placówka Kolejowa BP (na stacji Grudziądz). W sierpniu 1948 r. w celu usprawnienia przeprowadzania wywiadu oraz kontroli specjalnej przy PUBP w Grudziądzu utworzono Referat ds. Wywiadu, a we wrześniu tego samego roku Referat ds. Poboru. Placówka Kolejowa BP została w grudniu 1948 r. przekształcona w Referat Kolejowy, który z dniem 1 stycznia 1951 r. został zlikwidowany, a w jego miejsce powołano Referat Komunikacji. Referaty stanowiły kompetencyjnie odpowiedniki wydziałów w WUBP, liczyły od dwóch do dziewięciu funkcjonariuszy, na czele których stał kierownik. W marcu 1952 r. doszło do gruntownej zmiany w strukturze terenowej WUBP w Bydgoszczy. W jej wyniku pion operacyjny we wszystkich PUBP stanowiły jedynie Referat II i Referat Śledczy, będące odpowiednikami Wydziału II i Wydziału Śledczego WUBP. Tylko PUBP usytuowane w wiekszych miastach, takich jak m.in. Grudziądz, posiadały odpowiedniki pozostałych wydziałów operacyjnych WUBP. Struktura wewnętrzna PUBP w Grudziądzu po reorganizacji wyglądała następująco: – Kierownictwo – szef i zastępca, – Sekretariat, – Referat I – Referat II, – Referat III, – Referat IV, – Referat V (od sierpnia 1953 r.) – Referat Śledczy, – Referat A, – Punkt B (perlustracja koperspondencji) – Referat ds. Poboru, – Referat Gospodarczy, – Referat Mobilizacyjny (zajmował się w powiecie sprawami mobilizacyjnymi), – Referat Kultury Fizycznej (od sierpnia 1953 r.) – Ochrona, – Ambulatorium. Referatem kierował funkcjonariusz pozostajacy na etacie starszego referenta. Natomiast Ambulatorium lekarz, mający do swojej dyspozycji pielęgniarkę. Ochroną budynku dowodził komendant gmachu, majacy do pomocy kompanię ochrony składajacą sie z siedmiu funkcjonriuszy. W 1952 r. utworzono także przy PUBP w Grudziądzu, w miejsce zlikwidowanego Referatu Komunikacji, Sekcję 8 (Kolejową), która była odpowiednikiem Wydziału VIII przy WUBP w Bydgoszczy. Komórka ta uległa likwidacji w 1954 r. w związku z likwidacją wspomnianego Wydziału VIII. Opisana struktura PUBP w Grudziądzu przetrwała do początku 1955 r. Na mocy art. 11 dekretu Rady Państwa z 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. Nr 54, poz. 269) urząd ministra bezpieczeństwa publicznego został zniesiony. Struktury i kadry UB zostały podporządkowane nowo utworzonemu Komitetowi do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego powołanemu na mocy art. 5 przywołanego dekretu. Dotychczasowa jednostka terenowa WUBP w Bydgoszczy, jaką był PUBP w Grudziądzu, z dniem 1 kwietnia 1955 r. (data zatwierdzenia etatów WUdsBP w Bydgoszczy) zaczęła funkcjonować jako Powiatowy Urząd ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Grudziądzu, podległa WUdsBP w Bydgoszczy.