Subseries

Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Sępólnie Krajeńskim

Równolegle z organizacją i kształtowaniem się struktury WUBP woj. pomorskiego / bydgoskiego powstawać zaczęły jego jednostki terenowe w postaci PUBP. Organizacją placówek bezpieczeństwa w poszczególnych powiatach województwa zajmowały się wydzielone specjalne do tego zadania grupy operacyjne. W efekcie ich działalności do końca wiosny 1945 r. na terenie województwa pomorskiego powstało dwadzieścia PUBP. Jednym z nich był Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Sępólnie Krajeńskim zorganizowany w czerwcu 1945 r. Kierownikiem grupy operacyjnej na powiat starogarogardzki, następnie sępoleński został z dniem 22 stycznia 1945 r. Wilhelm Kłoda, jednocześnie pierwszy kierownik PUBP w Sępólnie Krajeńskim od 1 czerwca 1945 r. W pierwszym okresie funkcjonowania PUBP ich struktura organizacyjna ulegała licznym zmianom. Od sierpnia 1947 r. obowiązywać zaczęła ujednolicona ostatecznie struktura organizacyjna jednostek terenowych WUBP na Pomorze, na skutek czego struktura wewnętrzna PUBP w Sępólnie Krajeńskim przedstawiała się następująco: - Kierownictwo, - Sekretariat, - Referat I (kontrwywiad), - Referat II (ewidencji i techniki operacyjnej), - Referat III („walki z reakcyjnym podziemiem”), - Referat IV (gospodarczy), - Referat V (społeczno-polityczny), - Referat Śledczy, placówki terenowe na terenie danego powiatu, - Aparat Gospodarczy, - Ochrona, - Ambulatorium. W następnych latach zorganizowano Referat Kolejowy, który z dniem 1 stycznia 1951 r. został zlikwidowany, a w jego miejsce powołano Referat Komunikacji. Referaty stanowiły kompetencyjnie odpowiedniki wydziałów w WUBP, liczyły od dwóch do dziewięciu funkcjonariuszy, na czele których stał kierownik. W marcu 1952 r. doszło do gruntownej zmiany w strukturze terenowej WUBP w Bydgoszczy. W jej wyniku pion operacyjny PUBP w Sępólnie Krajeńskim stanowiły jedynie Referat II i Referat Śledczy, będące odpowiednikami Wydziału II i Wydziału Śledczego WUBP. Kompetencje wydziałów operacyjnych WUBP, których odpowiedników nie utworzono w PUBP w Sępólnie Krajeńskim przerzucone zostały na poszczególnych referentów, skupionych w dwóch komórkach organizacyjnych: w zespole referentów powiatowych i zespole referentów terenowych (gminnych). Nadal funkcjonował: Referat Gospodarczy, Ochrona i Ambulatorium. Działał także Referat ds. Poboru oraz Referat Mobilizacyjny, który zajmował się w powiecie sprawami mobilizacyjnymi. Na czele PUBP w Sępólnie Krajeńskim, jak dotychczas stał szef i jego zastępca. Obsługą biurowości zajmował się Sekretariat na czele z sekretarzem. Ambulatorium kierował lekarz, mający do pomocy pielęgniarkę. Ochroną budynku dowodził komendant gmachu, posiadający kompanie liczącą siedmiu funkcjonariuszy. Opisana struktura PUBP w Sępólnie Krajeńskim przetrwała do początku 1955 r. Na mocy art. 11 dekretu Rady Państwa z 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. Nr 54, poz. 269) urząd ministra bezpieczeństwa publicznego został zniesiony. Struktury i kadry UB zostały podporządkowane nowo utworzonemu Komitetowi do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego powołanemu na mocy art. 5 przywołanego dekretu. Dotychczasowa jednostka terenowa WUBP w Bydgoszczy, jaką był PUBP w Sępólnie Krajeńskim, z dniem 1 kwietnia 1955 r. (data zatwierdzenia etatów WUdsBP w Bydgoszczy) zaczęła funkcjonować jako Powiatowa Delegatura ds. Bezpieczeństwa Publicznego w Sępólnie Krajeńskim, podległa WUdsBP w Bydgoszczy.