Subfonds

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Gorzowie Wielkopolskim 1983 - 1990

W skład województwa gorzowskiego weszły: miasta: Gorzów Wielkopolski, Barlinek, Choszczno, Dębno, Dobiegniew, Drawno, Drezdenko, Kostrzyn, Międzychód, Międzyrzecz, Myślibórz, Ośno, Pełczyce, Recz, Rzepin, Skwierzyna, Słubice, Strzelce Krajeńskie, Sulęcin, Trzciel i Witnica, gminy: Barlinek, Bobrówko, Bogdaniec, Bierzwnik, Bledzew, Boleszkowice, Brójce, Choszczno, Deszczno, Dębno, Dobiegniew, Drawno, Drezdenko, Golenice, Gościm, Górzyca, Kamień Mały, Kłodawa, Kowalów, Krzeszyce, Krzęcin, Lipki Wielkie, Lubiszyn, Lubniewice, Łowyń, Miedzichowo, Międzychód, Międzyrzecz, Myślibórz, Nowogródek Pomorski, Ośno, Pełczyce, Przytoczna, Pszczew, Radęcin, Recz, Różańsko, Santok, Skwierzyna, Słońsk, Słubice, Stare Kurowo, Staw, Strzelce Krajeńskie, Sulęcin, Suliszewo, Trzciel, Witnica i Zwierzyn (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.1975.17.92).

Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych w miejsce dotychczasowej KWMO w Gorzowie powołała Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych kierowany przez szefa i podległych mu zastępców. Komisariaty, które dotychczas pełniły funkcje komend rejonowych przekształcono w Rejonowe Urzędy Spraw Wewnętrznych, kierowane również przez szefów, którym podlegali zastępcy ds. MO i ds. SB. Ustawa ta usankcjonowała powrót struktur SB do jednostek szczebla rejonowego. Rejonowe Urzędy Spraw Wewnętrznych powołano w Gorzowie Wielkopolskim, Słubicach, Strzelcach Krajeńskich, Choszcznie, Międzyrzeczu i Myśliborzu. Szefem WUSW w Gorzowie Wlkp. został dotychczasowy Komendant Wojewódzki MO płk Lech Kosiorowski Funkcję tą pełnił do 31 października 1989 r. Od 1 listopada 1989 r. do 15 marca 1990 Szefem WUSW w Gorzowie był płk Witold Jaroma, (dotychczasowy Zastępca Szefa WUSW w Szczecinie ds. MO). W okresie od 16 marca do 27 czerwca 1990 r. pełnił obowiązki Szefa WUSW płk Jan Krzyżaniak. Na mocy Zarządzenia Organizacyjnego nr 0130/Org. Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 31 grudnia 1984 r. w WUSW w Gorzowie Wlkp. powołano Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy, który zajmował się zapobieganiem i zwalczaniem najpoważniejszych naruszeń prawa popełnianych przez funkcjonariuszy MSW. Funkcjonował on do lutego 1990 r. kiedy to został zlikwidowany Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych nr 28/90 z dnia 15 lutego 1990 r. Kolejną istotna zmianą było powołanie w styczniu 1985 r. Samodzielnej Sekcji VI. Powstała ona wyniku reorganizacji Wydziału IV. Od tej pory zagadnienia dotyczące kompleksu gospodarki żywnościowej, leśnictwa i przemysłu drzewnego, ochrony środowiska i zasobów naturalnych znalazły się w zainteresowaniu nowo powstałej Sekcji, która w maju 1986 r. przemianowana została na Wydział VI. W dniu 24 sierpnia 1989 r. weszło w życie Zarządzenie nr 075/89 Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie likwidacji i przekształcenia niektórych jednostek organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Reforma miała na celu likwidację dotychczasowych departamentów SB i powołanie nowych. Rozwiązaniu uległy Departamenty III, IV, V, VI oraz Biuro Studiów SB i Główny Inspektorat Ochrony Przemysłu. Na ich miejsce powołano trzy nowe jednostki organizacyjne MSW: Departament Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Departament Ochrony Gospodarki, Departament Studiów i Analiz. W związku z wprowadzoną reformą struktur SB do podobnych zmian doszło również w strukturze i organizacji WUSW w Gorzowie Wlkp. Rozkaz organizacyjny nr 013/GO/89 Szefa WUSW w Gorzowie Wlkp. z dnia 16 listopada 1989 r. nakazywał z dniem 1 listopada 1989 r. przeprowadzić następujące zmiany organizacyjno-etatowe. Rozwiązaniu ulegały: Wydział III (w pełnym stanie 22 stanowisk), Wydział IV (w pełnym stanie 17 stanowisk), Wydział V (w pełnym stanie 33 stanowisk), Zespół Stanowisk Samodzielnych Wydziału Inspekcji (2 stanowiska), Inspektorat Analityczno-Informacyjny Zastępcy Szefa WUSW d/s SB (1 stanowisko). Na bazie tych etatów utworzono: Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa (z 20 etatami), Wydział Ochrony Gospodarki (z 34 etatami), Wydział Studiów Analiz (z 11 etatami). Zmiany zaszły również w jednostkach terenowych. Funkcjonujące dotychczas w strukturach RUSW w Międzyrzeczu, Myśliborzu, Słubicach, Strzelcach Krajeńskich i Choszcznie Grupy SB III, IV, V i VI wyłączano tworząc z ich etatów Referaty SB w danym RUSW. W dniu 15 grudnia 1989 r. zlikwidowano Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego. Na jego miejsce powstał ponownie Wydział „C’ oraz Grupa „B” i Grupa „T”, przy czym grupy te wchodziły w skład Wydziałów „B” i „T” WUSW w Zielonej Górze. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Gorzowie został rozwiązany w 1990 r. w związku z likwidacją Służby Bezpieczeństwa i powołaniem Urzędu Ochrony Państwa. Struktura inwentarza WUSW w Gorzowie Wielkopolskim wynika z przyjętych w tym zakresie założeń Instytutu Pamięci Narodowej-Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu i została oparta o założenia Zarządzenia nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Ta instrukcja archiwalna dzieliła materiały archiwalne na 4 grupy, co znalazło odzwierciedlenie w układzie serii akt w podzespole WUSW Gorzowie: Grupę pierwszą stanowiły materiały operacyjne czyli materiały wytworzone przez SB, MO, organy Zwiadu WOP, Nadwiślańskie Jednostki Wojskowe MSW oraz Zarząd WSW Jednostek Wojskowych MSW dotyczące wszystkich rodzajów spraw operacyjnych, postępowań przygotowawczych, teczek personalnych i teczek pracy osobowych źródeł informacji, teczek osób opiniowanych, dokumentację sprawozdawczą i korespondencję operacyjną oraz wszelkie przepisy jak: zarządzenia, rozkazy, pisma okólne, instrukcje i wytyczne dotyczące pracy operacyjnej. Podstawę ewidencji tych akt w archiwum stanowiły inwentarze prowadzone dla każdego rodzaju akt operacyjnych odrębnie. Po przyjęciu akt uzyskiwały one sygnaturę tworzoną poprzez kolejny numer inwentarza łamany przez symbol akt operacyjnych. Dla rozróżnienia materiały milicyjne oznaczano dodatkowo literą „m”, materiały wojskowe literą „w” zaś akta kandydatów na osobowe źródła informacji, dysponentów lokali lub mieszkań konspiracyjnych, SB, MO i Zwiadu WOP dodatkowo literą „k”. Kopie zabezpieczające materiałów w postaci mikrofisz uzyskiwały analogiczną sygnaturę, dla rozróżnienia jedynie cyfrę rzymską zastąpiono cyfrą arabską. Stosowane symbole akt operacyjnych, stanowiące równocześnie podserie inwentarza: Sygnatura I – akta osobowych źródeł informacji, dysponentów lokali i mieszkań konspiracyjnych, kandydatów na osobowe źródła informacji, na dysponentów lokali i mieszkań konspiracyjnych. Sygnatura II – akta rozpracowań operacyjnych. Sygnatura III – akta prowadzonych postępowań przygotowawczych. Sygnatura IV – akta spraw obiektowo-zagadnieniowych. Drugą grupę materiałów stanowią akta osobowe funkcjonariuszy i pracowników cywilnych WUSW w Gorzowie. Wymagano prowadzenia odrębnych inwentarzy dla grup: Sygnatura V – akta osobowe funkcjonariuszy SB. Sygnatura VI – akta osobowe funkcjonariuszy MO. Sygnatura VII – akta osobowe pracowników cywilnych. Trzecia grupa akt to akta administracyjne zgrupowane w ramach odrębnych podserii odnoszących się do pionów MO i SB oraz jednostek terenowych: akty normatywne ministra spraw wewnętrznych, komendanta głównego MO, szefów poszczególnych departamentów w MSW, szefa WUSW oraz akty wewnętrznego zarządzania kierowników podległych mu jednostek, rozkazy organizacyjne, rozkazy personalne, zakresy czynności niektórych komórek i jednostek organizacyjnych, zestawienia statystyczne, sprawozdania i plany, analizy zbiorcze, biuletyny informacyjne, oceny i analizy stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego na terenie województwa, informacje dotyczące zagrożeń społeczno-politycznych, materiały dotyczące zabezpieczeń przedsięwzięć i wydarzeń, protokoły kontroli, zalecenia pokontrolne, protokoły z narad i odpraw służbowych, dzienniki kancelaryjne prowadzone dla dokumentacji jawnej i niejawnej, dzienniki podawcze, skorowidze do dzienników, rejestry przesyłek pocztowych, zapotrzebowania komórek, protokoły zdawczo-odbiorcze komórek i ich ogniw, spisy i protokoły zdawczo-odbiorcze akt przekazanych do archiwum, protokoły brakowania akt, pomoce ewidencyjne, dokumentacja funduszu „O”, korespondencja będąca wynikiem realizacji pracy operacyjnej przez poszczególne komórki, meldunki informacyjne, szyfrogramy, rejestry śledztw i dochodzeń, listy obecności, wnioski urlopowe, zwolnienia lekarskie, zestawienia wypłat ekwiwalentów, plany szkoleń, wydawnictwa resortowe i szkoleniowe. Czwartą stanowią materiały obronne czyli wszelkie materiały związane z przygotowaniem jednostek organizacyjnych MSW do działań na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa i wojny. W inwentarzu dla tej serii akt zastosowano wewnętrzny podział tożsamy z podziałem akt administracyjnych. Pod względem formy materiały archiwalne zachowały się w postaci dokumentacji aktowej (poszyty, księgi, druki zwarte, kartoteki), dokumentacji kartograficznej, w postaci mikrofisz (zarówno jacketów jak i diazo).