Subseries

Wydział III

Wcześniej jako Wydział VII, od 25 marca 1946 r. funkcjonujący pod nazwą Wydziału III („do walki z reakcyjnym podziemiem”). W pierwszych latach działalności odpowiadał za zwalczanie podziemia niepodległościowego oraz prowadzenie spraw przeciwko dezerterom z wojska. W lipcu 1954 r. Wydział III został połączony z Wydziałem V (społeczno-politycznym) pod nazwą Wydział III. W zakresie jego działalności znalazły się dotychczasowe zadania Wydziału V, a więc ochrona oficjalnie istniejących instytucji społeczno-politycznych, inwigilacja szkolnictwa, instytucji kulturalnych oraz osób wykonujących tzw. wolne zawody, administracji państwowej, organizacji młodzieżowych, kontrola duchowieństwa i związków wyznaniowych, ze szczególnym uwzględnieniem Kościoła Katolickiego. Obok nowych zadań Wydział zajmował się zwalczaniem działalności członków antykomunistycznych ugrupowań politycznych sanacyjnych, endeckich, mikołajczykowskich. Jednocześnie z jego kompetencji wyłączono walkę ze zbrojnym podziemiem niepodległościowym, tworząc nową komórkę Samodzielną Sekcję do Walki z Bandytyzmem, której powierzono to zadanie. Na skutek połączenia doszło do reorganizacji struktury. Nowo zorganizowany Wydział III składał się z 7 sekcji: - Sekcja 1: zabezpieczenie środowisk wywodzących się z byłego PSL i BCh, - Sekcja 2: zabezpieczała „element usunięty z PZPR”, czyli głównie byłych członków prawicy PPS i okupacyjnego PPS-WRN, związki zawodowe oraz członków SD oraz pracowników redakcji „Ilustrowanego Kuriera Polskiego”, organu prasowego SD, - Sekcja 3: zabezpieczała środowisko byłej sanacji oraz członków AK, WiN i Państwowej Służby Cywilnej, - Sekcja 4: zabezpieczała środowisko byłej endecji, NSZ, NZW, - Referat 5: zajmował się zagadnieniem rewizjonizmu zachodnioniemieckiego, - Sekcja 6: zabezpieczała środowiska młodzieżowe, m.in. harcerstwo, organizacje kościelne, organizacje konspiracyjne, środowisko studentów i kadry naukowej UMK w Toruniu, PTTK, organizacje sportowe, Powszechna Organizacja „Służba Polsce”, - Sekcja 7: zabezpieczała obiekty naukowe (UMK w Toruniu), kulturalne, administrację państwową, prasę, radio i film (Rozgłośnia Pomorska, „Film Polski”, RSW „Prasa”), organizacje masowe – PCK, Liga Kobiet, ZBoWiD, sądownictwo, służbę zdrowia. W grudniu 1954 r. nastąpiła likwidacja MBP, a tym samym jego struktur terenowych. W oparciu o dekret Rady Państwa z 7 grudnia 1954 r. o naczelnych organach administracji państwowej w zakresie spraw wewnętrznych i bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. Nr 54, poz. 269) struktury i kadry UB zostały podporządkowanemu nowo utworzonemu Komitetowi do Spraw Bezpieczeństwa Publicznego. Dotychczasowa komórka, jaką był Wydział III WUBP w Bydgoszczy, z dniem 1 kwietnia 1955 r. (data zatwierdzenia etatów WUdsBP w Bydgoszczy) zaczęła funkcjonować jako Wydział III WUdsBP w Bydgoszczy (w skład którego włączono dawną Samodzielną Sekcję do Walki z Bandytyzmem).