Zespół / zbiór

Zespół / zbiór

Powiązania pomiędzy materiałami archiwalnymi mogą nastąpić wskutek ich wytworzenia i zgromadzenia w jednym urzędzie (instytucji) lub osobę prywatną, albo wskutek zgromadzenia dokumentów na podstawie odrębnie ustalanych kryteriów.

Charakterystyka zespołu (zbioru) archiwalnego
Nazwa zespołu (zbioru) archiwalnego

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Bielsku-Białej [1975] 1983-1990

Przyporządkowanie w archiwum Instytutu
Dział archiwum
Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
Daty dokumentów w zespole (zbiorze) archiwalnym
Anteriora
1912
Data początkowa
1975
Data końcowa
1990
Posteriora
2018
Informacje o zespole (zbiorze) archiwalnym
Zasięg terytorialny oddziaływania

W skład województwa bielskiego weszły: miasta: Bielsko-Biała, Andrychów, Chełmek, Cieszyn, Kalwaria Zebrzydowska, Kęty, Maków Podhalański, Oświęcim, Skoczów, Strumień, Sucha Beskidzka, Szczyrk, Ustroń, Wadowice, Wilamowice, Wisła, Zator i Żywiec, gminy: Andrychów, Brenna, Brody, Brzeźnica, Buczkowice, Budzów, Chełmek, Chybie, Czernichów, Dębowiec, Gilowice, Goleszów, Hażlach, Istebna, Jasienica, Jeleśnia, Kęty, Komorowice, Koszarawa, Kozy, Lanckorona, Lipowa, Łękawica, Łodygowice, Maków Podhalański, Milówka, Mucharz, Osiek, Oświęcim, Porąbka, Przeciszów, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Skoczów, Spytkowice, Stare Bielsko, Strumień, Stryszawa, Stryszów, Ślemień, Świnna, Tomice, Ujsoły, Wadowice, Wapienica, Węgierska Górka, Wieprz, Wilamowice, Wilkowice, Zator, Zawoja i Zembrzyce (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.1975.17.92).

Dzieje ustrojowe aktotwórcy

W 1975 r. na mocy Ustawy z dnia 25 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych powstało nowe województwo bielskie (Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91), składające się z gmin i miast (powiaty zlikwidowano). Powstało w wyniku połączenia południowej części byłego województwa katowickiego (powiat miejski Bielsko-Biała, powiat miejski Cieszyn, 8 jednostek – czyli miast lub gmin – z powiatu bielskiego i 12 z cieszyńskiego) oraz wschodniej byłego województwa krakowskiego (całe powiaty: wadowicki i żywiecki oraz 2 jednostki z powiatu chrzanowskiego, 10 z oświęcimskiego i 7 z suskiego). W skład województwa weszło, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 30 maja 1975 r., 18 miast i 52 gminy (Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92). Dnia 11 czerwca 1975 r. powołano Komendę Wojewódzką Milicji Obywatelskiej, której według załącznika nr 2 do Zarządzenia nr 03/77 Komendanta Wojewódzkiego MO w Bielsku-Białej z dnia 20 stycznia 1977 r., podlegało pięć Komend Miejskich MO (Bielsko-Biała, Cieszyn, Oświęcim, Wadowice, Żywiec), osiem komisariatów MO, 38 posterunków, jeden komisariat kolejowy i dwa posterunki kolejowe MO. W ramach KWMO działały dwa piony: MO i SB. W 1979 r. w skład pionu milicyjnego wchodziły (według Zarządzenia nr 037/79 Komendanta Wojewódzkiego MO w Bielsku-Białej z dnia 15 października 1979 r.): Wydział Inspekcji, Kadr, Ogólny, Prewencji, Inwestycji i Remontów, Dochodzeniowo-Śledczy, Kryminalny, do walki z Przestępstwami Gospodarczymi, Kryminalistyki, Finansowy, Szkolenia, Ruchu Drogowego, Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Łączności, Zdrowia i Spraw Socjalnych, Wojewódzkie Stanowisko Kierowania, Zmotoryzowany Odwód MO oraz Ośrodek Szkolenia w Suchej Beskidzkiej. W 1980 r. funkcjonował już też Wydział Inwestycji i Remontów. W pionie SB były: Wydział II – kontrwywiad, Wydział III – „ochrona gospodarki oraz przeciwstawianie się działalności opozycyjnej”, Wydział IV – sprawy wyznaniowe, Wydział Śledczy, Wydział „B” – obserwacja, Wydział „C” – archiwum, Wydział „T” – instalacja aparatury podsłuchowej i podglądowej, Wydział Paszportów, Samodzielna Sekcja „A” – szyfry; ponadto w 1976 r. utworzono Wydział „W” – perlustracja korespondencji, w 1979 r. z Wydz. III wydzielono Wydział IIIA (przemianowany w 1981 r. na Wydział V) – rozpracowanie zakładów pracy, a w 1982 r. utworzono Inspektorat Ochrony Przemysłu. Trudne do uchwycenia jest pojawienie się Starszego inspektora (wywiad): występuje w najstarszym odnalezionym materiale, przedstawiającym strukturę pionu SB KWMO w Bielsku-Białej, ale jak już wspomniano, dokument ten pochodzi dopiero z roku 1979. Podobna trudność przedstawia się w przypadku Inspektoratu Analityczno-Informacyjnego: pierwszy raz występuje w zarządzeniu Komendanta Wojewódzkiego MO z 1982 r. Od 1981 r. istniał też – niezależnie od wymienionych dwóch pionów – Wydział Polityczno-Wychowawczy, którego funkcjonariusze dopiero na mocy Instrukcji Przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej z dnia 25 czerwca 1990 r. uzyskali status taki, jaki mieli funkcjonariusze pionu SB. Po likwidacji powiatów i jednostek powiatowych MO i SB funkcjonariusze SB działali tylko w KWMO. Ewentualne zadania wykonywane w terenie podejmowane były na zasadzie oddelegowania. Powstanie rejonowych jednostek administracji państwowej spowodowało w 1982 r. utworzenie pośredniego ogniwa w strukturze MO, co nie wpłynęło na zmianę w organizacji pracy pionu SB, ale spowodowało powstanie Komend Rejonowych MO w Andrychowie, Bielsku-Białej, Cieszynie, Oświęcimiu, Suchej Beskidzkiej, Wadowicach i Żywcu. Po wprowadzeniu ustawy z 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz.U. PRL 1983, nr 38, poz. 172), KWMO w Bielsku-Białej na mocy Rozkazu Organizacyjnego nr 021/BB/83 przemianowano na Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych. Podlegało mu siedem Rejonowych Urzędów Spraw Wewnętrznych (w Andrychowie, Bielsku-Białej, Cieszynie, Oświęcimiu, Suchej Beskidzkiej, Wadowicach, Żywcu), sześć komisariatów MO oraz taka sama liczba posterunków oraz komisariatów i posterunków kolejowych, jak w roku 1975. W RUSW pojawiły się struktury SB (oprócz RUSW w Bielsku-Białej; teren jego działalności zabezpieczali funkcjonariusze odpowiednich Wydziałów WUSW). W czasie istnienia WUSW pion SB podlegał dalszym zmianom i rozbudowie. W 1984 r. przeniesiono tam z pionu milicyjnego Wydział Łączności, a w 1985 r. powstał Wydział VI (zabezpieczenie gospodarki rolnej, leśnej, wodnej) oraz Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy (ochrona i rozpracowanie funkcjonariuszy i pracowników cywilnych resortu). W 1989 r. pierwszą zmianą w strukturze SB było zlikwidowanie w maju Wydziału „W” i przekazanie jego kompetencji Wydziałowi II. Dalsze zmiany nastąpiły w listopadzie, kiedy ze zlikwidowanego Wydziału III utworzono Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, z Wydziału IV oraz Inspektoratu Analityczno-Informacyjnego – Wydział Studiów i Analiz, a z Wydziału V i VI – Wydział Ochrony Gospodarki. W jednostkach terenowych także połączono w jedną jednostkę organizacyjną piony likwidowane na szczeblu wojewódzkim; zmiany te nie objęły pionu II i paszportowego, których działalność zachowano. W tym samym miesiącu zlikwidowano Wydział Polityczno-Wychowawczy. Na początku 1990 r. powołano Inspektorat I SB, który kontynuował działalność wywiadowczą. Służba Bezpieczeństwa zakończyła działalność na mocy Ustawy z dnia 06 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. 1990, nr 30, poz. 180) i Zarządzenia nr 043/90 Ministra Spraw Wewnętrznych z 10 maja 1990 r. Dnia 31 lipca 1990 r., zwalniając ostatnich funkcjonariuszy, ostatecznie rozwiązano komórki SB. Z 22 maja 1990 r. pochodzi zarządzenie nr 32/90 Komendanta Wojewódzkiego Policji w Bielsku-Białej, w którym w oparciu o Zarządzenie nr 043/90, powołano Komisję do przeprowadzenia inwentaryzacji sprzętu Służby Bezpieczeństwa i przekazania do Wydziału GMT WUSW w Bielsku-Białej.

Charakterystyka archiwalna zespołu (zbioru) archiwalnego
Dzieje zespołu (zbioru) archiwalnego

Nowe województwo zostało złożone z terenów podlegających przed reformą dwóm różnym jednostkom administracyjnym. W nowych warunkach tworzono urzędy na szczeblu wojewódzkim; jednym z tych urzędów była Komenda Wojewódzka MO w Bielsku-Białej. W jej strukturach działał Wydział „C”, a więc archiwum gromadzące akta spraw zakończonych. W myśl obowiązujących w resorcie przepisów archiwalnych (Zarządzenie nr 034/74 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych oraz nowelizujące je Zarządzenie nr 030/79 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 2 lipca 1979 r. zmieniające zarządzenie w sprawie zasad i sposobu postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych) w zasobie archiwum miały się znaleźć materiały wytworzone w KWMO, dokumenty byłych komend powiatowych MO dotyczące niezakończonych działań Służby Bezpieczeństwa oraz teczki personalne i pracy czynnych tajnych współpracowników milicji. Komendy Wojewódzkie MO z Katowic i Krakowa zostały zobowiązane do przekazania nowej KWMO kopii kartotek dotyczących osób zamieszkałych na terenie nowo utworzonego województwa bielskiego, akt osobowych zwolnionych funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, MO i ORMO zamieszkałych na terenie tegoż województwa, teczek personalnych i pracy wyeliminowanych tajnych współpracowników, którzy uczestniczyli w rozpracowaniu m.in. podziemia niepodległościowego, szpiegostwa czy przestępstw kryminalnych, a zamieszkiwali w województwie bielskim. Do Wydziału „C” KWMO w Bielsku-Białej trafiły też kopie opracowań monograficznych dotyczących terenu nowego województwa. Komendy miast, komisariaty i posterunki MO prowadziły przy właściwych kancelariach tych jednostek tzw. składnice akt, które gromadziły akta wytworzone przez te jednostki. W składnicach tych mogły być przechowywane tylko akta kategorii archiwalnej „B” (akta kategorii „A” przechowywano wyłącznie w archiwach Biura „C” lub Wydziałów „C” KWMO). Poza Wydziałem „C”, w jednostkach terytorialnych, przechowywano też materiały paszportowe, wytworzone w tych jednostkach oraz materiały ORMO. Te dwie grupy akt nie zostały zarchiwizowane w Wydziale „C”. Po zmianach z lat 1982–1983 Wydział „C” pozostał w strukturze WUSW; nie zredukowano go do roli sekcji w ramach Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego, co zdarzało się w innych małych WUSW. Zmiany w działalności wprowadziło Zarządzenie nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych, zgodnie z którym Wydział „C” miał przechowywać też akta powyżej kategorii „B-5” z RUSW, komisariatów i posterunków MO. Dokumentacja tej samej kategorii miała trafić do Wydziału „C” z oddziałów i wydziałów WSW jednostek wojskowych podległych ministrowi spraw wewnętrznych oraz WOP. W archiwum WUSW w Bielsku-Białej znalazły się również materiały tajnych współpracowników WSW i jej jednostek organizacyjnych w rodzajach broni, okręgach wojskowych i związkach taktycznych MON, którzy zostali zwolnieni do rezerwy lub z pracy w jednostkach wojskowych. Na przełomie lat 80-tych i 90-tych archiwa centralne i wojewódzkie resortu spraw wewnętrznych poddane zostały – często nielegalnemu – brakowaniu. Zniszczono też sporą część akt z zasobu Wydziału „C” WUSW w Bielsku-Białej. Po akcji brakowania przez spalenie Teczek Ewidencji Operacyjnej Księży (traktowanych jako akta rozpracowań operacyjnych – sygnatura II), która przypadła na lata 1988–1989, jesienią 1989 r. nastąpiło zintensyfikowanie brakowania. Niszczono akta, które określono jako posiadające niską wartość operacyjną i znikomą przydatność w realizacji zadań stawianych aktualnie przed zreformowaną SB, wśród nich m.in. dotyczące zwalczania dopiero co zalegalizowanej opozycji antykomunistycznej (nie tylko operacyjne, ale też np. szkoleniowe, szyfrogramy, rozkazy itp.). Poszczególne jednostki organizacyjne SB WUSW w Bielsku-Białej niszczyły również („we własnym zakresie” – jak to określano) akta, których w ogóle nie złożono do archiwum, co było kolejnym złamaniem obowiązujących przepisów. Z zapisów w inwentarzach archiwalnych i niektórych protokołach brakowania wynika też, że poszczególne wydziały WUSW (np. Wydział II, Wydział Ochrony Gospodarki) niszczyły „we własnym zakresie” akta, które zostały złożone już wcześniej w archiwum, miały nadane sygnatury archiwalne itp. Działania te prowadzono w pośpiechu i chaotycznie, co sprawiło, że na wielu protokołach brakowania z przełomu 1989/1990 r. brak numerów, liczby tomów itp., a niekiedy nawet nazwisk członków komisji zajmującej się niszczeniem akt. Zdarzają się protokoły i pisma sporządzone odręcznie. Nie przestrzegano przy tym ustalonych okresów przechowywania akt archiwalnych, a czasem w protokołach zaniżano kategorię materiałów. Akta niszczono przez spalenie (m.in. w ośrodku wypoczynkowym MSW w Mikuszowicach); kres temu procederowi położył dopiero rozkaz ówczesnego Ministra Spraw Wewnętrznych Czesława Kiszczaka z dnia 31 stycznia 1990 r. W efekcie, spośród akt operacyjnych złożonych do archiwum Wydziału „C” WUSW w Bielsku-Białej (wytworzonych zarówno przez SB, jak i Wojska Ochrony Pogranicza oraz Wojskową Służbę Wewnętrzną), OBUiAD IPN w Katowicach przejęło: 1. Akta o sygnaturze archiwalnej I (akta OZI i kandydatów na OZI, dysponentów LK i MK oraz kandydatów na dysponentów LK i MK): 7896 jednostek aktowych spośród 10868 j.a. złożonych do archiwum, czyli 72,7 %; 2. Mikrofilmy dotyczące akt o sygnaturze archiwalnej I: 592 j.a. spośród 760 j.a. złożonych do archiwum, czyli 78 %; 3. Akta o sygnaturze archiwalnej II (rozpracowania operacyjne): 2632 j.a. spośród 3899 j.a. złożonych do archiwum, czyli 67,5 %; 4. Mikrofilmy dotyczące akt o sygnaturze archiwalnej II: 391 j.a. spośród 513 j.a. złożonych do archiwum, czyli 76 %; 5. Akta o sygnaturze archiwalnej III (akta postępowań przygotowawczych): 709 j.a. spośród 870 j.a. złożonych do archiwum, czyli 82 %; 6. Akta o sygnaturze archiwalnej IV (akta spraw obiektowo-zagadnieniowych): 183 j.a. spośród 251 j.a. złożonych do archiwum, czyli 73 %. Na przełomie lat 1989/90 doszło też do zniszczenia sporej ilości akt, których do archiwum w ogóle nie złożono. Występują one na protokołach brakowania, lecz w wielu przypadkach nie podawano ilości tomów wchodzących w skład danej jednostki, stąd niemożliwe jest ustalenie ilości jednostek aktowych, które wówczas zostały zniszczone. Natomiast na podstawie zapisów w dziennikach rejestracyjnych ustalono, że przeznaczono do zniszczenia w tym czasie materiały dotyczące 2182 OZI i kandydatów na OZI, 355 rozpracowań operacyjnych i 56 spraw obiektowo-zagadnieniowych. Oprócz tego zniszczono materiały wstępne dotyczące 67 spraw (w Wydziale „C” WUSW Bielsko-Biała otrzymywały one sygnaturę III, podczas gdy w innych jednostkach – sygnaturę II). Spośród akt przeznaczonych do zniszczenia zdołano odzyskać (z tzw. worków ewakuacyjnych przejętych przez OBUiAD IPN Katowice) materiały dotyczące dwóch spraw obiektowo-zagadnieniowych liczące ogółem 16 tomów oraz 33 jednostki materiałów administracyjnych. Po wejściu w życie ustawy o Urzędzie Ochrony Państwa z dnia 6 kwietnia 1990 r., 10 maja 1990 r. przestała istnieć Służba Bezpieczeństwa, a na jej miejsce powołano Urząd Ochrony Państwa. Województwo bielskie znalazło się w obszarze działalności Delegatury UOP w Katowicach. Po likwidacji WUSW w Bielsku-Białej zasób jego archiwum znalazł się w siedzibie nowo utworzonej Komendy Wojewódzkiej Policji. Prawdopodobnie jeszcze w tym samym roku, po wydzieleniu w archiwum policyjnym, akta bielskiej SB zostały przekazane do Delegatury Urzędu Ochrony Państwa w Katowicach. Nadmienić należy, że akta byłego WUSW w Bielsku-Białej nie doczekały się opracowania zgodnego z zasadami metodyki archiwalnej ani u wytwórcy, ani w Delegaturze UOP w Katowicach. W latach 2001–2010 trwało przejmowanie akt po byłym WUSW w Bielsku-Białej przez archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach. Główna partia tych materiałów trafiła do OBUiAD w Katowicach w 2001 r. Delegatura UOP w Katowicach przekazała wtedy większość istotnych materiałów o sygnaturze I: za protokołem z dnia 4 października 2001 r. przekazano np. 6513 j.a. (42,5 mb.), zaś za protokołem z dnia 10 października 2001 r. przekazano 983 j.a. (8,75 mb.). Za protokołami z dnia 17 października 2001 r. OBUiAD w Katowicach przejęło 2587 j.a. (24,35 mb.) akt o sygnaturze II, a w dniach 1 października 2001 r. i 10 października 2001 r. – 691 j.a. (7,65 mb.) akt o sygnaturze III. W dniach 1 października 2001 r. i 15 października 2001 r. wpłynęło 170 j.a. (4 mb.) akt o sygnaturze IV, a w dniach 3 października 2001 r., 7 listopada 2001 r. i 18 grudnia 2001 r. – 915 j.a. (16,65 mb.) akt administracyjnych. Poczynając od dnia 19 lipca 2002 r. Komenda Wojewódzka Policji w Katowicach przekazała łącznie 3173 j.a. (35,08 mb.) akt osobowych funkcjonariuszy MO i SB. Po utworzeniu w 2002 r. Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego pewną partię akt operacyjnych (łącznie: 447 j.a. – 6,69 mb. akt ) przekazywała do OBUiAD w Katowicach Delegatura ABW w Katowicach. Przez następne lata, w niewielkich już transzach, z Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach sukcesywnie napływały też akta administracyjne WUSW w Bielsku-Białej oraz akta osobowe funkcjonariuszy SB. Pojedyncze jednostki akt osobowych przekazała też Komenda Miejska Policji w Bielsku-Białej (ostatnie przejęcie w sierpniu 2012 r.). Ważnym nabytkiem pionu ewidencji OBUiAD w Katowicach są przejęte kartoteki WUSW w Bielsku-Białej. Pozyskano następujące kartoteki: rejestracyjną (1,6 mb.), ogólnoinformacyjną (4,8 mb.), odtworzeniową (4,5 mb.) i kartotekę osobową byłych funkcjonariuszy SB i MO (2,5 mb.).

Charakterystyka zawartości zespołu (zbioru) archiwalnego

Zespół WUSW w Bielsku-Białej należy sklasyfikować jako prosty, zamknięty i fragmentaryczny. Daty krańcowe stanowią lata 1975–1990, niemniej jednak w archiwum tym znalazły się dokumenty jeszcze z 1899 r. (anteriora), a ostatnie datowane są na rok 2008 (posteriora). Akta WUSW w Bielsku-Białej nie zostały opracowane zgodnie z zasadami metodyki archiwalnej, tj. nie wykonano czynności wchodzących w zakres tradycyjnego porządkowania zespołu (zbioru) oraz sporządzania do niego inwentarza ze wstępem. Funkcjonowały natomiast pomoce ewidencyjne w postaci inwentarza, w którym notowano jedynie dopływy akt spraw zakończonych do archiwum, kart ewidencyjnych sporządzanych pod kątem osób oraz zagadnień oraz tzw. faktologii, czyli charakterystyk figurantów i streszczeń akt. Dzienniki (inwentarze) archiwalne prowadzone były osobno dla akt oznaczonych różnymi symbolami: I – akta osobowych źródeł informacji SB, dysponentów lokali kontaktowych, mieszkań konspiracyjnych, dysponentów LK, MK; II – akta rozpracowań operacyjnych SB; III – akta postępowań przygotowawczych SB; IV – akta spraw obiektowo-zagadnieniowych SB. Symbole te mogły być uzupełniane literami „k” (dla kandydatów na OZI), „m” (dokumenty wytworzone przez pion milicyjny) lub „w” (dokumenty wytworzone przez Zwiad WOP lub WSW). Symbolem V, VI i VII oznaczane były akta osobowe funkcjonariuszy SB i MO oraz pracowników cywilnych KWMO/WUSW. Symbol materiałów wraz z numerem, pod jakim akta zostały zarejestrowane w dzienniku (inwentarzu) stanowiły sygnaturę archiwalną. W zespole WUSW w Bielsku-Białej można wydzielić następujące typy akt: Materiały operacyjne: Przez materiały operacyjne rozumiano wszystkie dokumenty wytworzone przez Służbę Bezpieczeństwa, Milicję Obywatelską, organy Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza, Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe MSW oraz Zarząd Wojskowej Służby Wewnętrznej jednostek wojskowych podległych Ministrowi Obrony Narodowej, a dotyczące rodzajów spraw operacyjnych: I – Teczki personalne i pracy osobowych źródeł informacji (tajnych współpracowników, kontaktów operacyjnych, konsultantów SB, tajnych współpracowników WSW i Zwiadu WOP), teczki personalne dysponentów lokali kontaktowych, kandydatów na osobowe źródła informacji i dysponentów lokali kontaktowych; II – Akta spraw operacyjnego sprawdzenia i operacyjnego rozpracowania dotyczące osób, środowisk i wydarzeń, kwestionariusze ewidencyjne dotyczące osób oraz teczki ewidencji operacyjnej na księży, materiały wstępne; III – Akta spraw dochodzeń i śledztw Wydziału Śledczego, WSW i WOP; IV – Akta spraw obiektowych i zagadnieniowych. Materiały osobowe: Teczki personalne funkcjonariuszy MO, SB oraz pracowników cywilnych WUSW w Bielsku-Białej. Materiały administracyjne: Dokumenty te zawierają przepisy i dokumenty jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, które zostały wytworzone przez te jednostki w związku z ich działalnością. Zawierały analizy, sprawozdania czy normatywy. Były to więc: zarządzenia, decyzje, rozkazy, wytyczne Ministra spraw wewnętrznych, Komendanta Głównego MO, komendanta wojewódzkiego MO/szefa WUSW w Bielsku-Białej, regulaminy organizacyjne, zakresy działań, etaty poszczególnych wydziałów WUSW i rejonowych urzędów; dzienniki podawcze i korespondencyjne, rejestry przesyłek miejscowych kancelarii i sekretariatów wydziałów; plany oraz sprawozdania opisowe i statystyczne wydziałów WUSW i rejonowych urzędów, charakterystyki kontrwywiadowcze województwa, zestawienia statystyczne, listy obecności i podania o urlop funkcjonariuszy i pracowników wydziałów; rozliczenia funduszu „O”; materiały wytworzone przez Wydział „C” WUSW w Bielsku-Białej, tj. dzienniki rejestracyjne i archiwalne, rejestry, kartoteki operacyjne i pomocnicze, materiały międzyresortowe, takie jak faktologie, skorowidze, repertoria; korespondencja wydziałów WUSW i rejonowych urzędów w wyżej wymienionych zagadnieniach oraz biblioteka. Ponadto różne materiały niewykorzystane w innych sprawach a także materiały nieuporządkowane. Materiały obronne: Plany, meldunki, mapy, zestawienia statystyczne, korespondencja wydziałów WUSW w Bielsku-Białej i RUSW związana z przygotowaniem do działań w wypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny. Akta paszportowe: Akta wyjazdów prywatnych (stałych i czasowych), służbowych, akta administracyjne.

Sposób uporządkowania akt

Materiały uporządkowano według następujących serii: materiały operacyjne, osobowe, administracyjne Milicji Obywatelskiej, administracyjne Służby Bezpieczeństwa, obronne, jednostek terenowych oraz akta paszportowe. Materiałom przekazanym do OBUiAD w Katowicach nadano sygnaturę archiwalną wynikającą ze spisów zdawczo – odbiorczych przekazania dokumentów do IPN. Pomocniczo funkcjonują sygnatury wytwórcy. Kiedy sygnatura wytwórcy łamana jest przez cyfrę arabską – odnosi się do dokumentów zachowanych w postaci mikrofilmów. Występujące w członie takiej sygnatury IPN wyrażenia „D” i „J” wskazują na mikrofilmy, odpowiednio diazo i jacket Gdy natomiast sygnatura łamana jest przez cyfrę rzymską – określa dokumenty zachowane w postaci papierowej.

Informacje techniczne o zespole (zbiorze) archiwalnym
Język akt
j. angielski, j. czeski, j. francuski, j. hiszpański, j. niemiecki, j. polski, j. rosyjski, j. słowacki, j. szwedzki, j. węgierski, j. włoski