Subseries

Wydział V

Wydział powstał w dn. 01 grudnia 1981 r. na bazie Wydziału IIIA KWMO w Łomży. Strukturę organizacyjną Wydziału określił Rozkaz organizacyjny nr LO/01/82 KWMO w Łomży z dn. 05 marca 1982 r. w oparciu o Zarządzenie nr 0128/Org. Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 07 grudnia 1981 r. w sprawie zakresu działania i organizacji Departamentu V MSW. Celem Wydziału była ochrona gospodarki narodowej przed szkodami grożącymi w wyniku przestępstw lub innych działań zakłócających społeczno-gospodarczy rozwój województwa i kraju, a w szczególności przed: działalnością zorganizowanych grup antysocjalistycznych i inną szkodliwą działalnością polityczną; sabotażem, dywersją i szkodnictwem gospodarczym; zakłóceniami powodowanymi konfliktami społecznymi, nieprawidłowościami w funkcjonowaniu gospodarki narodowej wynikłymi z przyczyn subiektywnych; nieprawidłowościami w międzynarodowej wymianie techniczno-ekonomicznej oraz ruchu osobowym i naruszeniu tajemnicy państwowej i służbowej. Wydział V prowadził operacyjną ochronę zakładów przemysłowych, realizowanych inwestycji, placówek naukowo-badawczych oraz związków zawodowych. Zadania realizowano poprzez rozpoznawanie negatywnych nastrojów wśród załogi i ustalanie przyczyn ich powstawania; ustalanie negatywnych ocen w stosunku do przewidywanych poważniejszych decyzji ekonomicznych dotyczących spraw socjalno-bytowych, warunków pracy i in.; ujawnianie sytuacji konfliktowych, zjawisk i faktów mogących je stwarzać oraz wnioskowanie sposobu ich likwidacji; ujawnianie i rozpracowanie osób o wrogich postawach politycznych oraz osób współdziałających ze zorganizowanymi grupami antysocjalistycznymi podejmujących działalność wywierającą destrukcyjny wpływ na załogi/środowiska; ujawnianie zamiarów i faktów celowego niszczenia lub uszkadzania maszyn, urządzeń, surowców i wyrobów, ustalanie ich sprawców oraz wyjaśnianie poważniejszych wypadków nadzwyczajnych w celu ustalenia, czy nie są one wynikiem wrogiej działalności; ujawnianie faktów niegospodarności, marnotrawstwa i nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki uspołecznionej oraz likwidację ich przyczyn i źródeł; ujawnianie i rozpracowywanie osób reprezentujących antysocjalistyczne teorie z zakresu ekonomiki i systemu zarządzania oraz ich powiązań; ochronę osób wyjeżdżających z ochranianych obiektów do krajów kapitalistycznych oraz ich kontrolę operacyjną w przypadkach utrzymywania niewyjaśnionych kontaktów z obywatelami tych krajów; kontrolę operacyjną obywateli krajów kapitalistycznych przyjeżdżających do chronionych obiektów oraz specjalistów zatrudnionych w tych obiektach; przeciwdziałanie zbieraniu informacji naukowo-technicznych, gospodarczych i handlowych przez przedstawicieli organizacji gospodarczych krajów kapitalistycznych; ujawnianie naruszeń zarządzeń wydanych dla ochrony tajemnicy państwowej i faktów ujawniania wiadomości stanowiących tajemnicę państwową i służbową ; sprawdzanie i opiniowanie osób zatrudnionych przy pracach tajnych i mobilizacyjnych w ochranianych obiektach. Na czele Wydziału stał Naczelnik, który planował i organizował pracę operacyjną, organizował i zabezpieczał prawidłowy rozwój OZI, brał udział w pozyskaniu cenniejszych jednostek i pracował z własną siecią, kierował i nadzorował pracę sekcji, wykonywał czynności związane z pracą MOB oraz zabezpieczał prawidłowe współdziałanie z administracją państwową w zagadnieniach nad którymi pracował Wydział. Funkcję Naczelnika Wydziału V pełnił ppłk Leonidas Kołomycki. Zastępca Naczelnika był odpowiedzialny za pracę operacyjną w zakresie planowania i osiąganych wyników; odpowiadał za właściwy dobór i rozmieszczenie TW oraz efektywną pracę podległych mu sekcji; brał udział w pozyskiwaniu cenniejszych źródeł informacji i spotkaniach kontrolnych; prowadził analizy przyczyn i skutków wrogiej działalności oraz wyznaczał cele i zadania pracy sekcji. Sekcja I prowadziła ewidencję źródeł informacji i prowadzonych spraw operacyjnych, opracowywała informacje kompleksowe i problemowe, koordynowała wymianę informacji z innymi jednostkami SB i MO oraz prowadziła fundusz „O”. Sekcja IV obejmowała gospodarkę komunalną i mieszkaniową, energetykę i administrację. Sekcja VI zajmowała się ochroną przemysłu lekkiego i chemicznego. Sekcja VII obejmowała zasięgiem problematykę handlu i usług, spółdzielczości i budownictwa. Sekcja VIII prowadziła prace w dziedzinach transportu (PKP i PKS) oraz poczty i telekomunikacji (WUP i WUT). Na mocy Rozkazu Organizacyjnego nr LO/011/89 Szefa WUSW w Łomży z dn. 22 listopada 1989 r. wydanego na podstawie Zarządzenia nr 0526/Org. Dyrektora Biura Organizacyjno-Prawnego MSW z dn. 20 listopada 1989 r. Wydział V został rozwiązany i wraz z Wydziałem VI wszedł w skład Wydziału Ochrony Gospodarki. Czynności kancelaryjne prowadzono zgodnie z Zarządzeniem nr 9/75 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 05 lutego 1975 r. w sprawie zasad pracy kancelaryjnej w resorcie spraw wewnętrznych. W Wydziale obowiązywała rejestracja spraw oparta na wykorzystaniu dziennika korespondencyjnego. Rejestracja w dziennikach dotyczyła zarówno pism jawnych, jak i niejawnych. Pisma wpływające rejestrowano w dzienniku korespondencyjnym, a następnie kierowano do przełożonego, który dekretacją wyznaczał funkcjonariusza do realizacji sprawy. Zarejestrowane pismo otrzymywało znak sprawy, który składał się ze skrótu literowego wydziału, oznaczenia klauzuli pisma i liczby porządkowej dziennika łamanej przez dwie ostatnie cyfry roku kalendarzowego. Do dzienników zakładano skorowidze rzeczowo-imienne, w których wpisywano sprawy według odpowiednio dobranego hasła. W celu udokumentowania obiegu korespondencji prowadzono także dzienniki podawcze, książki doręczeń i rejestry poczty specjalnej. Zmiana nazwy jednostki nie spowodowała zakończenia prowadzonych dzienników i rejestrów, dalsze wpisy były kontynuacją poprzednich. Dokumentacja wytworzona w toku działalności wydziału była przechowywana w archiwum Sekcji „C” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego. Przekazywanie akt odbywało się w oparciu o Zarządzenie nr 034/74 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych, znowelizowane Zarządzeniem nr 030/79 z dn. 02 lipca 1979 r., a następnie o Zarządzenie nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 08 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Po likwidacji WUSW w Łomży zasób uległ znacznemu zniszczeniu. Pozostałości dokumentacji Wydziału, wraz z materiałami innych komórek pionu SB, zostały przekazane do Delegatury Urzędu Ochrony Państwa w Białymstoku. Do OBUiAD IPN w Białymstoku akta trafiły w dn. 16 października 2001 r. w zbiorze o sygnaturze IPN Bi 039.