Instrukcja / Zakres danych / Działy Archiwum / Słownik / Informator / Przegląd archiwalny / O projekcie / Informacje
Słownik najważniejszych pojęć używanych przez organa bezpieczeństwa PRL, które można znaleźć w opisach materiałów archiwalnych
oznaczenie, którym określano związane z działalnością pionu „W”, tj. pionu kontroli korespondencji, czynności (praca „W”), informacje i dokumenty (kopie potajemnie otwartej korespondencji, zatrzymane przesyłki, wyciągi, notatki i odpisy z przechwyconej korespondencji; dokument „W”).
jednostka organizacyjna SB funkcjonująca w strukturach Komend Wojewódzkich MO, Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych (od 1983 r.), Komendy Stołecznej MO i Stołecznego Urzędu Spraw Wewnętrznych (od 1983 r.). Wydziały „C” istniały do 1982 r. we wszystkich jednostkach wojewódzkich MO, w 1982 r. w 23 z 49 istniających komend wojewódzkich (w Białej Podlaskiej, Chełmie, Ciechanowie, Gorzowie Wlkp., Jeleniej Górze, Koninie, Krosnie, Lesznie, Łomży, Nowym Sączu, Ostrołęce, Piotrkowie Trybunalskim, Pile, Siedlcach, Sieradzu, Skierniewicach, Słupsku, Suwałkach, Tarnobrzegu, Tarnowie, Wałbrzychu, Włocławku i Zamościu) zostały przekształcone w Sekcje „C” Wydziałów Zabezpieczenia Operacyjnego. Wydziały „C” pełniły funkcje właściwe dla Biura „C” na szczeblu terenowym, tj. dla jednostek SB znajdujących się w strukturach KW MO/WUSW (KSMO/SUSW). Do zadań Wydziału „C” należało prowadzenie archiwum i lokalnych kartotek: statystycznej (do której zwykle miał dostęp tylko naczelnik wydziału bądź jeden specjalnie wyznaczony pracownik), ogólnoinformacyjnej, zagadnieniowej, tematycznych i pozostałych; w Wydziale „C” prowadzono również dziennik rejestracyjny właściwy dla jednostek SB należących do struktur KWMO/WUSW, KSMO/SUSW oraz dzienniki archiwalne akt archiwizowanych przez jednostki SB. W skład Wydziału „C” wchodziły 3 sekcje, z których pierwsza zajmowała się kartotekami i czynnościami rejestracyjnymi, druga miała obowiązki kancelaryjne, trzecia zarządzała składnicą akt.
jednostka odpowiedzialna na większość czynności ewidencyjnych (rejestracyjnych) Biura „C” MSW i za administrowanie najważniejszymi kartotekami w MSW. Wydział I Biura „C” MSW zarządzał m.in. kartoteką statystyczną, kartotekami tematycznymi, kartoteką zagadnieniową (od 1983 r.), kartoteką księży katolickich i inn., Do Wydziału I Biura „C” MSW jednostki operacyjne MSW kierowały dokumenty (karty EO-4, E-16 i inne) wymagane przy rejestrowaniu i zmianie wzgl. uzupełnianiu informacji i dokonanych uprzednio rejestracjach – tam, na podstawie otrzymanych z jednostek operacyjnych MSW kart EO-4, E-16, dokonywano wpisów i uzupełnień w dzienniku rejestracyjnym MSW i pozostałych instrumentach ewidencyjnych (kartoteka statystyczna, kartoteka tematyczna), i przekazywano informacje do Wydziału III Biura „C” MSW w celu włączenia/uzupełnienia do kartoteki ogólno informacyjnej (rejestracja, EO-4-A, E-14). Wydział I Biura „C” MSW dokonywał wszystkich czynności związanych z rejestracją w ewidencji operacyjnej MSW spraw operacyjnych (SOS, SOR, KE), współpracowników, kandydatów na współpracowników (OZI), właścicieli MK i kandydatów na nich, zabezpieczeń operacyjnych, osób objętych sprawami operacyjnymi, materiałów wstępnych, faktów i zdarzeń, rejestracją kleru i parafii rzymskokatolickich (kartoteka księży katolickich, EOK-6/63, EOK-6C/63, dziennik rejestracyjny księży katolickich, dziennik rejestracyjny parafii), śledztw prowadzonych przez jednostki śledcze SB, osób niepożądanych w PRL (indeks osób niepożądanych) i osób, którym jednostki operacyjne zakazały („zastrzegły”) wyjazdów zagranicznych (zastrzeżenie wyjazdów zagranicznych). Wydział I Biura „C” MSW otrzymywał również odpisy kart EO-4 z Wydziałów „C” terenowych jednostek SB i włączał je do centralnej kartoteki statystycznej, a wypełnione na podstawie ich zawartości karty EO-4-A przesyłał do Wydziału III Biura „C” MSW w celu włączenia do KOI. Wydział I Biura „C” MSW na podstawie analizy kartotek statystycznych opracowywał informacje i zestawienia dotyczące liczebności czynnych i wyeliminowanych agentów różnych pionów SB, kształtu „sieci agenturalnej” itd., przeprowadzał na zlecenia jednostek operacyjnych SB sprawdzenia w kartotekach tematycznych i kartotece zagadnieniowej. Do zadań Wydziału I Biura „C” MSW należało również wprowadzanie systemów elektronicznych (komputerowych) do wykonywania „funkcji informacyjnych i statystyczno-analitycznych na zbiorach kartotecznych wydziału” oraz funkcji „koordynacyjnych ze zbiorami komputerowymi jednostkach operacyjnych MSW”, a także nadzór nad zespołami rejestrowania zainteresowań czynnych w jednostkach terenowych pionu „C” (ZSKO). Wydział I Biura „C” MSW od 1983 r. składał się z pięciu zespołów: Zespołu ewidencji zainteresowań czynnych Służby Bezpieczeństwa i tajnych współpracowników Służby Milicji Obywatelskiej, Zespołu ewidencji kleru, parafii i obiektów kościoła rzymskokatolickiego, Zespołu zastrzeżeń wyjazdów zagranicznych i indeksu osób niepożądanych, Zespołu centralnego skorowidza zagadnieniowego [tj. kartoteki zagadnieniowej], Zespołu przetwarzania informacji operacyjnych w systemie komputerowym. rejestracja.
jednostka Biura „C” MSW odpowiedzialna za przechowywanie, opracowywanie, ewidencjonowanie, udostępnianie, konserwację, brakowanie (kasację) wzgl. komasowanie, mikrofilmowanie zarchiwizowanych akt współpracowników, kandydatów na współpracowników, spraw operacyjnych oraz śledztw wytworzonych przez jednostki MSW, SB, MO, Zwiadu WOP i Zarządu WSW jednostek wojskowych MSW (archiwizacja). Do zadań Wydziału II Biura „C” MSW nalezało również prowadzenie dziennika archiwalnego (oraz dziennika archiwalnego mikrofilmów), inwentarzy i skorowidzów akt, przygotowywanie informacji i opracowań na podstawie przechowywanych akt. W Wydziale II Biura „C” MSW przechowywano akta oznaczone numerami archiwalnymi o symbolach I, II, III, IV. Od 1983 r. Wydział II Biura „C” MSW składał się z trzech zespołów: Zespołu archiwalnego, Zespołu mikrofilmującego, Zespołu opracowań analitycznych.
jednostka Biura „C” MSW odpowiedzialna za prowadzenie kartoteki ogólnoinformacyjnej MSW (KOI), oraz prowadzenie oddzielnych kartotek adresów, numerów telefonów i instytucji związanych z „działalnością służb specjalnych krajów kapitalistycznych” oraz numerów rejestracyjnych samochodów „penetrujących obiekty chronione w PRL”. Głównym zadaniem Wydziału III Biura „C” MSW było udzielanie jednostkom operacyjnym SB informacji z KOI o zapisach kartotecznych dotyczących sprawdzanych przez nie osób, dotyczących ich materiałach archiwalnych oraz ewentualnie dokonanych wobec nich czynnych rejestracjach (koordynacja, rejestracja). Wydział III Biura „C” MSW od 1983 r. składał się z trzech zespołów: Zespołu Centralnej Kartoteki Ogólnoinformacyjnej, Zespołu kontroli, Zespołu ds. informatyzowania zbiorów kartotecznych (Centralnej Kartoteki Ogólnoinformacyjnej).
jednostka WSW odpowiedzialna za prowadzenie archiwum WSW i czynności związane z archiwizacją, porządkowaniem i brakowaniem akt i materiałów archiwalnych WSW. W Wydziale III Zarządu V Szefostwa WSW prowadzono książkę inwentarzową dzienników i akt spraw archiwum, dzienniki inwentarzowe zespołów archiwalnych, kartotekę archiwalną, skorowidz kart kontowych, książkę ewidencji protokołów zdawczo-odbiorczych, książkę rejestracji protokołów zniszczenia akt (materiałów) archiwalnych, kart zastępcze wypożyczonych akt; Instrukcja WSW 1985, §12.
jednostka Biura „C” MSW odpowiedzialna za przechowywanie akt administracyjnych MSW i KG MO, akt osobowych zwolnionych ze służby funkcjonariuszy MSW i jednostek mu podległych (oznaczonych symbolami dziennika archiwalnego V, VI, VII, VIII i IX, numer archiwalny), akt o charakterze historycznym, wytworzonych poza MSW, oraz akt administracyjnych wytworzonych w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego i Komitecie ds. Bezpieczeństwa Publicznego, opracowanie i ewidencjonowanie ww. akt, ich wypożyczanie/udostępnianie, prowadzenie kartoteki zwolnionych funkcjonariuszy SB. Wydział IV Biura „C” MSW od 1983 r. składał się z trzech zespołów: Zespołu opracowywania akt archiwalnych polskich z okresu 1918-1945, Zespołu opracowywania akt administracyjnych MBP, KdsBP, MSW i KG MO, Zespołu opracowywania akt osobowych zwolnionych funkcjonariuszy SB i MO.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za projektowanie, opracowywanie i rozwijanie systemów informatycznych i oprogramowania do systemów komputerowych stosowanych w Biurze „C” MSW i jednostkach pionu „C” do celów ewidencji operacyjnej. Do obowiązków wydziału należało oprócz projektowania i budowy systemów elektronicznego opracowywania danych także m.in. konserwacja oprogramowania, planowanie pracy systemów komputerowych i eksploatacji sprzętu komputerowego, zapewnienie ochrony danych wprowadzanych do systemu, prowadzenie szkoleń dot. oprogramowania i obsługi komputerów oraz sposobów przetwarzania danych.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za obsługę kartoteki i terminali Połączonego Systemu Ewidencji Danych o Przeciwniku (PSED, SOUD). Do zadań Wydziału V Biura „C” MSW należało m.in. „[…] gromadzenie, ewidencjonowanie, systematyzowanie informacji o osobach, instytucjach i organizacjach prowadzących wrogą działalność przeciw państwo socjalistycznym, analizowanie i kodowanie [wg symboli właściwych dla systemu PSED] zebranych materiałów, rejestrowanie i sprawdzanie w PSED informacji oraz przekazywanie ich zainteresowanym jednostkom SB […]”. Do zadań Wydziału należała wymiana informacji z jednostkami SB zgłaszającymi osoby, instytucje i organizacje do zarejestrowania w PSED, udzielanie im, zgodnie z tzw. zasadami informowania, odpowiedzi na zapytania skierowane do systemu, prowadzenie kartoteki i dziennika rejestracyjnego PSED, opracowywanie analiz i informacji statystycznych na podstawie zebranych informacji, tłumaczenie na rosyjski, kodowanie i wprowadzanie uzyskanych informacji do systemu PSED, wyszukiwanie w innych zbiorach kartotecznych Biura „C” MSW osób podlegających rejestracji w PSED.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za prowadzenie kancelarii tajnej Biura „C” MSW i obrót „dokumentami kartotecznymi” (tj. służącymi do ewidencjonowania i rejestracji) z innymi jednostkami SB, kancelarii jawnej Centralnego Biura Adresowego MSW, prowadzenie ewidencji ściganych przestępców, „osób podejrzanych” i zaginionych (oraz odpowiednią publikację danych o ww. osobach), prowadzenie „ewidencji rzeczy utraconych w wyniku przestępstwa oraz publikacji ogólnokrajowej poszukiwanych samochodów i innych pojazdów […]”, „analizy i segregacji układu alfabetyczno-fonetycznego dokumentów kartotecznych”. Wydział VI Biura „C” MSW od 1983 r. składał się z trzech zespołów: Zespołu ewidencji i publikacji poszukiwanych osób i rzeczy utraconych w wyniku przestępstwa, Zespołu kancelaryjno-ekspedycyjnego dokumentów kartotecznych, Zespołu analizy, segregacji i układu dokumentów kartotecznych.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za prowadzenie Centralnej Kartoteki Kryminalnej i Centralnego Biura Adresowego, udzielanie informacji z tych kartotek, koordynację zainteresowań operacyjnych jednostek MSW i MO dotyczących osób zarejestrowanych w CKK, udział w budowie elektronicznego systemu CROS (Centralny Rejestr Osób i Spraw) zawierającego informacje z CKK, udział w budowie elektronicznego systemu PESEL (Centralnego Banku Danych), zawierającego dane z CBA. Wydział VII Biura „C” w 1983 r. składał się z dwóch zespołów: Zespołu Kartotek Centralnego Biura Adresowego i Centralnej Kartoteki Kryminalnej, Zespołu Informatyzowania i Porządkowania Zbiorów Centralnej Kartoteki Kryminalnej, oraz trzech grup: Grupy Informatyzowania Danych Identyfikacyjno-Adresowych, Grupy ds. Informacji Specjalnych, Grupy Konserwacji Urządzeń Kartotecznych.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za administracyjną obsługę Biura „C” MSW, m.in. za kwestie kancelaryjne, finansowe, zaopatrzenie i obsługę prawną jednostki. Do zadań Wydziału Ogólnego należało m.in.: nadzorowanie struktury i wykorzystania zatrudnienia („etatu”) w Biurze „C” MSW, prowadzenie wewnętrznych inspekcji, prowadzenie kancelarii tajnej i ogólnej Biura „C” MSW, prowadzenie stałego wykazu (zbioru) obowiązujących w MSW przepisów prawno-administracyjnych, organizowanie służby oficerów dyżurnych Biura, prowadzenie sekretariatu Biura, prowadzenie spraw finansowych Biura, w tym m.in. preliminowanie i rozliczanie wydatków Biura, wypłacanie pensji i załatwianie spraw socjalnych pracowników Biura, zarządzanie sprzętem, budynkami i środkami transportu użytkowanymi przez Biuro, projektowanie, druk i dystrybucję w MSW „druków operacyjnych” (formularzy, okładek, kart ewidencyjnych itp.) oraz druk i dystrybucję „wydawnictw operacyjnych” (wewnętrznych opracowań, przepisów służbowych itp.), oraz druk na potrzeby innych jednostek MSW, organizację i obsługę prawną projektowania i opiniowania normatywów dotyczących zakresu działalności Biura „C” MSW. W 1983 r. Wydział VIII Biura „C” MSW składał się z trzech zespołów: Zespołu Organizacyjno-Kancelaryjnego, Zespołu Finansowo-Gospodarczego, Zespołu Wydawnictw i Druków oraz Drukarni.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za przenoszenie danych z dokumentów wejściowych (kart ewidencyjnych, meldunków operacyjnych) do systemów komputerowych, obsługa sprzętu komputerowego Biura „C” MSW, przechowywanie i konserwacja elektronicznych nośników danych. Jednostkę utworzono w 1980 r. ze struktur dawnego Wydziału II Biura Informatyki MSW, włączonego wówczas do Biura „C” MSW.W 1983 r. Wydział składał się z Zespołu operatorów komputerowych, Zespołu przygotowania danych, Zespołu nośników informacji.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW odpowiedzialna za zarządzanie, konserwację, remonty i utrzymywanie w sprawności sprzętu komputerowego Biura „C” MSW, planowanie rozbudowy parku komputerowego, koordynację prac związanych z wyposażeniem jednostek MSW w sprzęt komputerowy, zaopatrywanie Biura „C” MSW w sprzęt komputerowy i środki pomocnicze. W 1983 r. Wydział XI Biura „C” MSW składał się z trzech tzw. zespołów technicznych: Zespołu Komputerowego, Zespołu Teleinformatycznego, Zespołu Elektro-mechanicznego, oraz z Zespołu Zaopatrzenia.
jednostka organizacyjna Biura „C” MSW utworzona w kwietniu 1983 r. w związku z powierzeniem MSW zadań wynikających z ustawy o ochronie tajemnicy państwowej i służbowej z dn. 14 XII 1982 r. Wydział XII Biura „C” MSW był odpowiedzialny za czynności związane z opiniowaniem osób zgłoszonych przez instytucje państwowe i organizacje społeczne podlegające kontroli państwowej jako kandydaci do uzyskania dostępu do informacji wzgl. prac tajnych („militarno-obronnych”, MOB). Wydział XII Biura „C” MSW nie tworzył odrębnych akt wzgl. „spraw” dotyczących zgłaszanych mu osób (poza wyjątkowymi pojedynczymi przypadkami, w których wywiązała się szersza korespondencja), lecz zbiorcze akta (segregatory), w których znajdowały się wnioski instytucji zawierające listy osób objętych wnioskiem o dopuszczenie do MOB oraz karty E-15 zawierające informacje o ww. osobach. Ewenementem w skali MSW była okoliczność, że Wydziałowi XII Biura „C” MSW udzielano informacji z kartotek statystycznych Wydziału I Biura „C” MSW bez dokonywania koordynacji. Wpływ wniosków o dopuszczenie do informacji i prac tajnych (wraz z nazwiskami kandydatów i wskazówkami dot. jednostek MSW odpowiedzialnych za „ochronę” tj. inwigilację zgłaszających ich instytucji) odnotowywano w odpowiednim dzienniku korespondencyjnym.
Wydział XVII Departamentu I MSW – Wydział Informacyjny, jednostka Departamentu I MSW (wywiadu SB) utworzona 15 XI 1977 r. (poprzednio nosiła nazwę Wydziału X) odpowiedzialna za ocenę, analizę, przetwarzanie informacji wywiadowczych przekazywanych przez jednostki operacyjne Departamentu I MSW, sporządzanie informacji wywiadu, wskazywanie ich odbiorców i przekazywanie takowych m.in. do odpowiednich jednostek Departamentu I MSW, do innych jednostek MSW, tzw. kierownictwu partyjno-rządowemu (wliczano tu sekretarzy KC PZPR, kierowników wydziałów KC, ministerstwa i niektóre instytucje centralne PRL), do innych służb bezpieczeństwa bloku wschodniego, oraz przygotowywanie zbiorczych analiz i sprawozdań Departamentu I MSW.
Jednostka Departamentu I MSW (wywiadu SB) utworzona 15 XI 1977 r. z dotychczas funkcjonujących Samodzielnej Sekcji Ewidencji Departamentu I MSW (kartotek i archiwum Departamentu I MSW) i Zespołu E[lektronicznego]P[rzetwarzania]I[nformacji] (grupy budującej i obsługującej kolejne elementy EPIW, Systemu Elektronicznego Przetwarzania Informacji Wywiadowczej). Do zadań Wydziału XVIII Departamentu I MSW należało prowadzenie archiwum i kartotek Departamentu I MSW oraz obsługa systemów EPIW. W Wydziale XVIII rejestrowano zakładane sprawy operacyjne i prowadzono obok kartotek Departamentu I MSW i archiwum, w którym składano zakończone sprawy operacyjne, także ewidencjonowane elektronicznie zmikrofilmowane zbiory „dokumentacji polityczno-ekonomicznej, […] służb specjalnych, […] sytuacji wywiadowczej, […] naukowo-technicznej, […] operacyjnej” (uporządkowane wg hasłownika), tzn. teczki tematyczne. Do zadań Wydziału XVIII należało również opracowanie (w tym m.in. wypełnienie i wprowadzenie do EPIW kart PO i OB dot. osób i "obiektów" wymienionych w aktach) i mikrofilmowanie akt spraw operacyjnych złożonych do archiwum przed 1977 r. W 1978 r. Wydział XVIII składał się z 4 zespołów: Zespołu Archiwum i Ewidencji Operacyjnej, Zespołu Dokumentacji i Współpracy z Prezydenturami, Zespołu Projektowania Systemów i Programowania, Zespołu Eksploatacji Systemów oraz (w latach 1977-1979) samodzielnej grupy pracowników oddelegowanych z Biura Informatyki MSW ds. oprogramowania systemu OBOS
jednostki organizacyjne SB powstałe w mniejszych województwach w 1982 r., w których zlikwidowano Wydziały „B” (obserwacja), Wydziały „C” (kartoteki i archiwum), Wydziały „T” (technika operacyjna) oraz Wydziały „W” (cenzura pocztowa). WZO składał się z czterech sekcji, które przejęły zadania z zakresu zlikwidowanych wydziałów, były to tzw. sekcje kierunkowe. Do zakresu działania Sekcji „B” należało prowadzenie obserwacji zewnętrznej zgodnie z zasadami konspiracji, ochrona terenu i obiektów wojskowych przed dyplomatami i cudzoziemcami z krajów kapitalistycznych, operacyjne zabezpieczenie hoteli, organizowanie punktów zakrytych wraz z przygotowaniem planów obserwacji i zapewnieniem łączności. Do zadań sekcji „B” należało także obsługa grup obserwacyjnych, organizowanie osobowych źródeł sygnalizacyjnych informujących o przyjeździe dyplomatów i cudzoziemców z krajów kapitalistycznych, kontrola ważniejszych szlaków tranzytowych poprzez punkty zakryte, organizowanie obserwacji w podejrzanych miejscach, organizowanie w miejscach manifestacji, wieców oraz przy ważniejszych obiektach partyjnych i administracyjnych tzw. Punktów na wypadek poważnego zagrożenia. Ponadto sekcja „B” zajmowała się dokumentowaniem przy pomocy kamer i aparatów fotograficznych demonstracji, wieców oraz innych nielegalnych zgromadzeń, zabezpieczała sieć hoteli w obszarze swojego działania, realizowała zadania otrzymane z jednostek operacyjnych, prowadziła sprawy obiektowe na hotele, prowadziła ewidencję obserwowanych osób, kontrolowała podejrzanych obywateli polskich. W ramach swoich obowiązków sekcja obserwacji sporządzała tzw. skorowidze ruchome na obserwowanych figurantów, adresy, numery rejestracyjne pojazdów. Sekcja „C” zajmowała się ewidencją i rejestracją spraw w oparciu o szczegółowe przepisy wewnętrzne w zakresie pracy operacyjnej i ewidencyjnej, a także sporządzaniem informacji statystycznych dotyczących tajnych współpracowników, spraw operacyjnych, osób rozpracowywanych, zatrzymanych, aresztowanych czy w inny sposób poddawany kontroli przez jednostki Służby Bezpieczeństwa. Do zadań sekcji należało prowadzenie kartotek: ogólnoinformacyjnej, tematycznych, zagadnieniowej i statystycznej. W ramach sekcji sporządzano opracowania i analizy potrzebne do bieżącej pracy operacyjnej poszczególnych jednostek oraz kierownictwa. Pion „C” w Wydziale Zabezpieczenia Operacyjnego zajmował się także gromadzeniem i opracowaniem akt operacyjnych, zakończonych spraw i dokumentów administracyjnych jednostek organizacyjnych, akt osobowych funkcjonariuszy, akt w postaci mikrofisz i mikrofilmów. Całość spraw związanych z udzielaniem informacji dotyczących rejestracji oraz koordynacji zainteresowań operacyjnych leżała w gestii sekcji „C” WZO. Sekcja „C” porządkowała i opracowywała archiwalia pod kątem zasad archiwalnych obowiązujących w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, mikrofilmowała akta, a także wypożyczała je uprawnionym podmiotom (jednostkom operacyjnym SB). W sekcji „C” rejestrowano i prowadzono kartoteki osób upoważnionych do wykonywania prac obronnych i techniczno – konstrukcyjnych prac w zakresie produkcji zbrojeniowej, stanowiących tajemnicę państwową, wydawano opinie o osobach starających się o uzyskanie pozwolenia na posiadanie broni, wydanie książeczki żeglarskiej czy posiadania amatorskiej stacji nadawczej (krótkofalowej). W skład Wydziału Zabezpieczenia Operacyjno wchodziła także sekcja „T” zajmująca się instalacją podsłuchu pokojowego (PP), podsłuchu telefonicznego (PT) i telegraficznego (PTG). Do jej zadań należało także przeprowadzanie tajnych przeszukań i tajnych wejść (włamań) do mieszkań i domów poprzez dorabianie kluczy i otwieranie mechanizmów zamków, wykonywanie podglądu operacyjnego (PDF), opracowywanie planów technicznych miejsc, w których założono podsłuchy. Sekcja „T” organizowała punkty odbioru (PO), gdzie umieszczano sprzęt pozwalający na nagrywanie podsłuchiwanych rozmów, zapewniała również procedury wykorzystania środków technicznych w sprawach operacyjnych. Pion zabezpieczenia technicznego wykonywał także szereg prac eksploatacyjnych związanych z obsługą urządzeń technicznych wykorzystywanych w pracy operacyjnej, m.in. opracowanie nagranych na taśmach magnetycznych rozmów z podsłuchów, prowadzenie książki raportów dziennych, tłumaczenie dokumentów, wywoływanie filmów i fotografii. Do zadań sekcji „W” należała realizacja zadań związanych z ochroną kanału łączności pocztowej przed wykorzystaniem go do prowadzenie wrogiej lub przestępczej działalności skierowanej przeciwko podstawowym interesom gospodarczym i politycznym Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W praktyce oznaczało to kontrolę przesyłek pocztowych, listów w celu zapobieżenia kolportowaniu publikacji, ulotek i innych druków o charakterze antypaństwowym i antysocjalistycznym. Poddawano kontroli korespondencję wysyłaną przez internowanych, jak i kierowaną do internowanych, kontrolowano korespondencję wysyłaną do instytucji, mediów publicznych, listy wychodzące do krajów kapitalistycznych, listy kierowane do placówek naukowych, osób związanych z nauką, oświatą, sprawdzano listy kierowane do ambasad i innych placówek dyplomatycznych, przeglądano listy kierowane do dostojników kościelnych, biskupów, arcybiskupów, kurii. Pion kontroli poczty działał albo z urzędu, tzn. prowadził planowe kontrole przesyłek pocztowych tzw. wyrywka bądź działał na wniosek konkretnej jednostki operacyjnej. Jednostki operacyjne zamawiały do wglądu oryginał przechwyconego listu bądź prosiły o sporządzenie kopii, odpisu. Instrukcja w sprawie zasad i sposobu korzystania z pracy „W” ustalała, że pracownik operacyjny był zobowiązany w terminie 14 dni podjąć decyzję o sposobie wykorzystania materiałów „W”, a w przypadku uznania ich za bezwartościowe musiał je wybrakować zgodnie z ówczesnymi zasadami. W zakresie zadań sekcji „W” mieściło się także prowadzenie wstępnych wyjaśnień wobec podejrzanych osób i adresów, które zostały ujawnione w czasie kontroli przesyłek oraz sporządzanie okresowych sprawozdań i danych statystycznych, a także przygotowanie analiz dotyczących pracy pionu „W”. W czasie stanu wojennego lub wojny sekcje „W” prowadziły prace w zakresie cenzury przesyłek.
kategoria przepisów służbowych. Akt normatywny rangi niższej od zarządzenia i instrukcji, sygnowany przez dyrektora departamentu/biura MSW. W. zawierały postanowienia wykonawcze komplementarne bądź uściślające procedury i relacje zależności ujęte w zarządzeniach i instrukcjach.
Wytyczne Departamentu II [MSW] nr AZ-2230/57 z dnia 31 sierpnia 1957 r. [w sprawie agentury pionu Departamentu II, spraw ewidencji operacyjnej i koordynacji pracy pionu Departamentu II], AIPN, 1585/4014 (MSW II 4014).
Wytyczne Biura „C” MSW z dnia 14 października 1960 r. w sprawie rejestracji i prowadzenia ewidencji osób będących w zainteresowaniu jednostek operacyjnych służby bezpieczeństwa oraz trybie udzielania informacji, AIPN, 01225/350.
Wytyczne o postępowaniu i opracowaniu akt archiwalnych zespołów otwartych i zamkniętych z 29 stycznia 1970 r., Biuro „C” MSW; AIPN, 0887/80.
Wytyczne dyrektora Biura „C” MSW z dnia 18 listopada 1972 r. w sprawie prowadzenia rejestracji, ewidencji i opracowań analitycznych oraz sprawdzania i udzielania informacji; AIPN, 01259/27.
Wytyczne Dyrektora Biura „C” MSW z dn. 16 października 1985 r. o postępowaniu pionu „C” w sprawach prowadzenia rejestracji, ewidencji, sprawdzania i udzielania informacji w zakresie paszportowej, AIPN, 0326/549.
Wytyczne Dyrektora Biura „B” MSW w sprawie zasad i trybu sporządzania oraz obiegu komunikatów z obserwacji z dn. 21 stycznia 1988 r., w: Instrukcje pracy pionów pomocniczych Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa (1945-1989), wybór, wstęp i opracowanie M. Komaniecka, Kraków 2010.
kategoria współpracy z WSW; osoba, która wynajęła posiadane przez siebie mieszkanie do dyspozycji WSW, nie mieszkając w nim. Sawicki 2007.
