Subfonds

Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej w Piotrkowie Trybunalskim 1975 - 1983

Województwo piotrkowskie utworzone na mocy ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 91).

W połowie 1975 r. na terytorium Polski została wprowadzona reforma administracyjna, polegająca na likwidacji trójstopniowej struktury podziału terytorialnego (województwo – powiat – gmina). Na mocy ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 91) zlikwidowano powiaty i powołano 49 nowych województw. Powyższe zmiany pociągnęły za sobą konieczność stworzenia 32 nowych komitetów wojewódzkich PZPR, urzędów, sądów i prokuratur wojewódzkich oraz komend wojewódzkich MO. W wyniku tej reformy siedzibą jednego z nowych województw został Piotrków Trybunalski. Komenda Wojewódzka MO w Piotrkowie Trybunalskim rozpoczęła swoją działalność w momencie powołania jej pierwszego komendanta. Nastąpiło to 1 czerwca 1975 r., z chwilą objęcia stanowiska przez płk. Bronisława Moczkowskiego oraz stanowisk zastępców komendanta ds. SB i ds. MO, odpowiednio przez płk. Adolfa Dyszę i ppłk. Marka Ochockiego. Komenda była terenową jednostką resortu spraw wewnętrznych, podlegającą w zakresie działań milicyjnych Komendzie Głównej MO, a w zakresie kompetencji pionu bezpieczeństwa – kierownictwu Służby Bezpieczeństwa. Podstawową komórką organizacyjną w KWMO był wydział, dzielący się na sekcje. Istniały również samodzielne sekcje. Wydziałem kierował naczelnik, który mógł posiadać jednego lub dwóch zastępców. Na czele sekcji stali kierownicy. Z uwagi na brak dokumentacji organizacyjnej nie jest możliwe odtworzenie pełnej struktury piotrkowskiej Komendy Wojewódzkiej MO z 1975 r. Zdecydowanie więcej można powiedzieć o jej wewnętrznej budowie w 1atach osiemdziesiątych. Przedstawiała się ona następująco (w nawiasach oznaczenia kancelaryjne komórek): 1. Wydział Ogólny (AB, AC, AS, ABr), 2. Wydział Inspekcji (J), 3. Zastępca szefa ds. SB (SZ), 4. Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy (AF), 3. Wydział II (B), 4. Wydział III (DB), 5. Wydział IIIA/V(OA), 6. Wydział IV (KB), 7. Wydział VI (GZ), 8. Wydział Śledczy (Śl), 9. Samodzielna Sekcja „A” (R), 10. Wydział „B” (T), 11. Wydział „C” (OM), 12. Wydział „T” (ON), 13. Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego (ON), 14. Wydział Paszportów (PZ), 15. Wydział Łączności (Ł), 16. Wydział Polityczno-Wychowawczy (PW), 17. Wydział Wojewódzkiego Stanowisko Kierowania (Jm), 18. Wydział Kryminalny (Kr), 19. Wydział do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi (PG), 20. Wydział Dochodzeniowo-Śledczy (D), 21. Wydział Kryminalistyki (ZK), 22. Wydział Prewencji (Zw), 23. Wydział Ruchu Drogowego (RD), 24. Wydział Kadr (Ks), 25. Wydział Finansowy (F), 26. Wydział Szkolenia (Sz), 27. Wydział Inwestycji i Remontów (JK), 28. Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej (GMT), 29. Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych (Zs), 30. ZOMO (ZM) . W piotrkowskim KWMO można było zatem wyodrębnić komórki organizacyjne realizujące zadania w pionie Służby Bezpieczeństwa (poz. 3–15), Milicji Obywatelskiej (poz. 17–23) oraz wydziały logistyczne (poz. 1–2, 24–29) prowadzące działania na rzecz obu wymienionych pionów. Komendzie Wojewódzkiej MO w Piotrkowie Trybunalskim podlegały komendy miejskie w: Bełchatowie, Piotrkowie Trybunalskim, Radomsku i Tomaszowie Mazowieckim oraz komisariat w Opocznie, które z kolei współpracowały (według rejonizacji) z posterunkami MO. W drugiej połowie 1979 r. w KWMO w Piotrkowie Trybunalskim utworzono Wydział IIIA (dwa lata później przekształcony w Wydział V). Wydział IIIA przejął od dotychczasowego Wydziału III zagadnienia związane z rozpracowywaniem pracowników reprezentujących poglądy antykomunistyczne oraz przypadków sabotażu, naruszenia tajemnicy państwowej, konfliktów społecznych i nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładów pracy. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 14 grudnia 1981 r. w WUSW w Piotrkowie Trybunalskim powstał Wojewódzki Urząd Cenzury (UC/WUC), który prowadził działalność do końca 1982 r. Do jego zadań należała perlustracja korespondencji oraz – przejęta od pionu „T” – kontrola rozmów telefonicznych, telegramów i teleksów. W 1982 r. w 23 mniejszych województwach samodzielne piony „B”, „C”, „T”, „W” zostały zamienione na sekcje i włączone do Wydziałów Zabezpieczenia Operacyjnego. Powyższą reorganizację wprowadzono także w piotrkowskim aparacie bezpieczeństwa i dotyczyła ona dawnych wydziałów „B”, „C”, „T” i „W”. Następny rok przyniósł zmiany w organizacji jednostek terenowych i nomenklaturze resortu spraw wewnętrznych. Okazało się, że likwidacja powiatów, a co za tym idzie – referatów ds. SB, spowodowała lukę w systemie operacyjnym pionu bezpieczeństwa. Na mocy Zarządzenia nr 6/83 ministra spraw wewnętrznych z dnia 23 stycznia 1983 r. wprowadzono podział województw na rejony, w których powstały komendy miejskie i dzielnicowe MO. Komórki SB zostały powołane w tych komendach z dniem 1 kwietnia tego samego roku, w efekcie wydania przez ministra spraw wewnętrznych Zarządzenia nr 012/83 z dnia 13 marca 1983 r. Na podstawie Zarządzenia organizacyjnego nr 099/Org. ministra spraw wewnętrznych z dnia 14 marca 1983 r., dziewięć dni później komendant wojewódzki MO w Piotrkowie Trybunalskim wydał rozkaz organizacyjny w sprawie wprowadzenia z dniem 1 kwietnia Służby Bezpieczeństwa w jednostkach rejonowych (KMMO w Bełchatowie, KMMO w Piotrkowie Trybunalskim, KMMO w Radomsku, KMMO w Tomaszowie Mazowieckim i Komisariat MO w Opocznie). Wcześniej na terenie województwa działały grupy operacyjne: Wydziału IV w Bełchatowie, Opocznie, Radomsku, Tomaszowie Mazowieckim i Tuszynie, Wydziału V w Bełchatowie, Radomsku i Tomaszowie Mazowieckim oraz Sekcji „T” w Tomaszowie Mazowieckim. Ustawą z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie podległych mu organów (Dz.U. Nr 38, poz. 173) wprowadzono nowe nazewnictwo jednostek terenowych. Z dniem 1 sierpnia 1983 r. dotychczasowe komendy wojewódzkie i rejonowe MO przemianowano odpowiednio na wojewódzkie i rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. W tytulaturze kierownictwa komendanta wojewódzkiego/rejonowego MO zastąpił szef WUSW/RUSW.