Zespół / zbiór

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Nowym Sączu [1975] 1983-1990

W skład województwa nowosądeckiego weszły: miasta: Nowy Sącz, Gorlice, Grybów, Jordanów, Krynica, Limanowa, Mszana Dolna, Muszyna, Nowy Targ, Piwniczna, Rabka, Stary Sącz, Szczawnica-Krościenko i Zakopane, gminy: Biały Dunajec, Bobowa, Bukowina Tatrzańska, Bystra-Sidzina, Chełmiec, Czarny Dunajec, Czorsztyn, Dobra, Gładyszów, Gorlice, Gródek nad Dunajcem, Grybów, Jabłonka, Jodłownik, Jordanów, Kamienica, Kamionka Wielka, Korzenna, Kościelisko-Witów, Lasek, Laskowa, Limanowa, Lipnica Wielka, Lubień, Łabowa, Łapsze Niżne, Łącko, Łopuszna, Łososina Dolna, Łososina Górna, Łukowica, Łużna, Moszczenica, Mszana Dolna, Muszyna, Nawojowa, Niedźwiedź, Nowy Sącz, Ochotnica Dolna, Piwniczna, Podegrodzie, Poronin, Raba Wyżna, Rabka, Ratułów, Ropa, Sękowa, Spytkowice, Stary Sącz, Stróże, Szaflary, Tylicz, Tymbark i Uście Gorlickie (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.1975.17.92).

Nowy podział administracyjny kraju obowiązujący od 1 czerwca 1975 r., a polegający na likwidacji szczebla pośredniego, tj. powiatów i zwiększeniu ilości województw z 17 do 49, został wprowadzony ustawą sejmową z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz. U. Nr 16, poz. 91). Utworzono 32 nowe komitety wojewódzkie PZPR, urzędy, sądy, prokuratury wojewódzkie oraz komendy wojewódzkie MO. Jedną z nich była KWMO w Nowym Sączu: „Zgodnie z zarządzeniem organizacyjnym nr 091/org.[MSW] z dnia 11-06-1975 r. Komendant Wojewódzki MO zorganizuje z dniem 1 czerwca 1975 r. na terenie województwa nowosądeckiego jednostki MO: KWMO w Nowym Sączu, KMMO w Gorlicach, KMMO w Nowym Sączu, KMMO w Nowym Targu, KMMO w Zakopanem, KMO w Krynicy, KMO w Limanowej, KMO w Mszanie Dolnej, KMO w Muszynie, KMO w Poroninie, KMO w Rabce, Komisariat Kolejowy w Nowym Sączu, Posterunek Kolejowy w Nowym Targu, Zmotoryzowany Odwód MO w Nowym Sączu, Sanatorium MSW w Krynicy, Ośrodek Wczasów MSW w Gródku n/Dunajcem, Ośrodek Wczasów w Zakopanem”. W skład kierownictwa KWMO oprócz komendanta wchodziło początkowo trzech jego zastępców, tj. Zastępca Komendanta Wojewódzkiego ds. SB, Zastępca Komendanta Wojewódzkiego ds. MO i Zastępca Komendanta Wojewódzkiego ds. administracyjno-gospodarczych, a od listopada 1981 r. również Zastępca Komendanta Wojewódzkiego ds. polityczno-wychowawczych. Funkcje organu pomocniczego kierownictwa spełniał starszy inspektor przy zastępcy komendanta wojewódzkiego MO ds. SB/Szefa WUSW ds. SB (od marca 1990 r. starszy inspektor Inspektoratu I). Odpowiadał on za szkolenie, opracowywał instrukcje oraz plany dot. bieżącej działalności służby oraz wykonywaniem zadań zleconych przez Departament I MSW (wywiad). Starszy inspektor Inspektoratu Analityczno-Informacyjnego przy zastępcy komendanta wojewódzkiego MO ds. SB odpowiadał za opracowywanie analiz, planów działań oraz informacji dziennych i okresowych dla kierownictwa komendy i Gabinetu Ministra. Struktura nowosądeckiej komendy wojewódzkiej MO - poza kierownictwem – składała się z wydziałów i podległych im komórek. W zakresie Służby Milicji były to: Wydział Inspekcji (Zespół ds. MO), Wojewódzkie Stanowisko Kierowania, Wydział Kryminalny, Wydział do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi, Wydział Dochodzeniowo-Śledczy, Wydział Prewencji, Wydział Ruchu Drogowego, Wydział Kryminalistyki, Wydział Kadr, Wydział Szkolenia, Wydział Ogólny, Wydział Łączności (od 1984 r. w ramach struktur SB), Grupa „S” Zakopane, ZOMO (od II połowy 1989 r. OPMO, a od kwietnia 1990 r. OPP), Zespół ds. Organizacyjno-Prawnych (od sierpnia 1983 r.); w zakresie Służby Administracyjno-Gospodarczej: Wydział Inspekcji (Zespół ds. administracyjno-gospodarczych), Wydział Finansowy, Wydział Inwestycji i Remontów, Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych, OW MSW Zakopane i Gródek n/Dunajcem oraz Sanatorium MSW w Krynicy; w zakresie Służby Bezpieczeństwa: Wydział Inspekcji (Zespół ds. SB i Zespół Stanowisk Samodzielnych, w ramach którego funkcjonował min. starszy inspektor ds. ochrony przemysłu), Inspektorat Analityczno-Informacyjny przy Zastępcy Komendanta Wojewódzkiego MO ds. SB (od sierpnia 1976 r.), Wydział II, Wydział III, Wydział IV, Wydział Śledczy, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział „B”, Wydział „C”, Wydział „T”, Wydział Paszportów. W lipcu 1979 r. utworzono Wydział IIIA, który funkcjonował do listopada 1981 r., kiedy to został przekształcony w Wydział V.W listopadzie 1981 r. powołano do życia Wydział Polityczno-Wychowawczy . W lipcu 1982 r. dotychczasowe wydziały „C”, „B” i „T” przekształcono w sekcje, które włączono do nowo utworzonego Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego jako WZO „C”, WZO „B” i WZO „T”. KWMO w Nowym Sączu podlegały komendy miejskie w Gorlicach, Nowym Sączu, Nowym Targu i Zakopanem oraz komisariaty i posterunki MO. W styczniu 1983 r. na mocy Zarządzenia nr 6/83 MSW z dnia 23 stycznia 1983 r. wprowadzono podział województw na rejony, w których wprowadzono komendy rejonowe i dzielnicowe MO, zaś na mocy Zarządzenia nr 012/83 MSW z dnia 13 marca 1983 r. wprowadzono w tych komendach komórki SB. Wprowadzono wówczas stanowiska zastępców komendantów ds. SB w komandach rejonowych, miejskich i dzielnicowych. Dopiero Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i podległych mu organów (Dz. U. Nr 38, poz.173) wprowadziła nowe nazewnictwo dla jednostek terenowych MSW. Komendy wojewódzkie i rejonowe zostały przemianowane na wojewódzkie i rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. Miejsce komendanta wojewódzkiego/rejonowego zajął teraz szef WUSW/RUSW. Zasięg terytorialny działania WUSW w Nowym Sączu, w oparciu o Zarządzenie MSW z dnia 27 grudnia 1985 r. (Monitor Polski nr 48/85, poz. 313) w sprawie terytorialnego zasięgu działania rejonowych urzędów spraw wewnętrznych i podległych im jednostek (odpowiednie PMO i KMO), przedstawiał się następująco: Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Gorlicach dla miast: Gorlice i Grybów oraz gmin: Bobowa, Gorlice, Grybów, Łużna, Moszczenica, Sękowa i Uście Gorlickie; Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Limanowej dla miasta Limanowa oraz gmin: Dobra, Jodłownik, Kamienica, Laskowa, Limanowa, Łukowica i Tymbark; Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Nowym Sączu dla miast: Krynica, Muszyna, Nowy Sącz, Piwniczna i Stary Sącz oraz gmin: Chełmiec, Gródek nad Dunajcem, Kamionka Wielka, Korzenna, Krynica, Łabowa, Łącko, Łososia Dolna, Muszyna, Nawojowa, Piwniczna, Podegrodzie i Stary Sącz; Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Nowym Targu dla miast Nowy Targ i Szczawnica oraz gmin: Czarny Dunajec, Czorsztyn, Jabłonka, Krościenko nad Dunajcem, Łapsze Niżne, Nowy Targ i Ochotnica Dolna; Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Rabce dla miast: Jordanów, Mszana Dolna i Rabka oraz gmin: Jordanów, Lubień, Mszana Dolna, Niedźwiedź, Raba Wyżna i Rabka; Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Zakopanem dla miasta Zakopane oraz gmin: Biały Dunajec, Bukowina Tatrzańska i Gmina Tatrzańska. Zgodnie z decyzją MSW z dnia 8 grudnia 1983 r. w sprawie przekazania wydziałów łączności pod bezpośredni nadzór zastępców szefów wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych ds. SB, Wydział Łączności WUSW włączono do pionu służby bezpieczeństwa. Zgodnie z Zarządzeniem Organizacyjnym nr 0130/org. MSW z dnia 27 grudnia 1984 r., w 1985 r. utworzono Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy, a w wyniku utworzenia Departamentu VI na mocy Decyzji nr 0068/84 MSW z dnia 30 listopada 1984 r. w WUSW Nowy Sącz w 1985 r. powstała Samodzielna Sekcja VI podniesiona w grudniu tegoż roku do rangi Wydziału. Od lutego 1986 r. funkcjonował Inspektorat II będący terenową ekspozyturą Biura Studiów MSW. Przemiany polityczne 1989 r. spowodowały zmianę struktury pionu służby bezpieczeństwa. W listopadzie 1989 r. rozwiązano dotychczasowe wydziały operacyjne (Wydział III, Wydział IV, Wydział V, Wydział VI – Zarządzenie nr 04/89 Szefa WUSW z dnia 23 listopada 1989 r. w sprawie likwidacji i powołania w nowym układzie strukturalnym wydziałów SB) na ich miejsce powołując nowe. W miejsce rozwiązanego Wydziału III powstał Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydziały V i VI dały początek Wydziałowi Ochrony Gospodarki, a z połączenia Wydziału IV i Inspektoratu II utworzono Wydział Studiów i Analiz. Likwidacji uległy Departament Ochrony Przemysłu i Biuro Studiów oraz ich odpowiedniki terytorialne. Rozwiązano Wydział Szkolenia i Polityczno-Wychowawczy (Zarządzenie nr 05/89 Szefa WUSW z dnia 30 listopada 1989 r. w sprawie likwidacji i powołania w nowym układzie strukturalnym wydziałów WUSW), a na ich miejsce powstał Wydział Szkolenia i Wychowania. Od tej chwili w rejonowych urzędach funkcjonowała tylko jedna komórka SB, tj. grupa, referat, sekcja lub wydział. 1 marca 1990 r. powołano Inspektorat I do koordynacji na szczeblu wojewódzkim działań na rzecz wywiadu zleconych przez centralę. Nastąpiła również reorganizacja WZO. Ostatecznie WZO zlikwidowano na mocy Zarządzenia nr 02/90 Szefa WUSW z dnia 5 lutego 1990 r. Z początkiem 1990 r. sekcje „C” przekształcono ponownie w samodzielny Wydział „C”. Uchwalona 6 kwietnia 1990 r. (weszła w życie 10 maja 1990 r.) ustawa o Policji, o Urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych oraz o Urzędzie Ochrony Państwa stanowiła kres struktur organizacyjnych MSW w dotychczasowym kształcie. Powołano do życia komendy wojewódzkie, komendy rejonowe i komisariaty policji. Nowy Komendant Wojewódzki Policji w Nowym Sączu pełnił jednocześnie funkcje szefa WUSW do końca okresu przejściowego, tj. do 31 lipca 1990 r. W miejsce likwidowanej Służby Bezpieczeństwa powołano Urząd Ochrony Państwa. Realizując zapis art. 129 Ustawy o UOP (Dz. U. 1990 Nr 30, poz. 180, art.129) mówiący, że „z chwilą utworzenia Urzędu Ochrony Państwa Służba Bezpieczeństwa zostaje rozwiązana” Minister Spraw Wewnętrznych wydał w dniu 10 maja 1990 r. zarządzenie nr 043/90 mówiące o tym, że Służba Bezpieczeństwa w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i w Wojewódzkich Urzędach Spraw Wewnętrznych zaprzestaje działać.

Archiwalia wytwarzane przez KWMO/WUSW w Nowym Sączu początkowo były gromadzone w Wydziale „C”, a od 1982 r. w Sekcji „C” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego. Organizację oraz zasady postępowania z materiałami archiwalnymi gromadzonymi w archiwum określały następujące zarządzenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych: Zarządzenie nr 034/74 MSW z dnia 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych, znowelizowane Zarządzeniem nr 30/79 MSW z dnia 2 lipca 1979 r., oraz Zarządzenie nr 049/85 MSW z dnia 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Zgodnie z tymi aktami normatywnymi zasób archiwalny Wydziału „C” KWMO w Nowym Sączu stanowiły akta wytworzone przez Komendę Wojewódzką oraz materiały przejęte z Wydziałów „C” komend wojewódzkich, które istniały przed reformą administracyjną z 1975 r., tj. z Krakowa i z Rzeszowa. Materiały przejęte obejmowały kopie kartotek dotyczące osób obecnie zamieszkałych na terenie nowego województwa, akta personalne zwolnionych funkcjonariuszy UB/SB, MO i ORMO zamieszkałych obecnie na terenie województwa nowosądeckiego, teczki personalne i teczki pracy osób wyeliminowanych z sieci tajnych współpracowników, którzy nie brali bezpośredniego udziału w rozpracowywaniu tzw. „reakcyjnego podziemia”, bandytyzmu czy szpiegostwa, a zamieszkują na terenie województwa, poza tym kopie opracowań monograficznych dotyczące obszaru województwa. Zasób archiwalny komend miejskich, komisariatów i posterunków stanowiły akta wytworzone przez te jednostki. Zgodnie z Zarządzeniem nr 049/85 MSW z dnia 8 lipca 1985 r. Sekcja „C” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego w Nowym Sączu miała również przechowywać wszystkie materiały archiwalne, posiadające kategorię powyżej „B-5” rejonowych urzędów spraw wewnętrznych, komisariatów i posterunków MO. W związku z likwidacją WUSW w Nowym Sączu w lipcu 1990 r. cały zasób archiwalny przejęła Komenda Wojewódzka Policji w Nowym Sączu. Akta nowosądeckiej SB zostały przekazane Delegaturze Urzędu Ochrony Państwa w Krakowie (przekształconej na mocy ustawy z 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu w Delegaturę Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie), skąd w latach 2001-2007 były sukcesywnie przekazywane do zasobu krakowskiego Oddziału IPN. Materiały archiwalne dotyczące funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa, MO do 1954 r., a także współdziałania pionów MO i SB są od lutego 2002 r. sukcesywnie przekazywane przez Komendę Wojewódzką Policji w Krakowie i jej oddział Zamiejscowy w Nowym Sączu oraz powiatowe komendy policji z terenu dawnego województwa nowosądeckiego do zasobu archiwalnego krakowskiego Oddziału IPN. Natomiast materiały administracyjne dotyczące struktury i organizacji KWMO/WUSW w Nowym Sączu znajdują się w archiwum Policji.

Zespół akt WUSW w Nowym Sączu tworzy dokumentacja administracyjna, operacyjna i akta personalne pracowników resortu spraw wewnętrznych w postaci teczek akt i mikrofilmów. Ponadto do zespołu należy zbiór biblioteczny oraz dokumentacja paszportowa o sygnaturze EANS. Metoda archiwizowania dokumentacji w resorcie spraw wewnętrznych przewidywała, że poszczególnym typom archiwaliów nadawano dwuczęściową sygnaturę – oznaczenie cyfrowe (używano cyfr arabskich) łamane przez inne oznaczenie cyfrowe (cyfrę rzymską) lub oznaczenie literowe, gdzie cyfra rzymska lub oznaczenie literowe oznaczały typ akt. Wśród zespołu akt WUSW w Nowym Sączu można zatem wyodrębnić: Sygnatura I – akta osobowych źródeł informacji (OZI) tj. tajnych współpracowników (TW), kandydatów na tajnych współpracowników (kTW), kontaktów operacyjnych (KO), właścicieli lokali kontaktowych (LK), mieszkań konspiracyjnych (MK), skrzynek kontaktowych (SK), rezydentów, konsultantów itd. Teczki personalne oraz teczki pracy zawierają dane osobowe współpracowników różnych kategorii, analizy dotyczące OZI, a także jego przydatności operacyjnej, materiały, na podstawie których dokonano werbunku, zobowiązanie do współpracy (jeśli pobrano), nazwiska oficerów prowadzących, doniesienia i inne materiały przekazane przez współpracownika oraz materiały z kontroli pracy osobowego źródła informacji. Sygnatura II – akta spraw operacyjnych, czyli m.in. sprawy operacyjnego sprawdzenia (SOS), sprawy operacyjnego rozpracowania (SOR), kwestionariusze ewidencyjne (KE), itd. Akta operacyjne zawierają materiały zbierane na osoby (tzw. figurantów spraw) lub grupy osób (np. nieformalne stowarzyszenia, struktury związkowe) pozostających w zainteresowaniu Służby Bezpieczeństwa. Znajduje się w nich przede wszystkim dokumentacja zebrana podczas inwigilacji, realizowanej poprzez bezpośrednią obserwację, otaczanie osobowymi źródłami informacji i perlustrację korespondencji oraz stenogramy z podsłuchów, a także dokumentacja z podglądów i analizy dotyczące figuranta sprawy. W przypadku WUSW w Nowym Sączu są to głównie sprawy dotyczące wydawania i kolportażu wydawnictw bezdebitowych, rozpracowania sprawców rozpowszechniania ulotek o treściach antyreżimowych oraz struktur NSZZ „Solidarność” w przedsiębiorstwach techniczno-produkcyjnych na terenie województwa nowosądeckiego. Sygnatura III – akta kontrolno-śledcze, czyli dokumentacja działań organów bezpieczeństwa państwa (Wydział Śledczy WUSW w Nowym Sączu) podejmowanych wobec osób i grup osób, które uznano za niebezpieczne dla panującego ustroju. Gromadzona w ramach tego typu spraw dokumentacja miała na celu doprowadzenie figurantów (podejrzanych) przed oblicze sądu. W przypadku WUSW w Nowym Sączu są to sprawy dotyczące m.in. nielegalnego przekroczenia granicy, działalności przemytniczej, obrotu obcymi środkami płatniczymi, handlu złotem i srebrem bez wymaganego zezwolenia, posiadania broni palnej, powoływania się na wpływy w organach paszportowych celem osiągnięcia korzyści majątkowej oraz kolportażu broszur i wydawnictw o treści religijnej i antyreżimowej. Sygnatura IV – akta spraw obiektowych (SO) i zagadnieniowych, czyli dokumentacja operacyjna prowadzona przez Służbę Bezpieczeństwa w związku z inwigilacją konkretnych obiektów tj. zakładów pracy, środowisk zawodowych, stowarzyszeń oraz grup i zagadnień (m. in.: SO krypt. "Elektroda" dot. kontroli i zabezpieczenia kontrwywiadowczego sądeckich Zakładów Elektro-Węglowych "SZEW" w Nowym Sączu, SO krypt. "Lato-79" dot. ochrony i zabezpieczenia operacyjnego wizyty papieża Jana Pawła II w Polsce w roku 1979, w szczególności pobytu papieża i uroczystości kościelnej w dn. 09-06-1979 r. w Nowym Targu, SO krypt. "Bór" dot. ochrony i zabezpieczenia operacyjnego nowotarskich Zakładów Przemysłu Skórzanego "Podhale" w Nowym Targu. SO krypt. Tabor" dot. ochrony, kontroli operacyjnej i zabezpieczenia kontrwywiadowczego Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Nowym Sączu, materiały dot. akcji krypt. "Gotowość" - przygotowania do wprowadzenia stanu wojennego na terenie województwa nowosądeckiego. Charakter gromadzonej dokumentacji jest podobny jak w grupie materiałów sygnowanych „II”. Sygnatura V – akta osobowe funkcjonariuszy SB zawierające dokumenty składane przez samych funkcjonariuszy (związane np. z przyjęciem lub odejściem ze służby), materiały dotyczące członków ich rodzin, dokładny opis przebiegu służby, adnotacje o wynagrodzeniach oraz opinie przełożonych (w tym o przydatności do działań specjalnych lub działań o wyjątkowym utajnieniu). W teczkach funkcjonariuszy niejednokrotnie można znaleźć także informacje o ilości i kryptonimach spraw oraz osobowych źródeł informacji prowadzonych przez danego oficera SB. Sygnatura VI – akta osobowe funkcjonariuszy MO przyjętych do służby do dnia 14 grudnia 1954 r. Często w taki sposób sygnowano także akta personalne funkcjonariuszy SB. Materiały administracyjne MO i SB (częściowo sygnowane symbolem /K) – dokumentacja analityczna i sprawozdawcza, zarządzenia, decyzje, instrukcje i wytyczne komendanta wojewódzkiego MO/szefa WUSW w Nowym Sączu, rozkazy personalne, listy płac funkcjonariuszy MO i SB, dzienniki korespondencyjne, materiały dotyczące szkoleń, protokoły zdawczo-odbiorcze, pokontrolne i brakowania akt, materiały dotyczące struktur organizacyjnych oraz zakresów czynności i inne dokumenty komórek organizacyjnych WUSW w Nowym Sączu. Materiały administracyjne uzupełnia dokumentacja ewidencyjna w postaci karotek (m.in. ogólnoinformacyjna – połączona w jedną kartotekę z WUSW w Krakowie i WUSW w Tarnowie; funkcjonariuszy SB i MO; kartoteka osób ubiegających się o paszport) oraz dzienników rejestracyjnych i archiwalnych Wydziału „C” WUSW w Nowym Sączu. Kartoteka ogólnoinformacyjna (kartoteka alfabetyczno-fonetyczna ułożona według nazwisk) spełniała trzy podstawowe funkcje: informacyjną – dostarczała wszystkich informacji o osobach będących w zainteresowaniu organów bezpieczeństwa; koordynacyjną – wykluczała możliwość zainteresowania się tą samą osobą przez dwie jednostki operacyjne; zabezpieczającą – zabezpieczała zbiory kartoteki przed wydostaniem się zawartych w niej informacji poza resort spraw wewnętrznych. W dziennikach rejestracyjnych ewidencjonowano wszystkie zainteresowania operacyjne. Nie umieszczano tam nazwisk, lecz odnotowywano wszystkie istotne informacje świadczące o przebiegu sprawy, aż do jej zamknięcia. Po zamknięciu sprawy materiały operacyjne z jednostki operacyjnej przekazywano do Wydziału „C”, gdzie wpisywano je do księgi inwentarzowej, rejestru zwanego dziennikiem archiwalnym. Inwentarze tego rodzaju prowadzono osobno dla poszczególnych działów dokumentacji operacyjnej. Materiały jednostek terenowych zawierają akta administracyjne tych jednostek w postaci m.in. zarządzeń, decyzji i wytycznych komendanta wojewódzkiego MO/szefa WUSW w Nowym Sączu oraz komendantów miejskich MO/szefów RUSW odpowiednich jednostek, dzienników korespondencyjnych i ewidencji szyfrogramów oraz materiałów dotyczących kontroli wewnętrznych. Zbiór biblioteczny składa się z wydawnictw resortowych zgromadzonych przez KWMO/WUSW w Nowym Sączu. Akta paszportowe – dokumentacja Wydziału Paszportów dotycząca osób zamieszkałych na terenie województwa nowosądeckiego, ubiegających się o wyjazd zagraniczny.

Struktura inwentarza WUSW w Nowym Sączu, w którym do opracowania zespołu przyjęto schematyczno-rzeczową metodę porządkowania dokumentów powstała w oparciu o Wytyczne Zespołu Metodycznego IPN-KŚZpNP dot. inwentarzy archiwalnych wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych z lat 1983-1990 (dla województw utworzonych w roku 1975) z dn. 31 marca 2010 r., ustalenia Rady Instytutu zamieszczone w załączeniu do Uchwały Nr 2/12 z dn. 3 lutego 2012 r. w sprawie formy inwentarza archiwalnego, Uchwałę nr 4/12 z dn. 5 kwietnia 2012 r. dot. zmian do nr 2/12, a także o założenia zamieszczone w zarządzeniach nr 034/74 z dn. 10 maja 1974 r. i nr 049/85 z dn. 8 lipca 1985 r. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie organizacji i zasad postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Zespół akt WUSW w Nowym Sączu [1975] 1983-1990 dzieli się na dwa podzespoły: Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej z lat 1975-1983 oraz Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych z lat 1983-1990. W ramach podzespołu KWMO w Nowym Sączu wyróżniamy 3 serie: 1) materiały administracyjne SB – uporządkowano dokumentację w ramach podserii: Wydział II, Wydział III, Wydział IIIA, Wydział IV, Wydział V, Wydział Śledczy, Wydział Paszportów, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydział „C”, Wydział Polityczno-Wychowawczy, Wydział Ogólny (materiały dot. sekretariatu I Zastępcy Komendanta KWMO; 2) materiały administracyjne MO - uporządkowano dokumentację w ramach podserii: Wydział Ogólny, Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Wydział Kryminalny, Wydział Kryminalistyki, Wydział Prewencji, Wydział Kadr, Wydział Finansowy, Wydział Dochodzeniowo-Śledczy, Wydział Łączności; Akta administracyjne MO i SB uporządkowano w podseriach opartych na strukturze organizacyjnej wydziałów KWMO w Nowym Sączu. 3) materiały jednostek terenowych, tj. Komend Miejskich Milicji Obywatelskiej w Nowym Sączu, Gorlicach, Nowym Targu i Limanowej z lat 1975-1983 . Dokumentację podzespołu WUSW w Nowym Sączu uporządkowano w ramach 7 serii: 1) materiały operacyjne wytworzone przez SB podzielone na 4 podserie: Sygnatura I (osobowe źródła informacji), Sygnatura II (rozpracowania operacyjne), Sygnatura III (postępowania przygotowawcze) i Sygnatura IV (sprawy obiektowo-zagadnieniowe). Symbole podserii oznaczone rzymskimi cyframi wprowadzono Zarządzeniem nr 0107/68 MSW z dn. 24 października 1968 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi Służby Bezpieczeństwa i Służby Milicji i nadawano w Wydziale „C” w momencie przekazania poszczególnych spraw do archiwum. Podczas porządkowania dokumentacji utrzymano układ akt operacyjnych nadany w archiwum resortowym; 2) materiały osobowe funkcjonariuszy podzielone na 2 podserie: Sygnatura V -funkcjonariusze SB, Sygnatura VI - funkcjonariusze MO. Symbole V i VI wprowadzono Zarządzeniem nr 034/74 MSW z dn. 10 maja 1974 r. Podczas porządkowania dokumentacji utrzymano układ akt osobowych nadany w archiwum resortowym. Akta osobowe funkcjonariuszy zarchiwizowane po rozwiązaniu SB weszły w skład serii „materiały osobowe”, ale nie zostały przyporządkowane do podserii; 3) materiały administracyjne SB - uporządkowano dokumentację w ramach podserii: Wydział II, Wydział III, Wydział IV, Wydział V, Wydział Śledczy, Wydział Paszportów, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydział Łączności, Wydział VI, Wydział „C”, Wydział Inspekcji (Zespół ds. SB), Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy, Wydział Polityczno-Wychowawczy, Wydział Ogólny (materiały dot. sekretariatu I Zastępcy Szefa WUSW), Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydział Ochrony Gospodarki, Wydział Studiów i Analiz, Inspektorat I, Inspektorat II; 4) materiały administracyjne MO - uporządkowano dokumentację w ramach podserii: Wydział Ogólny, Wydział Kryminalny, Wydział Finansowy, Wydział Prewencji, Wojewódzkie Stanowisko Kierowania, Wydział Kadr, Wydział Dochodzeniowo-Śledczy, Wydział Ruchu Drogowego, Zespół Organizacyjno-Prawny; Akta administracyjne MO i SB ułożono w ramach podserii opartych na strukturze organizacyjnej wydziałów, inspektoratów i samodzielnych sekcji WUSW w Nowym Sączu; 5) materiały jednostek terenowych zawierają dokumentację administracyjną Rejonowych Urzędów Spraw Wewnętrznych w Nowym Sączu, Gorlicach, Rabce, Zakopanem, Nowym Targu i Limanowej z lat 1983-1990 (RUSW w Rabce funkcjonował do końca 1987 r.); 6) zbiór biblioteczny - wydawnictwa resortowe i prace dyplomowe funkcjonariuszy zgromadzone w KWMO/WUSW w Nowym Sączu; 7) akta paszportowe o sygn. EANS W ramach podzespołu WUSW w Nowym Sączu nie wyróżniono materiałów obronnych dot. przygotowań jednostek na wypadek wojny i poważnego zagrożenia. Poszczególne jednostki archiwalne zawierające informacje na temat zagadnień obronnych zostały przyporządkowane do poszczególnych wydziałów, które dokumentację wytworzyły lub przechowywały w ramach serii akt administracyjnych.

Literatura: Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza. Tom III, 1975-1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008; Piotrowski P., Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975-1990, „Pamięć i Sprawiedliwość” nr 1, 2003; Twarze nowosądeckiej bezpieki (wystawa), opracowanie merytoryczne Wenklar M., Kraków 2007; Musiał F., Podręcznik bezpieki, Kraków 2007. Wykaz źródeł: AIPN Kr 516/36, Pismo okólne Wiceministra Spraw Wewnętrznych, gen. Konrada Straszewskiego do szefów WUSW z dnia 2 stycznia 1984 r.; AIPN Kr 049/139, Zarządzenie MSW z dnia 27 grudnia 1985 r. w sprawie terytorialnego zasięgu działania rejonowych urzędów spraw wewnętrznych i podległych im jednostek; AIPN Kr 061/473, Zarządzenie nr 049/85 MSW z dnia 8 lipca1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych; AIPN Kr 047/109, Ramowe zakresy działań pionu IV i VI SB w terenowych urzędach spraw wewnętrznych; AIPN Kr 050/58 t.2, Zarządzenie nr 03/84 MSW z dnia 20 stycznia 1984 r. w sprawie zakresu działania szefa wojewódzkiego urzędu spraw wewnętrznych, Zarządzenie nr 04/84 MSW z dnia 20 stycznia 1984 r. w sprawie zakresu działania szefa rejonowego (miejskiego, dzielnicowego) urzędu spraw wewnętrznych; AIPN Kr 0179/145, Instrukcja w sprawie zasad i sposobu postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych wprowadzona Zarządzeniem nr 034/74 MSW z dnia 10 maja 1974 r., 1979 r.; Wyciąg z Zarządzenia nr 030/79 MSW z dnia 2 lipca 1979 r. zmieniającego zarządzenie w sprawie zasad i sposobu postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych; AIPN Kr 299/81, Sprawozdanie z przeprowadzonego przeglądu struktur organizacyjnych i stanowisk pracy w WUSW w Nowym Sączu oraz jednostkach podporządkowanych, Nowy Sącz 1986; AIPN Kr 192/81, Kronika o działalności MO i SB na terenie województwa nowosądeckiego, Nowy Sącz 1975; AIPN Kr 299/64, Etaty wojenne jednostek organizacyjnych WUSW Nowy Sącz z lat 1984-1986; IPN Kr 299/161, Etaty wojenne jednostek organizacyjnych KWMO Nowy Sącz z lat 1975-1976; AIPN Kr 299/158, Książka wojennej obsady kadrowej WUSW Nowy Sącz z 1984 r.; AIPN Kr 299/177, Protokoły zdawczo-odbiorcze spraw i dokumentów wydziałów KWMO/WUSW w Nowym Sączu z lat 1981-1990; AIPN Kr 299/49, Zbiór aktów prawnych MSW z 1990 r.