Podzespół

Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej we Wrocławiu 1954 - 1983

W skład województwa wrocławskiego w latach 1945-1950 weszły: miasta: Bolesławiec, Brzeg, Bystrzyca Kłodzka, Dzierżoniów, Głogów, Góra Śląska, Jawor, Jelenia Góra, Kamienna Góra, Kłodzko, Kożuchów, Legnica, Lubań, Lubin, Lwówek Śląski, Milicz, Namysłów, Oleśnica, Oława, Strzelin, Syców, Szprotawa, Środa Śląska, Świdnica, Trzebnica, Wałbrzych, Wołów, Wrocław, Ząbkowice Śląskie, Zgorzelec, Złotoryja, Żagań i Żary; w roku 1950 odłączone zostały: Brzeg, Namysłów, Kożuchów, Szprotawa, Żagań i Żary. W 1975 r. w związku z nowym podziałem administracyjnym – miasta: Bierutów, Brzeg Dolny, Kąty Wrocławskie, Milicz, Oborniki Śląskie, Oleśnica, Oława, Sobótka, Strzelin, Syców, Środa Śląska, Trzebnica, Twardogóra, Wiązów, Wołów, Żmigród, gminy: Bierutów, Borów, Brzeg Dolny, Cieszków, Czernica, Długołęka, Dobroszyce, Domaniów, Gądkowice, Jordanów Śląski, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Kondratowice, Kostomłoty, Krośnice, Krzelów, Laskowice Oławskie, Lubiąż, Łagiewniki, Łozina, Malczyce, Mietków, Miękinia, Milicz, Oborniki Śląskie, Oleśnica, Oława, Prusice, Sobótka, Strzelin, Sułów, Środa Śląska, Święta Katarzyna, Trzebnica, Twardogóra, Wiązów, Wińsko, Wisznia Mała, Wołów, Zawonia, Żmigród, Żórawina (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.1975.17.92).

Przełom polityczny, do którego doszło w Polsce w październiku 1956 r., miał zasadniczy wpływ na strukturę organizacyjną organów bezpieczeństwa. Na podstawie decyzji Biura Politycznego KC PZPR z 6 listopada 1956 r. oraz Ustawy o zmianie organizacji naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego z 13 listopada 1956 r. zlikwidowano Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego i przekazano jego zadania MSW. Na szczeblu terenowym KWMO wchłonęły dotychczasowe jednostki i komórki organizacyjne UB, których stany liczebne znacznie zmniejszono. Odtąd stanowiły one pion Służby Bezpieczeństwa, reprezentowany zarówno w KW MO, jak i w jednostkach niższego szczebla. W skład kierownictwa KWMO we Wrocławiu wchodził początkowo komendant wojewódzki MO oraz jego zastępcy ds. MO (od stycznia 1959 aż trzech), ds. bezpieczeństwa (od sierpnia 1957 r. dwóch, w tym jeden I zastępca; od 1970 r. – trzech), ds. administracyjno-gospodarczych. W późniejszym okresie powołano też zastępcę komendanta wojewódzkiego ds. Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej. Kierownictwo Jednostek Bezpieczeństwa tworzyli zastępcy komendanta wojewódzkiego ds. bezpieczeństwa (w późniejszym okresie zmieniono nazwę tych stanowisk na zastępców komendanta wojewódzkiego ds. SB) oraz kilku podległych im funkcjonariuszy. W strukturze KWMO we Wrocławiu pion SB tworzyły początkowo: Wydział II, Wydział III, Samodzielna Sekcja Śledcza, Samodzielna Sekcja „A”, Samodzielna Grupa Specjalna, Inspektorat Kierownictwa Jednostek Bezpieczeństwa oraz wydziały: Ewidencji Operacyjnej, „B”, „T” i „W”. Wydział II odpowiadał za działania kontrwywiadowcze, utrzymał więc zakres obowiązków powierzonych mu w poprzednim okresie. Stosunkowo szeroki był obszar zainteresowań Wydziału III, który zajmował się operacyjną kontrolą środowisk opozycyjnych, mniejszości narodowych, organizacji społecznych i politycznych, Kościoła, gospodarki, szkolnictwa, instytucji kulturalnych i naukowych oraz służby zdrowia. Samodzielna Sekcja „A” w dalszym ciągu była odpowiedzialna za organizację łączności szyfrowej, natomiast Samodzielna Grupa Specjalna realizowała zadania wywiadowcze na rzecz Departamentu I MSW. Inspektorat Kierownictwa Jednostek Bezpieczeństwa miał za zadanie sprawować nadzór nad pracą pozostałych komórek. Realizował też inne zadania zlecone przez kierownictwo. Prowadzący ewidencję operacyjną i archiwum Wydział Ewidencji Operacyjnej w 1960 r. przemianowano na Wydział „C”. Wydział „B” zajmował się obserwacją zewnętrzną, Wydział „T” obsługą środków techniki operacyjnej takich jak podsłuchy i urządzenia do podglądu, natomiast Wydział „W” kontrolą korespondencji obywateli. W 1958 r. Samodzielna Sekcja Śledcza została przekształcona w Wydział Śledczy. Dnia 2 stycznia 1960 r. zmieniono nazwę Wydziału Ewidencji Operacyjnej na Wydział „C”. We wrześniu 1960 r. do pionu SB przeniesiona została z pionu milicyjnego Sekcja Rejestracji Cudzoziemców, którą przemianowano na Samodzielną Sekcję Rejestracji Cudzoziemców. Dnia 1 marca 1962 r. wyłączono z Wydziału Kadr Referat Kadr ds. Bezpieczeństwa i na jego bazie powstała Samodzielna Sekcja Kadr i Szkolenia SB. Równocześnie z etatu Kierownictwa Jednostek Bezpieczeństwa wyłączono sześć stanowisk, tworząc Samodzielną Sekcję Ogólno-Organizacyjną SB (tym samym Wydział Ogólny KWMO pozbawiono wpływu na funkcjonowanie SB). W lutym 1967 r. na jej miejsce utworzono Samodzielną Sekcję Informacji i Sprawozdawczości. W lipcu 1962 r. z zakresu zadań Wydziału III wyłączono zagadnienia związane z Kościołem katolickim i innymi grupami wyznaniowymi, tworząc nowy Wydział IV. Samodzielna Grupa Specjalna została zlikwidowana w październiku 1963 r., a zadania wywiadowcze realizował od tej chwili jeden funkcjonariusz zajmujący stanowisko starszego inspektora w ramach Inspektoratu Kierownictwa Jednostek SB. W październiku 1982 r. w miejsce dwóch samodzielnych stanowisk starszych inspektorów przy zastępcy komendanta wojewódzkiego ds. SB powstał Inspektorat I, realizujący zadania na rzecz Departamentu I, czyli wywiadu. Dnia 15 lipca 1964 r. SB przejęła od pionu milicyjnego obsługę zagadnień związanych z wydawaniem zezwoleń na wyjazdy za granicę. Sprawami tymi zajmował się Wydział Paszportów. W 1967 r. przejął on sprawy związane z dokumentami tożsamości i funkcjonował odtąd jako Wydział Paszportów i Dowodów Osobistych. W latach 1965–1972, w związku z podporządkowaniem Wojsk Ochrony Pogranicza Ministerstwu Obrony Narodowej, SB zajmowała się również nadzorowaniem przejść granicznych. Zadanie to realizował Wydział Kontroli Ruchu Granicznego, który wchłonął dawną Samodzielną Sekcję Rejestracji Cudzoziemców. Na początku 1975 r. Wydział Paszportów i Dowodów Osobistych przemianowano ostatecznie na Wydział Paszportów. Przeprowadzona na mocy Ustawy dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz. U. 1975, nr 16, poz. 91), reforma administracyjna kraju spowodowała kolejne zmiany w organizacji lokalnych struktur SB. Dotychczasowe województwo wrocławskie zostało podzielone na kilka mniejszych: jeleniogórskie, legnickie, wałbrzyskie i wrocławskie. W każdym z nowych województw powstały KWMO, a w nich komórki organizacyjne pionu SB. 1 czerwca 1975 r. we wrocławskiej komendzie z Wydziału III wydzielono Wydział III A, któremu powierzono kontrolę zagadnień związanych z gospodarką. Po powstaniu NSZZ „Solidarność” zakres obowiązków wydziału poszerzono o zadania dotyczące jego inwigilacji. Od grudnia 1981 r. nosił on nazwę Wydziału V. W 1975 r. utworzony został również Inspektorat Ochrony Przemysłu kontrolujący pracę Straży Przemysłowej, Służby Ochrony Kolei, Straży Leśnej i Straży Pocztowej. Zadania kontrolne dawnego Inspektoratu Kierownictwa Jednostek Bezpieczeństwa (funkcjonującego ostatecznie pod nazwą Inspektoratu Kierownictwa SB) przejął Wydział Inspekcji obejmujący swą kompetencją wszystkie piony funkcjonujące w strukturze komendy. W jego ramach działał osobny Zespół ds. SB. Część zadań dawnego Inspektoratu Kierownictwa SB przejął jednoosobowy Inspektorat Analityczno-Informacyjny Zastępcy Komendanta Wojewódzkiego MO ds. SB. Od lutego 1981 do listopada 1983 r. Wydział II kontrolował dodatkowo sferę transportu, łączności i poligrafii (przekazane później Wydziałowi V) oraz prasy, radia i telewizji (przejęte następnie przez Wydział III). W maju 1981 r. zakres zadań Wydziału IV poszerzono o sprawy gospodarki rolnej. We wrześniu 1982 r. na bazie kadr Wydziału III utworzono nową komórkę pod nazwą Wydział III-1. Miała się ona zajmować operacyjną kontrolą środowiska naukowego Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Wrocławskiej, uważanych za ostoję wpływów opozycji. Kolejna rozbudowa struktur miała miejsce na początku 1983 r. Na bazie istniejącej od 1980 r. grupy operacyjnej o kryptonimie „Poligon” utworzono Wydział V-1, któremu powierzono rozpracowywanie podziemnych grup „Solidarności” w zakładach pracy. Pozostałe piony służbowe funkcjonujące w strukturze KWMO we Wrocławiu – administracyjno-gospodarczy i milicyjny, były bardzo rozbudowane i w latach 1954–1983 ulegały pewnym reorganizacjom. Od 1957 r. dotychczasowy Wydział I Organizacyjno-Ogólny zmienił nazwę na Wydział Ogólny. Wydział II Służby Zewnętrznej w latach 1956–1957 przejściowo określano jako Wydział Służby Milicyjnej, następnie jako Wydział Służby Zewnętrznej. W 1966 r. komórkę przekształcono go w Wydział Prewencji Ogólnej. Wskutek włączenia do zakresu jej obowiązków nadzoru nad służbą ruchu drogowego, w latach 1968–1974 działała jako Wydział Prewencji i Ruchu Drogowego. Od 1975 r. stosowano nazwę Wydział Prewencji. Wydział III Służby Kryminalnej w 1960 r. zmienił nazwę na Wydział Służby Kryminalnej, natomiast w 1975 r. komórkę tę na stałe przemianowano na Wydział Kryminalny. Wydział Śledczy w 1957 r. zmienił nazwę na Wydział Dochodzeniowy, natomiast od 1966 r. funkcjonował jako Wydział Dochodzeniowo-Śledczy. Wydział IV Walki z Przestępczością Gospodarczą istniał w latach 1956–1957 pod nazwą Wydział IV do Walki z Przestępczością Gospodarczą, w latach 1957–1961 jako Wydział IV Przestępczości Gospodarczej, w latach 1961–1966 jako Wydział do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi i w okresie późniejszym ponownie jako Wydział do Walki z Przestępczością Gospodarczą. Nadzór nad strukturami MO działającymi na kolei miał sprawować zorganizowany w 1955 r. Wydział V Milicji Kolejowej, w latach 1957–1961 nazywany Wydziałem Kolejowym, a następnie Wydziałem IV do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi w Transporcie Publicznym i Łączności. W 1965 r. jego kompetencje przekazano Wydziałowi do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi. W 1957 r. na bazie działającej (od 1954 r.), w ramach Wydziału Śledczego, Sekcji Techniki Śledczej utworzono Laboratorium Kryminalistyczne, w latach 60. działające jako Wojewódzkie Laboratorium Kryminalistyczne, natomiast w 1970 r. przemianowane ostatecznie na Wydział Kryminalistyki. Działająca zapewne od 1954 r. Drużyna Kontroli Ruchu Drogowego została wkrótce przekształcona w Inspektorat Kontroli Ruchu Drogowego. Do 1961 r. komórka ta była prawdopodobnie podporządkowana Wydziałowi Służby Zewnętrznej. Sporadycznie używano na jej określenie również nazwy Komenda Ruchu Drogowego. W latach 1961–1966 działała jako Wojewódzki Inspektorat Ruchu Drogowego, a następnie Wydział Kontroli Ruchu Drogowego. W okresie 1968–1974, jak już wspomniano, zagadnienia dotyczące kontroli ruchu należały do kompetencji Wydziału Prewencji. W kolejnych latach funkcjonował odrębny Wydział Ruchu Drogowego. Wydział Kadr przemianowano w latach 1956–1957 na Wydział Kadr i Szkolenia, po czym przywrócono komórce wcześniejszą nazwę. Pion szkoleniowy KWMO po 1954 r. funkcjonował początkowo jako Wydział Szkolenia lub Szkoleniowy, w latach 1956–1957 wchodził w skład wspomnianego Wydziału Kadr i Szkolenia, po czym utworzono odrębny Inspektorat Szkolenia Zawodowego, przemianowany następnie na Inspektorat Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego, a w 1975 r. na Wydział Szkolenia. Pod koniec 1954 r. sprawy gospodarcze KWMO pozostawały w gestii Inspektoratu ds. Zaopatrzenia, a w okresie 1955–1969 – Kwatermistrzostwa. W latach 1969–1975 pion był określany jako Wydział Zaopatrzenia, po czym funkcjonował już stale pod nazwą Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej. W 1956 r. w struktury Wydziału Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych włączono Samodzielną Sekcję Rejestracji Cudzoziemców, którą w 1960 r. przekazano do pionu SB. W 1961 r. pion ewidencji ludności przemianowano na Wydział Dowodów Osobistych. Po przekazaniu na krótki okres jego kompetencji Wydziałowi Ogólnemu, ostatecznie w latach 1967–1975 sprawy związane z dokumentami tożsamości weszły do zakresu zadań Wydziału Paszportów i Dowodów Osobistych, działającego w ramach pionu SB. W 1956 r. struktury milicji przejęły od aparatu bezpieczeństwa kompetencje związane z wydawaniem paszportów zagranicznych. W ramach Wydziału Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych powołano wówczas Sekcję Paszportów Zagranicznych. W latach 1958–1959 działała ona jako Samodzielna Sekcja Paszportów Zagranicznych, natomiast od 1959 r. jako Wydział Paszportów Zagranicznych. W 1964 r. sprawy paszportowe przekazano ostatecznie kompetencjom SB. Do celów prowadzenia obserwacji zewnętrznej na zlecenie komórek KWMO powołano w 1955 r. Wydział „A”. W kolejnych latach działał on natomiast w ramach Wydziału Służby Kryminalnej jako Służba „A” i Sekcja Służby „A”. W 1960 r. powołano Samodzielną Sekcję Służby „A”, natomiast dwa lata później ponownie Wydział „A”. W 1967 r. zadania związane z obserwacją wewnętrzną przejął Wydział „B” pionu SB. Po 1975 r. w ramach pionu milicyjnego powołano własną Kompanię Wywiadowczą. W 1956 r. przekazano sprawy organizacji łączności z Wydziału Ogólnego do nowo wyodrębnionego Wydziału Łączności. Obsługę finansów KWMO zapewniał nadal Wydział Finansowy. Od 1956 r. w skład struktur wrocławskiej komendy wojewódzkiej wchodził również Zmotoryzowany Odwód MO. Od końca 1956 r. również w jednostkach szczebla powiatowego realizowane były jednocześnie zadania pionu SB i MO. W pierwszej połowie lat 60. komendy miejskie w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu zostały połączone z tamtejszymi komendami powiatowymi i funkcjonowały jako komendy miasta i powiatu. We Wrocławiu nie doszło do podobnej reorganizacji i w dalszym ciągu Komenda Miejska MO i Komenda Powiatowa MO (która obejmowała swą kompetencją teren powiatu wrocławskiego z wyłączeniem samego miasta) działały osobno. W tym samym okresie w pięciu wrocławskich dzielnicach utworzono komendy dzielnicowe, podporządkowane Komendzie Miejskiej MO we Wrocławiu. Pracą struktur SB na szczeblu powiatu kierowali zastępcy komendanta powiatowego MO ds. bezpieczeństwa (a następnie I zastępcy komendanta powiatowego MO ds. SB, w największych miastach również II zastępcy). Jednostkami SB niższego szczebla były w omawianym okresie referaty ds. bezpieczeństwa, istniejące w poszczególnych komendach. Referaty działające w największych miastach regionu były wspomagane przez dodatkowe grupy operacyjne, oraz grupy pionów „W” i T”, a od 1960 r. grupy rejestracji cudzoziemców. W 1968 r. grupy operacyjne i paszportowe utworzono we wszystkich komendach powiatowych. Komendom powiatowym oraz komendom miasta i powiatu były podporządkowane komisariaty i posterunki MO. Przy okazji reformy administracyjnej, przeprowadzonej w czerwcu 1975 r., dokonano daleko idącej reorganizacji struktur SB. Całość spraw związanych z zadaniami tego pionu koncentrowała się odtąd na szczeblu centralnym i wojewódzkim. W miejsce zlikwidowanych komend szczebla powiatowego oraz Komendy Miejskiej MO we Wrocławiu, w których strukturze funkcjonowały wcześniej także komórki SB, jako samodzielne jednostki organizacyjne w terenie, podlegające bezpośrednio KWMO i jego wydziałom milicyjnym, działały od tego momentu komendy dzielnicowe we Wrocławiu, komendy miejskie w Oleśnicy i Oławie, komisariaty w Miliczu, Strzelinie, Środzie Śląskiej, Trzebnicy i Wołowie oraz liczne posterunki MO. Po czerwcu 1975 r., w jednostkach organizacyjnych szczebla terenowego, funkcjonowały wprawdzie w różnych okresach czasu grupy operacyjne, grupy, referaty i sekcje SB lecz zależały one bezpośrednio od poszczególnych wydziałów (operacyjnych i pomocniczych) SB KWMO we Wrocławiu, a ich funkcjonariusze pozostawali na stanie etatowym tychże wydziałów. Zgodnie z Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych nr 6/83 z 23 stycznia 1983 r. powołano jednostki rejonowe MO (komendy i komisariaty), którym podlegały jednostki terenowe niższego szczebla. Ich kierownikom podporządkowano komórki terenowe SB podlegające wcześniej wydziałom KWMO w Wałbrzychu. W 1983 r. na podstawie Ustawy z 14 lipca o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz. U. 1983, nr 38, poz. 172) KW MO zostały przemianowane na wojewódzkie urzędy spraw wewnętrznych, a jednostki rejonowe MO – na rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. Strukturę KWMO we Wrocławiu (w tym podległych jednostek terenowych) określały rozkazy organizacyjne komendanta wojewódzkiego, często wydawane na podstawie wcześniejszych zarządzeń Ministra Spraw Wewnętrznych. Szczegółową działalność poszczególnych pionów SB i MO na wszystkich szczeblach ich działalności określały stosowne zarządzenia wydawane przez Ministra Spraw Wewnętrznych oraz instrukcje i wytyczne wydawane przez kierownictwo odpowiednich departamentów i biur w centrali resortu. Kwestię procedur obowiązujących w pracy operacyjnej SB regulował w latach 1956–1983 cały szereg ogólnych i szczegółowych normatywów: Instrukcja nr 03/55 z dnia 11 marca 1955 r. o zasadach prowadzenia rozpracowania agenturalnego i ewidencji operacyjnej w organach bezpieczeństwa publicznego PRL, Instrukcja nr 04/55 z dnia 11 marca 1955 r. o zasadach pracy z agenturą w organach bezpieczeństwa publicznego PRL, Zarządzenie nr 0121/60 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 lipca 1960 r. w sprawie nowych przepisów o podstawowych środkach i formach pracy operacyjnej służby bezpieczeństwa, Instrukcja nr 03/60 z dnia 2 lipca 1960 r. o podstawowych środkach i formach pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa, Zarządzenie nr 006/70 Ministra Spraw Wewnętrznych z 1 lutego 1970 r. w sprawie pracy operacyjnej służby bezpieczeństwa resortu spraw wewnętrznych, a następnie Zarządzenie nr 00102/89 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 grudnia 1989 r. w sprawie zasad działalności operacyjnej Służby Bezpieczeństwa. Szczegółowe kategorie dokumentacji operacyjnej związanej z inwigilacją Kościoła katolickiego, wytwarzanej w pionie IV MSW, określono w Instrukcji nr 002/63 dyrektora Departamentu IV i dyrektora Biura „C” MSW z 6 lipca 1963 r. o zasadach i trybie prowadzenia ewidencji i dokumentowania działalności kleru katolickiego oraz Instrukcja nr 005/63 dyrektora Departamentu IV MSW z 23 XII 1963 r. o zasadach i trybie prowadzenia ewidencji i dokumentacji działalności biskupów. Szczegółowy tryb archiwizacji akt operacyjnych UB/SB regulowały początkowo Instrukcja nr 017/55 z dnia 8 kwietnia 1955 r. o trybie rejestracji spraw ewidencji operacyjnej i technice ich ewidencji w organach bezpieczeństwa publicznego oraz Instrukcja nr 018/55 z dnia 8 kwietnia 1955 r. o trybie rejestracji i technice ewidencji agentury w organach bezpieczeństwa. Wprowadzały one praktykę – stosowaną do końca działania cywilnych organów bezpieczeństwa – archiwizowania głównych rodzajów akt operacyjnych na podstawie odrębnych środków ewidencyjnych, początkowo określanych jako dzienniki archiwalne, a od 1968 r. jako inwentarze archiwalne. W sposób kompleksowy tryb postępowania z dokumentacją operacyjną określiła Instrukcja o pracy Archiwum Ewidencji Operacyjnej MSW wprowadzona Zarządzeniem nr 00123/57 Ministra Spraw Wewnętrznych z 1 lipca 1957 r. W tym samym roku Zarządzeniem nr 0127/57 uregulowano zasady archiwizacji akt administracyjnych oraz ustalono ich rzeczowy wykaz. Szerszy zakres miało Zarządzenie nr 0145 Ministra Spraw Wewnętrznych z 20 września 1961 r. w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów resortu spraw wewnętrznych. W latach 1968–1990 archiwizacja dokumentacji wytworzonej w toku działania jednostek organizacyjnych resortu przebiegała zgodnie z kolejnymi normatywami, porządkującymi całokształt spraw archiwalnych: Zarządzeniem nr 0107/68 Ministra Spraw Wewnętrznych z 24 października 1968 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi Służby Bezpieczeństwa i Służby Milicji, Zarządzeniem nr 034/74 Ministra Spraw Wewnętrznych z 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych (częściowo zmienionym Zarządzeniem nr 030/79 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 lipca 1979 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie zasad i sposobu postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych), a od 1985 r. Zarządzeniem nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Liczne dalsze normatywy wewnętrzne regulowały szczegółowe kwestie organizacyjne i proceduralne jednostek organizacyjnych MSW oraz zasady działania pionów pomocniczo-technicznych, ewidencji operacyjnej i paszportowego. Na ukształtowanie podzespołu archiwalnego KWMO we Wrocławiu zasadniczy wpływ miały stosowane w resorcie spraw wewnętrznych procedury aktotwórcze (zwłaszcza dotyczące sposobów prowadzenia i dokumentowania pracy operacyjnej) i archiwizacyjne. Archiwalia spraw operacyjnych komórek SB szczebla wojewódzkiego i powiatowego od momentu włączenia ich w struktury KWMO we Wrocławiu były przekazywane do archiwum Wydziału Ewidencji Operacyjnej, który przejął całość materiałów operacyjnych oraz środków ewidencyjnych po byłym Wydziale X WUdsBP. Zgodnie z Instrukcją o pracy Archiwum Ewidencji Operacyjnej MSW z 1 lipca 1957 r. jednostki i komórki organizacyjne SB działające na terenie województwa wrocławskiego miały przekazywać akta powstałe w trakcie prowadzenia działań operacyjnych i śledczych, których nie wykorzystywano w bieżącej pracy, do Wydziału Ewidencji Operacyjnej KWMO we Wrocławiu. Zgodnie z Zarządzeniem nr 0145 Ministra Spraw Wewnętrznych z 20 września 1961 r. w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów resortu spraw wewnętrznych, akta UB, SB oraz Zwiadu WOP miały być przechowywane w składnicy przy Wydziałach „C” komend wojewódzkich MO. W komendach wojewódzkich utworzono odrębne składnice akt do przechowywania dokumentacji wytworzonej przez komórki MO w jednostkach wojewódzkich i terenowych. Mimo to nadal istniały składnice akt w jednostkach terenowych. W 1965 r. Minister Spraw Wewnętrznych zarządził przejęcie przez Wydziały „C” uporządkowanych składnic akt z wydziałów ogólnych komend wojewódzkich MO oraz składnic podległych im jednostek terenowych. Na podstawie Zarządzenia organizacyjnego nr 042/org. Ministra Spraw Wewnętrznych z 14 kwietnia 1967 r. włączono składnice akt wydziałów ogólnych komend wojewódzkich MO do wydziałów „C” wraz z posiadanymi materiałami operacyjnymi, kontrolno-śledczymi i administracyjnymi. Zgodnie z Zarządzeniem nr 0107/68 Ministra Spraw Wewnętrznych z 24 października 1968 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi Służby Bezpieczeństwa i Służby Milicji w wydziałach „C” komend wojewódzkich MO, należało przechowywać akta byłych WUBP, WUdsBP, PUBP, PUdsBP, pionu SB KWMO i jego komórek w jednostkach niższego szczebla, akta personalne zwolnionych funkcjonariuszy SB z terenu danego województwa oraz teczki wyeliminowanych tajnych współpracowników i zakończonych spraw ewidencji operacyjnej MO z komend powiatowych. W związku z reformą administracyjną po czerwcu 1975 r. KWMO we Wrocławiu przekazała do nowo utworzonych KW MO w Jeleniej Górze, Legnicy i Wałbrzychu w formie sukcesji biernej i czynnej materiały wytworzone przed czerwcem 1975 r., dotyczące działalności MO i SB na terenach, które po tej dacie należały do nowych województw. W tej grupie znalazły się akta funkcjonariuszy SB i MO (także dotyczące byłych funkcjonariuszy) – przekazane przez wrocławski Wydział „C” oraz akta nie zakończonych spraw operacyjnych – przekazane przez odpowiednie komórki komendy wojewódzkiej. W 1983 r. zasób archiwum KWMO we Wrocławiu przejął nowo utworzony WUSW we Wrocławiu. Po 1990 r. zasób archiwalny tego urzędu, w tym dokumentacja wytworzona w latach 1954–1983, został rozdzielony na materiały pionu MO, przekazane Komendzie Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu, oraz archiwalia SB, które przejęła wrocławska Delegatura Urzędu Ochrony Państwa, a następnie (częściowo) wrocławska Delegatura Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wiosną 2001 r. rozpoczęto proces przejmowania od ww. instytucji archiwaliów UB/SB i MO z lat 1945–1990 przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu. Główny zrąb dokumentacji podzespołu tworzą archiwalia wytworzone przez komórki organizacyjne SB na szczeblu wojewódzkim i terenowym: dokumentacja administracyjna, dotycząca bieżącej działalności, oraz dokumentacja kancelaryjna. Analogiczne akta pionów administracyjno-gospodarczego i milicyjnego z lat 1954–1983 stanowią stosunkowo niewielką część podzespołu. Do zasobu IPN przejęto tylko te z nich, które opisują współdziałanie pionów MO i SB, zwłaszcza w zakresie działań represyjnych podejmowanych przez resort spraw wewnętrznych wobec środowisk opozycyjnych, m.in. w okresach tzw. przełomów politycznych. Materiały archiwalne tworzące podzespół zachowały się w stanie dobrym, w większości w postaci ksiąg, poszytów i teczek wiązanych.