Podzespół

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Kielcach 1983 - 1990

Od roku 1975 w skład województwa kieleckiego weszły miasta: Kielce, Busko-Zdrój, Chęciny, Chmielnik, Działoszyce, Jędrzejów, Kazimierza Wielka, Końskie, Miechów, Ostrowiec Świętokrzyski, Pińczów, Skalbmierz, Skarżysko-Kamienna, Starachowice, Stąporków, Suchedniów i Włoszczowa, g m i n y: Bałtów, Bejsce, Bieliny, Bliżyn, Bodzechów, Bodzentyn, Brody, Brzezie, Busko-Zdrój, Charsznica, Chęciny, Chmielnik, Czarnocin, Daleszyce, Działoszyce, Gacki, Gnojno, Górno, Imielno, Jędrzejów, Kazimierza Wielka, Kije, Kołaczkowice, Końskie, Koszyce, Kozłów, Krasocin, Książ Wielki, Kunów, Łagów, Łopuszno, Małogoszcz, Masłów, Michałów, Miechów, Miedziana Góra, Mirzec, Mniów, Morawica, Nagłowice, Niekłań Wielki, Nowa Słupia, Nowy Korczyn, Odrowąż, Oksa, Oleśnica, Opatowiec, Pacanów, Pałecznica, Pawłów, Piekoszów, Pierzchnica, Pińczów, Racławice, Radoszyce, Raków, Ruda Maleniecka, Samsonów, Sędziszów, Sitkówka-Nowiny, Skalbmierz, Skarżysko Kościelne, Słaboszów, Słupia (Jędrzejowska), Słupia (Konecka), Smyków, Sobków, Solec-Zdrój, Stępocice, Stopnica, Strawczyn, Suchedniów, Suków, Szewna, Szydłów, Tuczępy, Waśniów, Wąchock, Wielgus, Wiślica, Włoszczowa, Wodzisław i Złota (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.1975.17.92).

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Kielcach powołany został zgodnie z ustawą z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie podległych mu organów (Dz.U. 1983 nr 38, poz. 173). Zgodnie z treścią ustawy, na poziomie wojewódzkim prawnym następcą komendy wojewódzkiej MO był wojewódzki urząd spraw wewnętrznych. Podlegała mu sieć rejonowych urzędów spraw wewnętrznych oraz posterunków i komisariatów MO. W niektórych przypadkach, co precyzowała ustawa powoływane były również miejskie i dzielnicowe urzędy spraw wewnętrznych. W województwie kieleckim struktura pionowa WUSW ograniczyła się do powołania 11 rejonowych urzędów spraw wewnętrznych oraz pozostawienia istniejącej sieci komisariatów i posterunków MO: RUSW w Busku-Zdroju, RUSW w Jędrzejowie, RUSW w Kazimierzy-Wielkiej, RUSW w Kielcach, RUSW w Końskich, RUSW w Miechowie, RUSW w Ostrowcu Świętokrzyskim, RUSW w Pińczowie, RUSW w Skarżysku-Kamiennej, RUSW w Starachowicach, RUSW we Włoszczowie. Wymienione RUSW zastąpiły istniejące komendy miejskie MO podległe KWMO w Kielcach (Busko-Zdrój, Kielce, Końskie, Ostrowiec Świętokrzyski, Skarżysko-Kamienna oraz Starachowice) oraz komisariaty MO podległe KWMO w Kielcach (Kazimierza Wielka, Miechów, Pińczów i Włoszczowa). Na czele każdej jednostki terenowej stał szef danego RUSW który miał trzech zastępców: ds. SB, ds. MO oraz ds. polityczno-wychowawczych. Niewielkie zmiany objęły organizację komisariatów oraz posterunków MO. W dalszym ciągu pozostały Komisariaty MO w Stąporkowie i Suchedniowie oraz Komisariaty Kolejowe MO w Kielcach i Skarżysku-Kamiennej. Podzielono je jednak na cztery kategorie, zależnie od liczby stanowisk etatowych (kategoria stanowiła część składową nazwy danego komisariatu). Kategoria I – powyżej 60 stanowisk etatowych funkcjonariuszy MO, kat. II – od 40 do 60 stanowisk etatowych funkcjonariuszy MO, kat. III – od 25 do 39 stanowisk etatowych funkcjonariuszy MO oraz kat. IV – do 24 stanowisk etatowych funkcjonariuszy. Pracami komisariatu MO kierował komendant komisariatu MO oraz zastępca komendanta komisariatu MO. Z kolei posterunki podzielono na dwie kategorie: kat. I – od 7 stanowisk etatowych funkcjonariuszy MO oraz kat. II – do 6 stanowisk etatowych funkcjonariuszy MO, pozostawiając ich dotychczasowe nazwy. Do głównych zadań powołanej instytucji należała realizacja spraw z zakresu: „ochrony bezpieczeństwa państwa, w tym zwalczanie szpiegostwa, terroryzmu, dywersji i sabotażu oraz innych czynów godzących w konstytucyjne zasady ustrojowe PRL, jak również koordynowanie działań w zakresie ochrony tajemnicy państwowej i służbowej oraz kontrola ruchu międzynarodowego; ochrony życia, zdrowia i mienia obywateli oraz mienia społecznego przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra; ochrony porządku publicznego, w tym ochrony ładu i spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach komunikacji publicznej a także bezpieczeństwa w ruchu drogowym; zwalczania innych przestępstw i wykroczeń, a także inicjowanie i organizowanie działań mających na celu zapobieganie przyczynom i warunkom sprzyjającym popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz współdziałania w tym zakresie z zainteresowanymi organami państwowymi, organizacjami spółdzielczymi i społecznymi; ochrony granic państwowych, w tym organizowanie kontroli ruchu granicznego, zabezpieczanie nienaruszalności znaków i urządzeń granicznych; społeczno-administracyjnych, określonych w przepisach prawa o stowarzyszeniach, przepisach o zgromadzeniach, o zbiórkach publicznych, o odznakach i mundurach, o ewidencji ludności i dowodach osobistych, obywatelstwie polskim, o cudzoziemcach, o aktach stanu cywilnego, o broni, amunicji i materiałach wybuchowych a także w innych przepisach; organizacyjno-mobilizacyjnych i obronnych resortu spraw wewnętrznych oraz wykonywanie innych zadań z zakresu obronności, wynikających z przepisów o powszechnym obowiązku obrony PRL, a także: zwierzchni nadzór nad ochroną przeciwpożarową oraz współdziałanie w usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych nie bezpiecznych zdarzeń; nadzór nad kolegiami do spraw wykroczeń oraz udzielanie wytycznych co do orzecznictwa w sprawach o wykroczenie; nadzór nad ORMO oraz Strażą Przemysłową i innymi uzbrojonymi specjalistycznymi formacjami ochronnymi w zakresie określonym w odrębnych przepisach”. Realizacja powyższych zadań kieleckiego WUSW ograniczała się oczywiście do terenu województwa kieleckiego w granicach określonych przywołaną powyżej ustawą z dnia 28 maja 1975 r. Pracami charakteryzowanego aktotwórcy kierował Szef WUSW w Kielcach. Jego zastępcami byli: Zastępca Szefa WUSW ds. SB w Kielcach, Zastępca Szefa WUSW ds. MO w Kielcach, Zastępca Szefa WUSW ds. polityczno-wychowawczych w Kielcach oraz Zastępca Szefa WUSW ds. administracyjno-gospodarczych w Kielcach. Na czele każdego z wydziałów stał naczelnik wydziału, na czele sekcji bądź inspektoratu stał kierownik odpowiednio sekcji lub inspektoratu. W kieleckim WUSW funkcjonowały w różnym okresie następujące komórki organizacyjne pionu SB, które zajmowały się: Wydział „C” – ewidencja operacyjna, Wydział Kadr, Samodzielna Sekcja Kadr i Szkolenia oraz Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy – kontrwywiad wewnętrzny, Wydział V, Wydział Ochrony Gospodarki – zabezpieczenie gospodarki/przemysłu przed wroga działalnością, Wydział II, Wydział V, Wydział Ochrony Gospodarki – zabezpieczenie komunikacji i transportu przed wrogą działalnością, Wydział II – kontrwywiad, Wydział IV – rozpracowanie Kościołów, związków wyznaniowych, organizacji religijnych, środowisk świeckich związanych z Kościołami, Wydział Łączności – łączność, Wydział „B” – obserwacja zewnętrzna i wywiady o osobach, Wydział III, Inspektorat II, Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydział Studiów i Analiz – opozycja polityczna, organizacje społeczne i polityczne, Wydział „W”, Wydział II – Zespół ds. obrotu w komunikacji – perlustracja korespondencji, Wydział IV, Wydział VI, Wydział Ochrony Gospodarki – rolnictwo, Samodzielna Sekcja „A” – szyfry, Wydział Śledczy – śledztwa, Wydział „T” – technika operacyjna, Starsi inspektorzy przy Zastępcy Komendanta Wojewódzkiego MO ds. SB, Inspektorat I – werbunek na potrzeby MSW. W latach 1983–1990 w strukturach kieleckiego WUSW doszło do kilkudziesięciu zmian organizacyjnych. 9 stycznia 1984 r. do Wydziału „W” SB WUSW w Kielcach włączono Sekcję „W” SB z siedzibą w Skarżysku-Kamiennej (łącznie 8 stanowisk) z SB RUSW w Skarżysku-Kamiennej. 17 VII 1984 r. powołano w miejsce dotychczas istniejącej Grupy Paszportów SB RUSW w Ostrowcu Świętokrzyskim (3 stanowiska) Referat Paszportów SB RUSW w Ostrowcu Świętokrzyskim (5 stanowisk). Dość dużą zmianą było powołanie Wydziału VI SB WUSW. W Kielcach nastąpiło to w 1985 r. poprzez wyłączenie części stanowisk z wydziałów IV i V SB WUSW w Kielcach. Analogicznie postępowano w poszczególnych jednostkach terenowych, np. w SB RUSW w Ostrowcu Świętokrzyskim po rozwiązaniu istniejącego Referatu IV SB RUSW (5 stanowisk) powołano Grupę IV SB RUSW (2 stanowiska) oraz Grupę VI SB RUSW (4 stanowiska). Z kolei w RUSW w Busku-Zdroju w miejsce zlikwidowanego Referatu IV (6 stanowisk) powołano Grupę IV SB RUSW (3 stanowiska) oraz Referat VI SB RUSW (5 stanowisk). W pozostałych RUSW w województwie kieleckim powołanie terenowych grup VI wiązało się zazwyczaj z wyłączeniem części stanowisk z funkcjonujących grup IV. Sytuacja taka miała miejsce np. w RUSW w Jędrzejowie, Końskich Starachowicach, Skarżysku-Kamiennej, Kazimierzy Wielkiej, Miechowie, Pińczowie i Włoszczowie. W dniu 16 czerwca 1989 r. zlikwidowano Wydział „W” (22 stanowiska). Jednocześnie wewnątrz Wydziału II powołano grupę ds. obrotu w komunikacji (3 stanowiska). Z dniem 1 lipca 1989 r. powołano natomiast Inspektorat II SB WUSW w Kielcach (12 stanowisk). Jedną z ostatnich, poważniejszych decyzji dotyczących zmian organizacyjnych w strukturze SB WUSW w Kielcach było zreorganizowanie struktury wojewódzkiej w myśl zarządzenia organizacyjnego nr 0515/Org. Dyrektora Biura Organizacyjno-Prawnego MSW z dnia 17 listopada 1989 r. Zgodnie z powyższym zlikwidowano: Wydział III (31 stanowisk), Wydział IV (18 stanowisk), Wydział V (27 stanowisk), Wydział VI (10 stanowisk), Inspektorat Analityczno-Informacyjny Zastępcy Szefa WUSW ds. SB (1 stanowisko), Inspektorat Ochrony Przemysłu (5 stanowisk) oraz Inspektorat II (12 stanowisk). W ich miejsce powołano Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa (24 stanowiska), Wydział Ochrony Gospodarki (34 stanowiska) oraz Wydział Studiów i Analiz (23 stanowiska). Zmiany zachodziły również w jednostkach terenowych, gdzie najczęściej w miejsce grup: III, IV, V oraz VI powoływano jedną Sekcję SB. Z dniem 16 grudnia 1989 r. do Wydziału „T” SB WUSW w Kielcach włączono Sekcję „T” z siedzibą w Tarnobrzegu. WUSW w Kielcach zakończył działalność w lipcu 1990 r. Służba Bezpieczeństwa została rozwiązana między majem a sierpniem 1990 r. na mocy ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. 1990 nr 30 poz. 180), a pion Milicji Obywatelskiej, zgodnie z ustawą dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. 1990 nr 30 poz. 179) przekształcono w Policję. W dniu wejścia w życie tej ustawy, 10 maja 1990 r., Minister Spraw Wewnętrznych wydał Zarządzenie nr 043/90 w sprawie zaprzestania działalności SB. W miejsce zlikwidowanej SB MSW powołano Urząd Ochrony Państwa, który stworzył sieć 14 delegatur. Województwo kieleckie znalazło się w obszarze działalności Delegatury UOP w Kielcach. Na bazie pionu MO WUSW w Kielcach powstała natomiast Komenda Wojewódzka Policji w Kielcach.