Archiwa IPN

Ustawa z 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U.2023.102), ustawa z 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U.2023.342) .

Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie (dalej: OAIPN w Krakowie) gromadzenie zasobu archiwalnego rozpoczęło w kwietniu 2001 r. od przejęcia dokumentacji byłej Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie. Od lipca 2001 r. uruchomiono przejmowanie dokumentacji Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych w: Krakowie, Tarnowie i Nowym Sączu (z Delegatury Urzędu Ochrony Państwa w Krakowie) oraz dokumentacji spraw o podłożu politycznym (z sądów i prokuratur powszechnych). We wrześniu i październiku 2001 r. przekazywanie materiałów rozpoczęły Policja i organy więziennictwa. Od 2002 r. z komend Policji zaczęły wpływać do OAIPN w Krakowie akta paszportowe. W 2003 r., na podstawie umów użyczenia, do zasobu Oddziału IPN w Krakowie trafiły akta wojskowego wymiaru sprawiedliwości z archiwów wojskowych i Archiwum Państwowego w Krakowie, które obecnie stanowią element zasobu archiwalnego IPN. Najistotniejsza, z punktu widzenia realizacji zadań ustawowych, część zasobu archiwalnego została przejęta w latach 2001-2003 (akta organów bezpieczeństwa państwa). Zasób archiwalny OAIPN w Krakowie, wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 r., liczył 6098,49 mb. Na zasób archiwalny składa się dokumentacja z terenu obejmującego swym zasięgiem obszar województw: krakowskiego, tarnowskiego i nowosądeckiego, materiały te zostały przejęte z: Delegatury Urzędu Ochrony Państwa, następnie jego sukcesora - Delegatury Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Krakowie, Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie oraz podległych jej jednostek, Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Krakowie oraz podległych mu jednostek, Sądu Okręgowego w Krakowie i podległych mu sądów rejonowych, Sądu Okręgowego w Tarnowie i podległych mu sądów rejonowych, Sądu Okręgowego w Nowym Sączu i podległych mu sądów rejonowych, Prokuratury Okręgowej w Krakowie i podległych jej prokuratur rejonowych, Prokuratury Okręgowej w Tarnowie i podległych jej prokuratur rejonowych, Prokuratury Okręgowej w Nowym Sączu i podległych jej prokuratur rejonowych, Wojskowych Komendy Uzupełnień podległych Wojewódzkiemu Sztabowi Wojskowemu w Krakowie, Karpackiego Oddziału Straży Granicznej w Nowym Sączu i Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie i jego oddziałów zamiejscowych. Ponadto do zasobu archiwalnego krakowskiego Oddziału IPN na podstawie umów użyczenia materiały przekazały archiwa wojskowe, m.in. Archiwum Wojsk Lądowych Filia Nr 3 w Krakowie, Archiwum Wojsk Lądowych Filia Nr 2 w Oleśnicy, Archiwum Wojsk Lądowych w Warszawie oraz Wojskowa Prokuratura Garnizonowa w Krakowie oraz Archiwum Państwowe w Krakowie. Materiały te stanowią obecnie element zasobu archiwalnego IPN. W myśl ustawy z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (j.t. Dz.U. z 2021. 177) OAIPN w Krakowie gromadzi przede wszystkim materiały wytworzone i zgromadzone przez komunistyczne organa bezpieczeństwa państwa powstałe w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. a także materiały organów III Rzeszy i Związku Sowieckiego oraz dokumenty dotyczące zbrodni ukraińskich nacjonalistów i formacji kolaborujących z III Rzeszą popełnionych na Polakach i obywatelach polskich innych narodowości w latach 1917-1990. W zbiorach krakowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej znajdują się także materiały organów więziennictwa, sądów i prokuratur powszechnych i wojskowych dokumentujące represje o podłożu politycznym. Zasób dopełniają materiały Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Krakowie jako poprzedniczki Instytutu Pamięci Narodowej oraz dokumenty ofiarowane przez osoby prywatne. Zasadniczo daty skrajne zgromadzonych dokumentów zamykają się w okresie 1939-1990. Choć główną część zasobu stanowi dokumentacja aktowa zgromadzona w formie akt spraw lub zbiorów akt, istotne znaczenie ma zasób ewidencyjny (około 650 mb), na który składają się dzienniki rejestracyjne, koordynacyjne, korespondencyjne, archiwalne, repertoria i skorowidze oraz kartoteki (operacyjne, operacyjno-pomocnicze, pomocnicze, paszportowe i inne). W zasobie znajdują się także mikrofilmy akt operacyjnych i paszportowych Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Krakowie. Licznie reprezentowane są fotografie (ich ilość szacuje się na około 1 mln), nie tworzą odrębnych zbiorów, ale stanowią integralną część dokumentacji aktowej. Przeważają fotografie portretowe, liczne są fotografie wykonane w celach operacyjnych przez funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa oraz fotografie sygnalityczne. Dokumentację filmową reprezentują przede wszystkim nagrania archiwalne przekazane przez Laboratorium Kryminalistyczne Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie, materiały filmowe dołączone do spraw operacyjnych oraz pojedyncze filmy przekazane przez osoby prywatne (łącznie 237 j.a.). Dokumentacja dźwiękowa to nagrania z taśm wykorzystywanych do rejestracji nasłuchu radiowego rozmów funkcjonariuszy MO i SB za pośrednictwem resortowej łączności radiotelefonicznej, materiały dźwiękowe dołączone do spraw operacyjnych oraz spora część nagrań przekazanych przez osoby prywatne (łącznie 307 j.a.). W ramach projektu „Archiwum Pełne Pamięci” do zasobu IPN przekazywane są materiały archiwalne od osób prywatnych, przede wszystkim pamiątki rodzinne w postaci dokumentów, fotografii, pamiętników i dzienników, listów, nagrań dźwiękowych czy filmowych ukazujących losy Narodu Polskiego w latach 1917-1990. Z uwagi na specyfikę przejmowania dokumentacji, ciągłe dopływy do zasobu oraz niemal równoczesną konieczność udostępniania materiałów archiwalnych, proces opracowania dokumentacji odbywa się równolegle z jej przejmowaniem i udostępnianiem. Podstawą systemu informacji archiwalnej w Instytucie Pamięci Narodowej pozostają spisy zdawczo-odbiorcze. Całość dokumentacji aktowej i mikrofilmowej (z wyjątkiem akt paszportowych) została zewidencjonowana w systemie informacji archiwalnej „Cyfrowe Archiwum”. Ewidencjonowaniu fotografii służy system ZEUS, w którym zamieszczono ponad 17500 fotografii z zasobu krakowskiego Oddziału. Dokumentacja filmowa i dźwiękowa została zdigitalizowana i jest dostępna w repozytorium CA.

• Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział w Krakowie. Informacja o działalności (okres 15 IX 2000-15 XII 2003), Kraków 2003

• Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Oddział w Krakowie 2000-2005, Kraków 2005

• A. Czocher, R. Dyrcz, J. Kwilosz, Informator o zasobie historycznym archiwum krakowskiego Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej i zasadach jego udostępniania, Kraków 2008

• Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie [w:] Informator o zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej (stan na dzień 31 grudnia 2008 r.), red. J. Bednarek i R. Leśkiewicz, Warszawa 2009, s. 667-730

• R. Dyrcz, Zasób ewidencyjny archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie - gromadzenie, struktura, digitalizacja i udostępnianie [w:] Wartość naukowa i stan opracowania zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej (Studia i materiały poznańskiego IPN, t. XIII), red. R. Kościański i R. Leśkiewicz, Poznań-Warszawa 2010, s. 61-74

• R. Środa, Dzienniki archiwalne UB i SB tzw. starego typu w zasobie archiwalnym Oddziału IPN w Krakowie, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej”, t. 6, 2013, s. 205-225

• A. Czocher, R. Dyrcz, Archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, Kraków 2015

• Historia, pamięć, tożsamość. 20 lat Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie, oprac. R. Dyrcz, D. Gorajczyk, M. Gorajczyk, E. Jakimek-Zapart, M. Konieczna, F. Musiał, J. Ślęzak, M. Wenklar, K. Wordliczek, Kraków 2020

sierpień oraz dni ustawowo wolne od pracy

Z Dworca PKP Kraków Główny - pociąg do stacji Wieliczka Rynek-Kopalnia, linia MPK nr 304 do przystanku Wieliczka Mediateka, liczne busy linii prywatnych

Na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 102) oraz ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63 poz. 425 z późn. zm.), IPN realizuje następujące typy wniosków: (1) o udostępnienie do wglądu dokumentów dotyczących wnioskodawcy lub nieżyjącej osoby najbliższej (2) o udostępnienie oraz wydanie kopii dokumentów osobowych dotyczących pracownika lub funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwa (3) o udostępnienie dokumentów na potrzeby prowadzenia badań naukowych oraz publikacji materiału prasowego; (4) o udostępnienie dokumentów w celu wykonywania zadań ustawowych; (5) o udostępnienie do wglądu kopii akt spraw lustracyjnych; (6) o udostępnienie informacji zawartych w dokumentach organów bezpieczeństwa państwa dotyczących osób pełniących funkcje publiczne; Udostępnienie wybranych kolekcji, zespołów i zbiorów archiwalnych warunkują również dwustronne umowy zawierane pomiędzy IPN i instytucjami współpracującymi, w szczególności zagranicznymi, oraz osobami prywatnymi (dot. kolekcji, zbiorów oraz archiwów prywatnych i rodzinnych). Nie udostępnia się oryginałów materiałów w złym stanie technicznym oraz poddanych czynnościom cyfryzacji. Wnioski są realizowane przez Oddziały zgodnie z właściwością miejscową określone wg zasięgu sadów apelacyjnych.