Podzespół

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w Warszawie 1956 - 1990

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Na mocy ustawy Sejmu PRL z dn. 13 listopada 1956 r. o zmianie organizacji naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. PRL 1956, nr 54, poz. 241) MSW przejęło od zniesionego Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego kompetencje ws. "ochrony ustroju ludowo-demokratycznego przed działalnością szpiegowską i terrorystyczną" i tym samym, oprócz funkcji nadzoru nad administracją wewnętrzną, stało się centralnym organem bezpieczeństwa publicznego w PRL; struktury Służby Bezpieczeństwa, powstałe z przekształcenia struktur Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego oraz terenowych Urzędów ds. Bezpieczeństwa Publicznego, ukonstytuowały się jako odpowiednie struktury MSW oraz terenowych komend Milicji Obywatelskiej, i przyjęły kompetencje wynikające z przepisów dotyczących MO. W zorganizowanym na nowo MSW znalazły się dotychczasowe struktury ministerstwa i instytucje mu podległe, w tym KBW, MO i WOP, oraz aktywa personalne i materialne likwidowanego KdsBP. Na mocy ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o zniesieniu i zmianie podporządkowania niektórych urzędów centralnych (Dz.U. PRL 1956, nr 54, poz. 246), rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 17 XI 1956 r. w sprawie właściwości niektórych naczelnych organów administracji państwowej (Dz.U. PRL 1956, nr 54, poz. 249) oraz uchwały Rady Ministrów nr 723 z dnia 17 listopada 1956 r. w sprawie tymczasowego trybu wykonywania zadań zniesionych urzędów centralnych (Monitor Polski 1956, nr 99, poz. 1138) z dniem 1 grudnia 1956 r. dotychczasowe uprawnienia prezesa Rady Ministrów oraz prezesa Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii przeszły do zakresu działania ministra spraw wewnętrznych, w konsekwencji CUGiK stał się strukturą MSW. Statut organizacyjny MSW, określający jednostki organizacyjne ministerstwa, został ujęty w uchwale nr 781 Rady Ministrów z dn. 13 grudnia 1956 r. (niepublikowanej). Położenie MO w ramach MSW i jej funkcjonariuszy (w tym funkcjonariuszy SB) były określone dekretami Rady Państwa PRL z dn. 20 lipca 1954 r. o Milicji Obywatelskiej (Dz.U. PRL 1954, nr 34, poz. 143) oraz z dn. 21 grudnia 1955 r. o organizacji i zakresie działania Milicji Obywatelskiej (Dz.U. PRL 1955, nr 46, poz. 46) oraz rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych z dn. 21 grudnia 1955 r. w sprawie określenia przypadków, w których dopuszczalne jest użycie broni przez Milicję Obywatelską oraz trybu postępowania przy użyciu broni (Dz.U. PRL 1955, nr 46, poz. 313), i zarządzenia ministra spraw wewnętrznych: z dn. 18 lutego 1956 r. w sprawie obowiązków organów Milicji Obywatelskiej w zakresie bieżącego nadzoru sanitarnego (Monitor Polski 1956, nr 24, poz. 349) i z dn. 8 czerwca 1956 r. w sprawie upoważnienia komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej do wydawania paszportów zagranicznych oraz ustalenia ich zakresu działania i trybu postępowania w sprawach paszportowych (Monitor Polski 1956, nr 49, poz. 565), następnie uregulowane ustawą Sejmu PRL z dnia 31 stycznia 1959 r. o stosunku służbowym funkcjonariuszów Milicji Obywatelskiej (Dz.U. PRL 1959, nr 12, poz. 69); stanowisko służbowe funkcjonariuszy MO, SB i żołnierzy jednostek wojskowych podległych MSW uregulowała ponownie ustawa Sejmu PRL z dn. 31 lipca 1985 r. o służbie funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz.U. PRL 1985, nr 38, poz. 181). Ze względu na podległość MSW jednostek Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Wojsk Ochrony Pogranicza, w strukturach MSW funkcjonowała odrębnie od struktur SB Informacja Wojsk Wewnętrznych (w skład której wchodził Zarząd Informacji WOP oraz Oddział Informacji KBW) – przeniesiona tam z rozwiązanego Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego na mocy zarządzenia nr 347 prezesa Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1956 r. (niepublikowanego) – obejmująca swoją kompetencją zarówno KBW, jak i WOP. Zarząd Informacji WOP i Oddział Informacji KBW zostały rozwiązane na mocy zarządzenia nr 021/57/WW ministra spraw wewnętrznych z dn. 4 lutego 1957 r., na ich miejsce na mocy tego samego zarządzenia powołano Zarząd Wojskowej Służby Wewnętrznej KBW i WOP. Po podporządkowaniu Ministerstwu Obrony Narodowej KBW i WOP na mocy zarządzenia nr 41 prezesa Rady Ministrów z dn. 24 czerwca 1965 r. (niepublikowanego), całe Dowództwo Wojsk Wewnętrznych uległo rozwiązaniu na mocy zarządzenia nr 0102 szefa Sztabu Generalnego WP z dn. 13 października 1965 r.; formalne rozformowanie Zarządu WSW KBW i WOP nastąpiło już w ramach MON z dn. 24 lutego 1966 r. Pozostała w strukturach MSW Nadwiślańska Brygada MSW im. Czwartaków AL została poddana nadzorowi własnego Wydziału WSW. W wyniku ponownego podporządkowania WOP Ministerstwu Spraw Wewnętrznych na mocy decyzji nr 104 Prezydium Rady Ministrów z dn. 30 lipca 1971 r. (niepublikowanej) oraz postępującej rozbudowy jednostek wojskowych podległych MSW, utworzono WSW JW MSW obejmującą swymi kompetencjami Nadwiślańskie Jednostki MSW oraz WOP. W ramach WOP działał również tzw. Zwiad WOP (Wydziały Zwiadu / II brygad WOP, Zarząd Zwiadu WOP), uprawniony do wykonywania czynności operacyjnych i śledczych. KG TOPL została na mocy uchwały Rady Ministrów z dn. 2 kwietnia 1964 r. przeniesiona do dyspozycji Ministerstwa Obrony Narodowej. Dodatkowe kompetencje MSW otrzymało na mocy ustawy Sejmu PRL z dn. 14 grudnia 1982 r. o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej (Dz.U. PRL 1982, nr 40, poz. 271). Zapisy ustawy Sejmu PRL z dn. 13 listopada 1956 r. zostały uchylone przez określającą kompetencje MSW ustawę Sejmu PRL z dn. 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz.U. PRL 1983, nr 38, poz. 172), uprawnienia MSW i podległych mu organów zostały uściślone na podstawie tej ustawy w rozporządzeniach Rady Ministrów, m.in.: w rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 18 sierpnia 1983 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych, (Dz.U. PRL 1983, nr 48, poz. 216), w rozporządzeniach ministra spraw wewnętrznych z dn. 6 stycznia 1984 r. w sprawie zasad i trybu zatrzymywania, kontroli osobistej, przeglania zawartości bagaży oraz sprawdzania ładunku osób naruszających lub zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu publicznemu (Dz.U. PRL 1984, nr 6, poz. 28), w sprawie warunków użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej (Dz.U. PRL 1984, nr 6, poz. 29), w sprawie warunków użycia broni palnej przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej (Dz.U. PRL 1984, nr 6, poz. 30), w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 marca 1984 r. w sprawie zasad użycia jednostek Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej oraz formacji powołanych do ochrony porzadku publicznego lub mienia społecznego, a także zasad użycia przez członków (pracowników) tych jednostek i formacji środków przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. PRL 1984, nr 19, poz. 89), rozporządzeniu Rady Ministrów z dn. 27 kwietnia 1984 r. w sprawie zasad użycia uzbrojonych oddziałów lub pododziałów zwartych Milicji Obywatelskiej oraz oddziałów zwartych Sił Zbrojnych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa lub przywrócenia porządku publicznego (Dz.U. PRL 1984, nr 27, poz. 137); zapisy ww. rozporządzeń z dn. 6 stycznia 1984 r. zostały skorygowane rozporządzeniami ministra spraw wewnętrznych: z dn. 21 marca 1989 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej (Dz.U. PRL 1989, nr 17, poz. 98) i z dn. 22 września 1989 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie zasad i trybu zatrzymywania, kontroli osobistej, przeglądania bagaży oraz sprawdzania ładunku osób naruszających lub zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu publicznemu (Dz.U. PRL 1989, nr 53, poz. 317); wydanie przez Sejm RP w dn. 6 kwietnia 1990 r. ustaw o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych (Dz.U. RP 1990, nr 30, poz. 151), o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. RP 1990, nr 30, poz. 180) oraz o Policji (Dz.U. RP 1990, nr 30, poz. 179) uchyliło ustawę z dn. z dn. 14 lipca 1983 r. o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i formalnie zakończyło funkcjonowanie MSW jako centralnej instytucji Służby Bezpieczeństwa w PRL i okresie przejściowym. MSW w wyniku przekazania mu ustawą z dn. 13 listopada 1956 r. kompetencji KdsBP uzyskało nową strukturę, powstałą z włączenia i reorganizacji departamentów i biur KdsBP w skład ministerstwa. Wg Zarządzenia nr 00238/56 ministra spraw wewnętrznych z dnia 29 listopada 1956 r. ws. tymczasowych zmian w strukturze MSW i terenowych organów MO oraz statutu organizacyjnego MSW nadanego uchwałą nr 781 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 1956 r., jednostki organizacyjne MSW wchodziły w skład trzech działów: tzw. pionów organizacyjnych MSW (KGMO, KG Straży Pożarnej, KG Terenowej Obrony Przeciwlotniczej, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Centralny Zarząd Służby Zdrowia MSW), jednostek organizacyjnych Wojsk Wewnętrznych (Dowództwo Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Dowództwo Wojsk Ochrony Pogranicza, Zarząd Informacji Wojsk Wewnętrznych), oraz tzw. innych jednostek organizacyjnych MSW (do tych ostatnich weszły struktury SB tworzone na podstawie aktywów kadrowych i materialnych KdsBP), którymi były: Gabinet Ministra, Główny Inspektorat Ministra, Departament I („do spraw wywiadu”, do jego zadań należała inwigilacja i dezintegracja środowisk polskich za granicą oraz klasyczne działania wywiadowcze), Departament II („do spraw kontrwywiadu”, do jego zadań należała inwigilacja cudzoziemców przebywających na terytorium PRL oraz obywateli PRL kontaktujących się z zagranicą i cudzoziemcami, a także klasyczne działania kontrwywiadowcze), Departament III („do spraw walki z działalnością antypaństwową”, tzn. inwigilacji osób i środowisk postrzeganych jako wrogie ustrojowi PRL lub prowadzących działalność uznaną za wrogą wobec PRL), Departament Społęczno-Administracyjny, Departament Wojskowy, Biuro Nadzoru nad Orzecznictwem Karno-Administracyjnym, Biuro Paszportów Zagranicznych, Biuro Ochrony Rządu, Biuro Techniki Operacyjnej (wł. Biuro „T” MSW, prowadzące działania operacyjno-techniczne, przede wszystkim podsłuchy i podglądy), Biuro Ewidencji Operacyjnej (kartoteki i archiwum operacyjne Służby Bezpieczeństwa), Biuro „A” (prowadzące łączność szyfrowa), Biuro „B” (prowadzące obserwację), Biuro „W” (prowadzące niejawną kontrolę korespondencji), Biuro Śledcze (organ dochodzeniowy SB), Departament Kadr i Szkolenia, Samodzielny Wydział Organizacji, Departament Finansowy, Departament Inwestycji, Zarząd Zaopatrzenia, Zarząd Transportowy, Zarząd Łączności, Zarząd Uzbrojenia, Zarząd Organizacyjno-Wojskowy, Zarząd Spraw Socjalnych i Kultury, Centralne Archiwum MSW (archiwum akt administracyjnych MSW oraz akt o charakterze historycznym zgromadzonych przez MSW), Główny Inspektorat Ochrony Przemysłu, Zarząd Administracyjno-Gospodarczy, Biuro Głównego Komitetu Przeciwpowodziowego, Biuro do Spraw Przeszkolenia Zawodowego i Zatrudnienia (funkcjonujące przejściowo). Ponadto przy ministrze spraw wewnętrznych funkcjonowało Kolegium, do którego kompetencji należało rozpatrywanie spraw, które wchodzą w zakres działania MSW, i osobno Kolegium do rozpatrywania spraw wachodzących w zakres działania Departamentów I-III Ministerstwa oraz Biur: Techniki Operacyjnej, Ewidencji Operacyjnej, „A”, „B”, „W”, Śledczego, określane nazwą Kolegium ds. bezpieczeństwa; kompetencja tego ostatniego ciała wskazuje jednostki organizacyjne początkowo wchodzące w skład SB na szczeblu ministerstwa. W następnych latach doszło w 1957 r. do przemianowania Biura Paszportów Zagranicznych na Biuro Paszportów (od 1964 r. stanowiące jednostkę Służby Bezpieczeństwa), w 1960 r. przemianowano Biuro Ewidencji Operacyjnej na Biuro „C” MSW, i utworzono Biura Rejestracji Cudzoziemców, w 1962 r. wydzielono z struktur Departamentu III MSW Departament IV, odpowiedzialny za prowadzenie pracy operacyjnej wobec Kościoła rzymskokatolickiego oraz innych kościołów i związków wyznaniowych, w 1965 r. w wyniku przeniesienia WOP do struktur MON powołano w MSW Zarząd Kontroli Ruchu Granicznego, działający do 1972 r. (tj. do powrotu WOP w struktury MSW), w tymże roku włączono Centralne Archiwum MSW w skład biura „C” MSW, a także powołano ze struktur Departamentu II MSW Samodzielny Wydział Radiokontrwywiadu (w 1973 r. przekształcony w Biuro RKW); w 1971 r. Biuro „T” MSW przekształcono w Departament Techniki MSW (włączono doń również działający w l. 1965-1971 Zakład Techniki Specjalnej MSW), w 1973 r. utworzono Biuro Informatyki MSW (w 1980 r. włączone do Biura „C” MSW), w 1979 r. z Departamentu III MSW wydzielono jednostki zajmujące się dotad inwigilacją środowisk robotniczych i „zabezpieczeniem” instytucji i zakładów przemysłowych, i utworzono z nich oddzielny Departament III-A MSW (w listopadzie 1981 r. przemianowany na Departament V MSW), w listopadzie 1981 r. powołano Zarząd Polityczno-Wychowawczy MSW, w 1982 r. powołano Biuro Studiów MSW, jednostkę zajmującą się inwigilacją najważniejszych działaczy „Solidarności” i zwalczaniem organizacji podziemnych. W MSW powołano wówczas na wzór wojskowy Służby, grupujące według kryterium funkcjonalnego poszczególne departamenty operacyjne i administracyjne: Służbę Wywiadu i Kontrwywiadu (do której weszły Departamenty I i II MSW, Biuro Paszportów i Biuro RKW), Służbę Bezpieczeństwa (do której weszły Departamenty III, IV, V, Departament Społeczno-Administracyjny, Główny Inspektorat Ochrony Przemysłu oraz Biuro Studiów), Służbę Zabezpieczenia Materiałowego (do której weszły KG Straży Pożarnej, Departament Gospodarczo-Materiałowy, Departament Inwestycji, Departament Zdrowia i Spraw Socjalnych, Zarząd Administracyjno-Gospodarczy i Komendantura Ochrony Obiektów MSW), Służbę Zabezpieczenia Operacyjnego (do której weszły Departament Techniki, Departament PESEL, Biuro „B”, Biuro „C”, Biuro „W” i Zarząd Łączności), Służbę Polityczno-Wychowawczą (do której weszła redakcja pisma MO „W służbie narodu” oraz Zarząd Polityczno-Wychowawczy), Służbę Kadr i Doskonalenia Zawodowego (do której weszły m.in. Departament Kadr, Departament Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego, Akademia Spraw Wewnętrznych i szkoły oficerskie MSW); rangę służb miały również Komenda Główna MO i dowództwa jednostek wojskowych podległych MSW. W 1985 r. wydzielono z Departamentu IV MSW odrębny Departament VI, który miał zajmować się pracą operacyjną w środowiskach wiejskich, utworzono również Zarząd Ochrony Funkcjonariuszy, jednostkę mającą kompetencje operacyjne i śledcze wobec funkcjonariuszy resortu spraw wewnętrznych. W roku 1989 r. przekształcono poważną część jednostek operacyjnych MSW: Departament I przemianowano na Departament Wywiadu, Departament II połaczono ze strukturami Biura „W” i przemianowano na Departament Kontrwywiadu, Departament III przemianowano na Departament Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Departamenty V, VI oraz Główny Inspektorat Ochrony Przemysłu połączono w nowoutworzony Departament Ochrony Gospodarki, do Biura Studiów włączono struktury likwidowanego Departamentu IV oraz Grupę Operacyjno-Sztabową (jednostkę analityczno-informacyjną, funkcjonującą dotąd w ramach Sekretariatu Szefa Służby Bezpieczeństwa, ulokowanego w Gabinecie Ministra) i przemianowane je na Departament Studiów i Analiz, do Biura „A” włączono struktury Biura RKW, rozwiązano Zarząd Ochrony Funkcjonariuszy. Strukturę i uprawnienia jednostek organizacyjnych MSW określały Zarządzenia organizacyjne i Zarządzenia wydawane przez ministra spraw wewnętrznych, Instrukcje i Wytyczne proceduralne, wydawane ww. zarządzeniami ministra lub dyrektorów odpowiednich departamentów i biur, w sprawach jednostkowych Rozkazy i Decyzje ministra. Akty normatywne dotyczące procedur obowiązywały nie tylko jednostki MSW, ale również wszystkie jednostki organizacyjne SB. Do najistotniejszych stosowanych przez Służbę Bezpieczeństwa aktów normatywnych należały obowiązujące w MSW w l. 1956-1960 Instrukcja przewodniczącego KdsBP nr 03/55 z dnia 11 marca 1955 r. o zasadach prowadzenia rozpracowania agenturalnego i ewidencji operacyjnej w organach bezpieczeństwa publicznego PRL oraz Instrukcja przewodniczącego KdsBP nr 04/55 z dnia 11 marca 1955 r. o zasadach pracy z agenturą w organach bezpieczeństwa publicznego PRL, uzupełnione Wytycznymi Departamentu III MSW z dn. 2 lipca 1957 r. do pracy operacyjnej w zakresie ujawniania, rozpracowywania, zwalczania wrogiej antypaństwowej działalności elementów burzuazyjno-nacjonalistycznych, b. podziemia, WRN i prawicy ludowej, oraz Wytycznych Departamentu II MSW z dn. 31 sierpnia 1957 r. w sprawach agentury pionu Departamentu II, spraw ewidencji operacyjnej, koordynacji pracy pionu Departamentu II, następnie stosowana w l. 1960-1970 Instrukcja ministra spraw wewnętrznych nr 03/60 z dnia 2 lipca 1962 r. o podstawowych środkach i formach pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa, stosowane w l. 1970-1989 Zarządzenie nr 006/70 ministra spraw wewnętrznych z 1 lutego 1970 r. w sprawie pracy operacyjnej służby bezpieczeństwa resortu spraw wewnętrznych, wreszcie krótko obowiązujące Zarządzenie nr 00102/89 ministra spraw wewnętrznych z dnia 9 grudnia 1989 r. w sprawie zasad działalności operacyjnej Służby Bezpieczeństwa. Czynności operacyjne Departamentu I MSW, tj. wywiadu SB, regulowały postanowienia instrukcji operacyjnych z 1955 r., uchwały KdsBP z dn. 10listopada 1955 r. (znak AC-R-341/55) oraz wydanych później dalszych normatywów operacyjnych, w tym zarządzenie nr 00173/58 ministra spraw wewnętrznych z dnia 8 sierpnia 1958 r., zarządzenie nr 0027/63 ministra spraw wewnętrznych z dnia 8 lutego 1963 r., zarządzenie nr 0041/72 ministra spraw wewnętrznych z 6 maja 1972 r. w sprawie pracy wywiadowczej Departamentu I Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, oraz Instrukcja dyrektora Departamentu I MSW nr 001/80 z 4 I 1980 r. o rodzajach spraw operacyjnych i dokumentacji operacyjnej w Departamencie I MSW. Przepisy dotyczące kategorii dokumentacji operacyjnej wytwarzanej w Departamencie IV MSW, nie ujętych w instrukcji operacyjnej z 1960 r., zostały wydane w postaci Instrukcji nr 002/63 dyrektora Departamentu IV i dyrektora Biura „C” MSW z 6 lipca 1963 r. o zasadach i trybie prowadzenia ewidencji i dokumentowania działalności kleru katolickiego oraz Instrukcja nr 005/63 dyrektora Departamentu IV MSW z 23 XII 1963 r. o zasadach i trybie prowadzenia ewidencji i dokumentacji działalności biskupów. Osobne przepisy dotyczące czynności kancelaryjnych, prowadzenia kartotek i tzw. ewidencji operacyjnej ujęte były w obowiązujących w MSW w l. 1956-1960 Instrukcji zastępcy przewodniczącego KdsBP nr 017/55 z dnia 8 kwietnia 1955 r.o trybie rejestracji spraw ewidencji operacyjnej i technice ich ewidencji w organach bezpieczeństwa publicznego, instrukcji zastępcy przewodniczącego KdsBP nr 018/55 z dnia 8 kwietnia 1955 r. o trybie rejestracji i technice ewidencji agentury w organach bezpieczeństwa publicznego, instrukcji zastępcy przewodniczącego KdsBP nr 0101/55 z dnia 4 października 1955 r. o trybie rejestracji i technice ewidencji spraw śledczych i osób aresztowanych oraz o trybie rejestracji osób zatrzymanych – w organach bezpieczeństwa publicznego, tej ostatniej zastąpionej przez Instrukcję ministra spraw wewnętrznych nr 002/57 z dnia 17 sierpnia 1957 r. o zasadach postępowania jednostek Służby Bezpieczeństwa przy rejestracji i ewidencji spraw dochodzeniowych i śledczych oraz osób zatrzymanych i aresztowanych; ww. przepisy zostały zastąpione przez Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 0117/60 z dnia 29 czerwca 1960 r. w sprawie utworzenia w Biurze „C” MSW centralnej kartoteki tajnych współpracowników oraz mieszkań konspiracyjnych i lokali kontaktowych, i instrukcję nr 04/60 o trybie rejestracji tajnych współpracowników, właścicieli lokali kontaktowych i mieszkań konspiracyjnych oraz zasadach sprawdzania i udzielania informacji przez Centralną Kartotekę, uzupełnione przez Instrukcję dyrektora Biura „C” MSW nr 05/60 z dnia 22 września 1960 r. o trybie rejestracji tajnych współpracowników, lokali kontaktowych, mieszkań konspiracyjnych, skrzynek kontaktowych, spraw operacyjnych i osób rozpracowywanych, sprawdzanych i obserwowanych oraz sprawdzaniu i udzielaniu informacji przez komórki ewidencji operacyjnej oraz Wytyczne Biura „C” MSW z dnia 14 października 1960 r. w sprawie rejestracji i prowadzenia ewidencji osób będących w zainteresowaniu jednostek operacyjnych służby bezpieczeństwa oraz trybie udzielania informacji oraz Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 0206/61 z dnia 13 grudnia 1961 r. w sprawie kategorii osób podlegających rejestracji w kartotece ogólno-informacyjnej Biura „C” MSW i Wydziałów „C” KWMO; przepisy te zostały zastąpione przez Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 0110/62 z dnia 18 czerwca 1962 r. w sprawie zasad i trybu rejestracji spraw i osób będących w aktualnym zainteresowaniu jednostek operacyjnych Służby Bezpieczeństwa wprowadzające Instrukcję w sprawie zasad i trybu rejestracji spraw i osób będących w aktualnym zainteresowaniu jednostek operacyjnych Służby Bezpieczeństwa oraz sprawdzania i udzielania informacji, oraz uzupełniające ją Wytyczne Biura „C” MSW z dnia 14 lipca 1962 r. w sprawie rejestracji i prowadzenia ewidencji osób i spraw będących w aktualnym zainteresowaniu jednostek operacyjnych Służby Bezpieczeństwa oraz trybu udzielania informacji; postanowienia tych przepisów zostały uzupełnione przez Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 0115/63 z dnia 6 lipca 1963 r. w sprawie prowadzenia ewidencji aktów wrogiej działalności oraz Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 050/63 z dnia 12 marca 1963 r. w sprawie rejestracji zasadzek i zakrytych punktów obserwacyjnych oraz wymienione powyżej przepisy dot. dokumentacji i rejestracji działalności kleru i biskupów rzymskokatolickich. Obowiązujące w l. 1962-1972 przepisy dot. ewidencji operacyjnej SB zostały zastąpione przez Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 079/72 z 2 sierpnia 1972 r. w sprawie rejestracji przez jednostki Służby Bezpieczeństwa osób i spraw oraz sprawdzania i udzielania informacji wprowadzające Instrukcję w sprawie zakresu i trybu rejestracji przez jednostki SB osób i spraw oraz sprawdzania i udzielania informacji oraz uzupełniające ją Wytyczne dyrektora Biura „C” MSW z dnia 18 listopada 1972 r. w sprawie prowadzenia rejestracji, ewidencji i opracowań analitycznych oraz sprawdzania i udzielania informacji. Procedury związane z archiwizacją dokumentów w MSW uregulowane były Zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych nr 00123/57 z dnia 1 lipca 1957 r. ws. postępowania z dokumentacją znajdującą się w jednostkach operacyjnych służby bezpieczeństwa MSW, a kwalifikującą się do trwałego lub czasowego przechowywania w Archiwum Biura Ewidencji Operacyjnej i Instrukcja o pracy Archiwum Biura Ewidencji Operacyjnej MSW (Wydziału Ewidencji Operacyjnej KWMO) oraz Zarządzeniem ministra spraw wewnętrznych nr 0127/57 z dn. 1 lipca 1957 r. wprowadzającym instrukcję o postępowaniu z aktami w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (dot. zakresu działalności CA MSW oraz archiwów KGMO, KGSP, KBW, WOP, GUGiK); przepisy te zostały zastąpione Zarządzeniem nr 0107/68 ministra spraw wewnętrznych z 24 października 1968 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej, które z kolei zostało zastąpione Zarządzeniem nr 034/74 ministra spraw wewnętrznych z 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych (częściowo zmienionym Zarządzeniem nr 030/79 ministra spraw wewnętrznych z dnia 2 lipca 1979 r. zmieniającym zarządzenie w sprawie zasad i sposobu postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych); ostatnim aktem normatywnym regulującym postępowanie z archiwaliami w MSW było sumujące postanowienia zarządzeń z 1968 r. i 1974 r. Zarządzenie nr 049/85 ministra spraw wewnętrznych z dnia 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Liczne dalsze przepisy wewnętrzne regulowały szczegółowe kwestie organizacyjne i proceduralne jednostek MSW oraz zasady działania pionów operacyjno-technicznych, ewidencji operacyjnej i paszportowego. Archiwalia wytworzone przez struktury MSW w l. 1956-1990 składają się w większości z dokumentacji o charakterze administracyjnym oraz akt operacyjnych i personalnych (w skłąd tych ostatnich dwóch zbiorów weszły również akta wytworzone przed 1956 r.); poważna część akt MSW o charakterze administracyjnym, wytworzonych w tym czasie w istotnej części przez Gabinet Ministra, Departament Społeczno-Administracyjny oraz niektóre pozostałe departamenty (w tym operacyjne) została w Centralnym Archiwum MSWiA zorganizowana w zespół, określony nazwą "MSW II".