Subfonds

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Krośnie 1983 - 1990

Województwo krośnieńskie utworzone na mocy ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 91).

Na mocy ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i zakresie działania podległych mu jednostek, komendy wojewódzkie MO przemianowano na wojewódzkie urzędy spraw wewnętrznych, natomiast dotychczasowe komendy miejskie i komisariaty MO przekształcono w rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. Zmianie uległa również tytulatura kierownictwa, w której wprowadzono funkcje szefa i zastępców szefa WUSW. Powyższa ustawa nie wprowadzała natomiast żadnych zmian w strukturze oraz zakresie działania poszczególnych jednostek SB. Na terenie województwa krośnieńskiego w dn. 1 sierpnia 1983 r. został utworzony WUSW w Krośnie, którym kierował szef, pełniący funkcje organizacyjną i nadzorczą w obrębie realizacji zadań SB i MO. Ponadto zorganizowano również RUSW w Brzozowie, Jaśle, Krośnie, Lesku i Ustrzykach Dolnych. Struktura organizacyjna WUSW w Krośnie obejmowała następujące komórki organizacyjne: 1. Wydział II - odpowiedzialny za zabezpieczenie kontrwywiadowcze terenu województwa, 2. Wydział III - zajmował się zwalczaniem działalności antypaństwowej i ochroną gospodarki, 3. Wydział IV - prowadził działania operacyjne wymierzone w kościół i związki wyznaniowe, 4. Wydział V - zajmował się operacyjną ochroną gospodarki narodowej, 5. Wydział Śledczy - realizował postępowania dotyczące przestępstw należących do właściwości SB, 6. Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego - składający się z sekcji: Sekcja „B” - odpowiedzialna za obserwację zewnętrzną, Sekcja „C” - zajmowała się ewidencją operacyjną i archiwum, Sekcja „T” - prowadziła instalację i eksploatację techniki operacyjnej, Sekcja „W” - prowadziła kontrolę korespondencji, 7. Wydział Paszportów - analizował wnioski i wydawanie paszportów, 8. Samodzielna Sekcja „A” - zapewniała łączność szyfrową, 9. Inspektorat Analityczno-Informacyjny Zastępcy Szefa WUSW ds. SB - jednoosobowa komórka odpowiadająca za opracowywanie analiz, planów działań WUSW oraz informacji dla kierownictwa komendy i MSW. Na przestrzeni lat 1983-1990 struktura organizacyjna WUSW w Krośnie ulegała zmianom, które były odzwierciedleniem reorganizacji przeprowadzanych w centrali MSW. Do jednej z nich doszło w grudniu 1984 r., kiedy to w MSW utworzono Zarząd Ochrony Funkcjonariuszy, zajmujący się prowadzeniem postępowań wyjaśniających wobec funkcjonariuszy resortu podejrzanych o popełnienie przestępstw lub zachowanie nie licujące z etyką obowiązującą funkcjonariuszy resortu. Wojewódzkimi odpowiednikami Zarządu były inspektoraty ochrony funkcjonariuszy, działające w ramach kierownictwa WUSW. Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy został włączony w struktury WUSW w Krośnie 15 grudnia 1984 r. Ponadto z dn. 1 stycznia 1985 r. powołano Samodzielną Sekcję VI, będącą wojewódzkim odpowiednikiem nowo utworzonego Departamentu VI, odpowiedzialnego za operacyjne zabezpieczenie rolnictwa, gospodarki żywnościowej, leśnictwa, przemysłu drzewnego, ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Samodzielną Sekcję VI w dn. 19 listopada 1985 r. przekształcono w Wydział VI. Jednak najistotniejszych przekształceń w strukturze organizacyjnej SB dokonano w 1989 r. Wiązały się one ze zmianami sytuacji politycznej, wywołanymi m.in. porozumieniami Okrągłego Stołu, wynikami wyborów czerwcowych oraz legalizacją „Solidarności”. Dotychczas przedmiotem zainteresowania Służby Bezpieczeństwa był przede wszystkim wróg polityczny utożsamiany z opozycją. W wyniku przekształceń ustrojowych sytuacja ta uległa przeobrażeniu. Zmieniono stosunek zarówno do polityki wyznaniowej, jak i do działalności prowadzonej przez organizacje społeczne i stowarzyszenia. W kręgu zainteresowania SB znalazła się obecnie potrzeba wykrywania i zapobiegania przestępczości gospodarczej oraz przeciwdziałanie zdarzeniom zagrażającym interesom i bezpieczeństwu państwa. W celu realizacji tych zadań rozpoczęto reorganizację struktur SB. Dn. 16 czerwca 1989 r. zlikwidowano Sekcję „W” Zabezpieczenia Operacyjnego WUSW w Krośnie. Cześć jej kadry i kompetencji przejęła utworzona w strukturze Wydziału II trzyosobowa Grupa ds. obrotu w komunikacji. Ponadto w sierpniu 1989 r. kierownictwo MSW podjęło decyzję o likwidacji komórek, które w sposób szczególny przyczyniły się do zwalczania opozycji i Kościoła. W oparciu o zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 075/89 z dn. 24 sierpnia 1989 r. rozwiązano Departament III, IV, V, VI, Główny Inspektorat Ochrony Przemysłu, Biuro Studiów oraz komórki terenowe tych jednostek. Zmiany te na terenie województwa krośnieńskiego wprowadzono z dn. 1 listopada 1989 r., kiedy to zostały zlikwidowane Wydziały III, IV, V, VI, etat starszego inspektora ds. ochrony przemysłu z Zespołu Stanowisk Samodzielnych Wydziału Inspekcji oraz Inspektorat Analityczno-Informacyjny Zastępcy szefa WUSW ds. SB. W miejsce zlikwidowanych komórek utworzono trzy nowe wydziały: 1. Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, 2. Wydział Ochrony Gospodarki, 3. Wydział Studiów i Analiz. W listopadzie 1989 r. w WUSW powstał jeden Wydział Szkolenia i Wychowania, utworzony z dotychczas funkcjonujących dwóch odrębnych wydziałów: szkolenia oraz polityczno-wychowawczego. Ponadto w dn. 16 grudnia 1989 r. zlikwidowano Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego WUSW w Krośnie. Na bazie dawnej Sekcji „C” powstał Wydział „C”, natomiast Sekcje „T” i „B” zostały włączone do odpowiednich wydziałów WUSW w Rzeszowie. Do Wydziału „T” włączono Grupę „T”, a w skład Wydziału „B” weszła Grupa „B” z siedzibą w Krośnie. W grudniu 1989 r. miała również miejsce reorganizacja struktur SB w rejonowych urzędach spraw wewnętrznych. Z dn. 1 listopada w poszczególnych RUSW utworzono sekcje SB, powstałe w wyniku scalenia Grupy III, IV, V i VI. Oprócz sekcji funkcjonowały również grupy II i grupy paszportów. Służba Bezpieczeństwa w RUSW województwa krośnieńskiego została zlikwidowana 1 lutego 1990 r., kiedy to etaty SB przekazano do pionu MO. Kolejne przekształcenia organizacyjne pionu SB WUSW w Krośnie miały miejsce w styczniu 1990 r., kiedy to w struktury Kierownictwa WUSW włączono Inspektorat I. Zlikwidowano natomiast stanowisko starszego inspektora przy zastępcy szefa wojewódzkiego urzędu ds. SB. Poza tym w lutym 1990 r., na mocy zarządzenia ministra spraw wewnętrznych z dn. 15 lutego 1990 r., zakończył swoją działalność Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. WUSW w Krośnie został zlikwidowany w oparciu o ustawę z dn. 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Na mocy w/wymienionej ustawy minister spraw wewnętrznych miał obowiązek zorganizowania komend wojewódzkich, rejonowych i komisariatów policji w ciągu trzech miesięcy od dnia jej wejścia w życie, czyli od dnia 10 maja 1990 r. W okresie przejściowym, tzn. do czasu ostatecznego przekazania majątku urzędów spraw wewnętrznych policji i Urzędowi Ochrony Państwa, komendant wojewódzki Policji w Krośnie pełni równocześnie obowiązki szefa WUSW. Struktury SB ostatecznie rozwiązano 31 lipca 1990 r., kiedy to zwolniono ze służby ostatnich funkcjonariuszy. Jedyny wyjątek stanowiły wydziały paszportów, które do czasu przekazania spraw paszportowych wojewodom miały funkcjonować przy komendach wojewódzkich policji. Wydziały paszportów zakończyły swoją działalność w kwietniu 1991 r., po wejściu w życie ustawy o paszportach z dn. 29 listopada 1990 r.