Subseries

Biuro A

Biuro „A” MSW, (powstało na bazie Biura „C” Komitetu ds. Bezpieczeństwa Publicznego; w korespondencji kierowanej na zewnątrz Biuro Szyfrów MSW lub Jednostka Wojskowa Nr 1919) powołano na mocy zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych nr 00238/56 z dn. 29 listopada 1956 r. Podlegało bezpośrednio Podsekretarzowi Stanu. Po reformie centrali MSW z 1981 r. Biuro A weszło w skład Służby Wywiadu i Kontrwywiadu, w której pozostawało aż do rozwiązania struktur aparatu bezpieczeństwa PRL. Było odpowiedzialne za „całokształt działalności w zakresie: 1) opracowywania, wytwarzania oraz zapewniania mocy kryptograficznej systemów i środków ochrony kryptograficznej wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową dla potrzeb resortu spraw wewnętrznych oraz innych naczelnych i centralnych instytucji państwowych i społecznych w ramach zadań ustalonych dla Ministerstwa Spraw Wewnętrznych odrębnymi przepisami; 2) organizacji i utrzymywania łączności szyfrowej i kodowej dla potrzeb resortu spraw wewnętrznych oraz instytucji określonych w pkt. 1; 3) pozyskiwania wiadomości metodami kryptograficznymi na rzecz resortu spraw wewnętrznych; 4) rozwoju kryptografii” (Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 0024/78 z 28.06.1978 r.). Biuro „A” początkowo (od 1956 r.) składało się z: Wydziału I, Wydziału II i Samodzielnej Sekcji „A” (do 31 stycznia 1965 r.). Od 01 stycznia 1958 r. dołączono Samodzielną Sekcję (do 31 maja 1960 r.), od 01 lipca 1958 r. dołączono do Biura „A” Wydział III, od 1 listopada 1963 r. Samodzielną Sekcję „B” (do 31.01.1965 r.), od 01.02.1965 r. Wydział IV, od 15.05.1968 r. Wydział Inspekcji i Samodzielną Sekcję „S”, od czerwca 1977 r. Wydziały V i VI. Na szczeblu wojewódzkim istniały samodzielne sekcje „A”. W czerwcu 1978 r. struktura Biura „A” składała się z: wydziałów analitycznych: Wydział Inspekcji (MOB, organizacja i kontrola łączności szyfrowej), Wydział II (zespoły matematyczno-analityczne, zespoły kryptograficzne), Wydział VI; wydziałów eksploatacyjnych: Wydział I (łączność szyfrowa MSW, łączność telegraficzna, łączność szyfrowa – koordynacja), Wydział IV (MSZ etat niejawny, Sekcja IV); Grupa „Z”; Samodzielna Sekcja „S”; wydziałów technicznych: Wydział III (Sekcja I - wytwarzanie dokumentów szyfrowych; Sekcja II – kontrola prod. i oprawa; Grupa AD; Sekcja III – naprawy urządzeń prod.; Sekcja IV – ewidencja i dystrybucja dokumentów szyfr.; Sekcja V – naprawa urządzeń szyfrujących), Wydział V (planowanie i realizacja rozwoju techn.); administracji: Sekcja Ogólna. Biuro „A” realizowało „zadania z dziedziny kryptograficznej ochrony wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową, a także prowadziło prace badawczo-rozwojowe z dziedziny kryptografii i techniki kryptograficznej. Do zakresu działań Biura „A” należał również dekryptaż szyfrów obcych dla potrzeb jednostek resortu spraw wewnętrznych oraz prowadzenie prac nad rozwojem metod i technik dekryptażowych” (Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 007/89 z 14.02.1989 r. w sprawie zakresu działania Biura „A” Ministerstwa Spraw Wewnętrznych). Biuro „A” zapewniało łączność szyfrową jednostek organizacyjnych MSW (centralnych, terenowych oraz rezydentur krajowych i zagranicznych) oraz odpowiadało za użytkowanie i konserwację urządzeń techniki szyfrującej wykorzystywanych w MSW (stacje szyfrowe oraz stacje telegraficzne) i poza resortem, m.in. przez Obronę Cywilną i wojewódzkie komitety obrony podlegające Komitetowi Obrony Kraju. Odpowiadało też za stacje szyfrów w MSZ oraz w przedstawicielstwach dyplomatycznych PRL. Pod koniec lat 80. nastąpiła rozbudowa jednostki w związku ze zlikwidowaniem Biura RKW i włączeniem jego komórek do Biura „A” (na podstawie Zarządzenia organizacyjnego Ministra Spraw Wewnętrznych nr 0398/org z 05.10.1989 r.). Radiokontrwywiad został włączony do Biura „A” jako cztery nowe wydziały. W ostatnim okresie funkcjonowania, na mocy zarządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych nr 0196 z 09.02.1990 r. jednostka oficjalnie otrzymała nazwę Biuro Szyfrów MSW. Na jego strukturę składały się wówczas: Wydział Inspekcji, Wydział I – łączność szyfrowa MSW, Wydział II – kryptografia, Wydział III – dokumenty szyfrowe i klucze utajniające na potrzeby MSW, MON i MSZ, Wydział IV – łączność szyfrowa MSZ (wydział niejawny, działający oficjalnie jako Wydział Szyfrowy Departamentu Łączności MSZ), Wydział V – technika kryptograficzna, Wydział VI – kryptoanaliza, Wydział VII – nasłuch radiowy przedstawicielstw dyplomatycznych, Wydział VIII – organizacyjno-ogólny, Wydział IX – całodobowy nasłuch radiowy w zakresie fal krótkich, Wydział X – zabezpieczenie techniczne, Samodzielna Sekcja „S” – łączność szyfrowa na potrzeby Departamentu I MSW, Sekcja Ogólna. W dniu 01.08.1990 r. Biuro Szyfrów MSW przekształcono w Biuro Szyfrów Urzędu Ochrony Państwa. Materiały Biura „A” wraz z całą spuścizną MSW znalazły się w CA MSWiA oraz archiwum UOP, ABW, AW, następnie przekazano je do BUiAD IPN.