Subfonds

Komenda Stołeczna Milicji Obywatelskiej w Warszawie 1956 - 1975

Miasto stołeczne Warszawa

Dnia 28 listopada 1956 r. weszła w życie ustawa z dnia 13 listopada 1956 r. o zmianie naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego (Dz. U. 1956, nr 54, poz. 241). Rozwiązano na jej podstawie Komitet ds. Bezpieczeństwa Publicznego wraz z jego terenowymi strukturami, a sprawy „ochrony ustroju” związane z „wrogą działalnością szpiegowską i terrorystyczną” przeszły do zakresu działania Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Na mocy ww. ustawy likwidacji uległ Urząd ds. Bezpieczeństwa m. st. Warszawy, zaś jego zadnia oraz jednostki operacyjne (jednostki pomocnicze zostały zlikwidowane) przejęła Komenda Milicji Obywatelskiej m. st. Warszawy (równocześnie używano też nazwy Komenda Miejska MO). Do końca istnienia KMO m. st. Warszawy (od marca 1967 r. Komendy Stołecznej MO) w jej strukturze funkcjonowały jednostki Służby Bezpieczeństwa, Służby Milicji, a także jednostki pomocnicze. Sama struktura Komendy była bardzo rozbudowana i złożona, przechodziła też liczne reorganizacje. Pion Służby Bezpieczeństwa KMO m. st. Warszawy początkowo tworzyły (rozkaz organizacyjny ministra spraw wewnętrznych nr 011/org. z dnia 20 grudnia 1956 r.): Wydział II (kontrwywiad), Wydział III (walka z opozycją), Wydział „B” (obserwacja zewnętrzna), Wydział Ewidencji Operacyjnej, Wydział „W” (kontrola korespondencji). W dniu 1 czerwca 1957 r. utworzono Samodzielną Sekcję Śledczą. Dotychczasowe wydziały I – III Służby Milicji nosiły odtąd nawy: Wydział Ogólno–Organizacyjny (Ogólny), Wydział Służby Zewnętrznej, Wydział Służby Kryminalnej. Natomiast Wydział do walki z przestępstwami gospodarczymi nadal był oznaczony jako Wydział IV (Wydział IV SB, odpowiadający za kontrolę operacyjną związków wyznaniowych i zwalczanie życia religijnego powstał w lipcu 1962 r.). W ciągu 1957 r. Służbę Milicji rozbudowano o nowe jednostki. W styczniu zorganizowano Zmotoryzowany Odwód Milicji Obywatelskiej (ZOMO). Dnia 1 maja utworzono Inspektorat Nadzoru nad Dochodzeniami. W sierpniu połączono Komendę Ruchu Drogowego Warszawa Północ i Komendę Ruchu Drogowego Warszawa Południe, tworząc Komedę Ruchu Drogowego m. st. Warszawy. W październiku utworzono Laboratorium Kryminalistyczne oraz Wydział Dochodzeniowy, zaś w listopadzie Wydział Paszportów Zagranicznych (z Wydziału Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych wyłączono Sekcję Paszportów Zagranicznych). Prócz ww. jednostek w skład Służby Milicji wchodziły także: Wydział „A” (odpowiadał za obserwację zewnętrzną i inwigilację, w pionie SB odpowiadał za to Wydział „B”), Wydział Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych, Batalion Specjalny, Batalion Patrolowy, Kompania Konwojowo–Ochronna, Izba Zatrzymań dla Nieletnich, Komisariat Rzeczny, Kolejowa Komenda Rejonowa MO Warszawa (w sierpniu 1957 r. zreorganizowana i przemianowana na Wydział Kolejowy), Kwatermistrzostwo, Wydział Kadr i Szkolenia (od listopada 1957 r. Wydział Kadr), Wydział Finansowy, Wydział Łączności. Komenda nie posiadała jednostki techniki operacyjnej (korzystała z jednostek Komendy Wojewódzkiej MO w Warszawie). Zmianie uległ także skład kierownictwa Komendy. Komendant miał do dyspozycji dwóch zastępców ds. SB i dwóch ds. Milicji (później ich liczba wzrosła do trzech), oraz zastępcę ds. administracyjno–gospodarczych. Dnia 1 grudnia 1959 r. przeprowadzono reorganizację jednostek SB. Po reorganizacji pion SB tworzyły: kierownictwo, Wydział II (kontrwywiad), Wydział III (zwalczanie opozycji), Wydział „B” (obserwacja zewnętrzna), Wydział „W” (inwigilacja korespondencji), Wydział Ewidencji Operacyjnej, Samodzielna Sekcja Śledcza, Samodzielna Sekcja „A” (szyfry) i Samodzielna Grupa Specjalna (wykonywała zadania na rzecz Departamentu I). W dniu 2 stycznia 1960 r. Wydział Ewidencji Operacyjnej przemianowano na Wydział „C”. W lipcu Samodzielna Sekcja Śledcza została rozbudowana i przemianowana na Wydział Śledczy. Natomiast we wrześniu z Wydziału Ewidencji Ludności i Dowodów (MO) wyłączono Sekcję Rejestracji Cudzoziemców. Jednocześnie utworzono Samodzielną Sekcję Rejestracji Cudzoziemców, która podlegała SB. Dnia 1 sierpnia 1961 r. rozwiązano Wydział Kolejowej MO. W jego miejsce utworzono Wydział V (do walki z przestępstwami gospodarczymi w transporcie publicznym i łączności) oraz Brygadę Służby Wywiadowczej na kolei podlegająca Wydziałowi Służby Kryminalnej. We wrześniu 1961 r. przeprowadzono reorganizację etatów jednostek MO Komendy. Odtąd w skład Służby Milicji wchodziły: Wydział Ogólny, Wydział Służby Zewnętrznej, Wydział Służby Kryminalnej, Wydział Dochodzeniowy, Wydział IV (przestępstwa gospodarcze), Wydział V (transport), Wydział „A”, Laboratorium Kryminalistyczne, Wydział Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych, Wydział Paszportów, Batalion Patrolowy, Zmotoryzowany Odwód MO, Komenda Ruchu Drogowego, Izba Dziecka, Kompania Konwojowo-Ochronna, Komisariat Rzeczny, Wydział Kadr, Wydział Finansowy, Wydział Łączności, Kwatermistrzostwo. Zreorganizowano wówczas także 11 komend dzielnicowych MO (Śródmieście, Stare Miasto, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów, Wilanów, Praga Śródmieście, Wawer, Praga Północ i Praga Południe) oraz 7 komisariatów przy dworcach kolejowych. W styczniu 1962 r. utworzono Wydział Dowodów Osobistych w miejscu Wydziału Ewidencji Ludności i Dowodów Osobistych, oraz Inspektorat Szkolenia. W lutym powstała Samodzielna Sekcja Ogólno-Organizacyjna. W marcu utworzono Samodzielną Sekcję Kadr i Szkolenia Służby Bezpieczeństwa KM MO. Przeprowadzono wówczas także reorganizację jednostek SB Komendy. Od marca 1962 r. pion SB KMO m. st. Warszawy tworzyły: kierownictwo do spraw bezpieczeństwa, Wydział II, Wydział III, Wydział Śledczy, Wydział „B”, Wydział „C”, Wydział „W”, Samodzielna Grupa Specjalna (została zlikwidowana w październiku 1963 r.), Samodzielna Sekcja „A”, Samodzielna Sekcja Rejestracji Cudzoziemców, Samodzielna Sekcja Ogólno-Organizacyjna i Samodzielna Sekcja Kadr i Szkolenia. W lipcu utworzono, na bazie istniejącej dotychczas Grupy V Wydziału III, nowy Wydział IV zajmujący się kontrolą operacyjną i zwalczaniem Kościoła rzymskokatolickiego, a także innych związków i grup wyznaniowych. W lutym 1963 r. powiększono stan osobowy Kompanii Konwojowo-Ochronnej, którą przemianowano na Batalion Konwojowo-Ochronny. W marcu 1965 r. utworzono Inspektorat Operacyjno-Mobilizacyjny, w czerwcu zmieniono jego nazwę na Inspektorat ds. Specjalnych. Dnia 15 listopada przeprowadzono reorganizację struktury jednostek Milicji. Służbę Milicji odtąd tworzyły: kierownictwo, Inspektorat Komendanta Miasta, Inspektorat ds. Specjalnych, Stanowisko Dowodzenia Dyżurnego Miasta, Wydział Prewencji Ogólnej, Wydział do walki z przestępstwami przeciwko życiu i zdrowiu, Wydział do walki z przestępstwami przeciwko mieniu, Wydział poszukiwań, informacji i rozpoznania, Wydział dochodzeniowy ds. kryminalnych, Laboratorium Kryminalistyczne, Wydział do walki z przestępstwami gospodarczymi w budownictwie i obrocie pieniężnym, Wydział do walki z przestępstwami gospodarczymi w produkcji i obrocie towarowym, Wydział dochodzeniowy ds. gospodarczych, Wydział „A”, Wydział Kontroli Ruchu Drogowego, Wydział Dowodów Osobistych, Samodzielna Sekcja Socjalna, Batalion Pogotowia i Zmotoryzowanych Patroli, Batalion Kontroli Ruchu Drogowego, Batalion Specjalny, Batalion Konwojowo–Ochronny, Izba Dziecka, Zmotoryzowany Odwód MO, Komisariat Rzeczny, Wydział Ogólny, Wydział Kadr, Wydział Transportu, Wydział Uzbrojenia i Zaopatrzenia Technicznego, Wydział Kwaterunkowo–Budowlany, Wydział Mundurowo–Żywnościowy, Wydział Finansowy, Wydział Łączności oraz 7 komend dzielnicowych MO (Śródmieście, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów, Praga Północ i Praga Południe). Poważne zmiany w strukturze Komendy nastąpiły w 1967 r. Już dnia 15 stycznia włączono Samodzielną Sekcję Kadr i Szkolenia SB do Wydziału Kadr. W lutym zlikwidowano Samodzielna Sekcję Ogólno-Organizacyjną, powołano natomiast Samodzielną Sekcję Informacji i Sprawozdawczości. Od dnia 9 marca obowiązywała nazwa Komenda Stołeczna Milicji Obywatelskiej w Warszawie. W tym samym miesiącu włączono do Wydziału Kadr Samodzielną Sekcję Kadr i Szkolenia Milicji . W kwietniu utworzono Inspektorat Szkolenia Zawodowego, prócz tego zreorganizowano Wydział Paszportów (odtąd nosił nazwę Wydział Paszportów i Dowodów Osobistych). Dnia 1 maja utworzono Kierownictwo Służby Milicji oraz Kierownictwo ds. Administracyjno – Gospodarczych. Kolejne zmiany nastąpiły w lipcu – połączono Wydział do walki z przestępstwami gospodarczymi w budownictwie i obrocie pieniężnym oraz Wydział do walki z przestępstwami gospodarczymi w produkcji i obrocie towarowym tworząc Wydział do walki z Przestępstwami Gospodarczymi. Zgodnie z rozkazem organizacyjnym nr 027/Wm/67 z dnia 12 lipca strukturę Komendy tworzyły: Kierownictwo, Wydział Śledczy, Wydział II, Wydział III, Wydział IV, Wydział „C”, Wydział „W”, Wydział Kontroli Ruchu Granicznego, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział Paszportów i Dowodów Osobistych, Inspektorat Kierownictwa Służby Bezpieczeństwa, Wydział „A” Wydział „B”, Grupa „S”, Wydział do walki z przestępstwami przeciwko mieniu, Wydział do walki z Przestępstwami przeciwko Życiu i Zdrowiu, Laboratorium Kryminalistyczne, Wydział do walki z Przestępstwami Gospodarczymi, Wydział Dochodzeniowy ds. Kryminalnych, Wydział Dochodzeniowy ds. Gospodarczych, Wydział Prewencji Ogólnej, Wydział Ogólny, Batalion Specjalny, Izba Dziecka, Inspektorat ds. Specjalnych, Stanowisko Dowodzenia Dyżurnego Miasta, Inspektorat Komendanta Stołecznego, Inspektorat Szkolenia Zawodowego, Wydział Kontroli Ruchu Drogowego, Batalion Pogotowia i Zmotoryzowanych Patroli, Batalion Konwojowo Ochronny, Zmotoryzowany Odwód MO, Wydział Łączności, Wydział Finansowy, Wydział Kadr, Służba Uzbrojenia i Zaopatrzenia Technicznego, Służba Mundurowo-Żywnościowa, Samodzielna Sekcja Socjalna, Służba Kwaterunkowo-Budowlana, Służba Transportu. Komendzie podlegały także 7 komend dzielnicowych (Śródmieście, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów, Praga Północ i Praga Południe), Komisariat Rzeczny, oraz 7 komisariatów kolejowych (Warszawa Główna, Warszawa Zachodnia, Warszawa Śródmieście, Warszawa Gdańska, Warszawa Wschodnia, Warszawa Wileńska i Warszawa Praga). W dniu 30 września zlikwidowano Inspektorat Komendanta Stołecznego MO, powołano natomiast Inspektorat Kierownictwa Służby Milicji. W styczniu 1968 r. powołano Wydział Kryminalny i Wydział Dochodzeniowo-Śledczy (połączono wydziały: do walki z Przestępstwami p-ko Mieniu i do walki z Przestępstwami p-ko Życiu i Zdrowiu, oraz Dochodzeniowy ds. Gospodarczych i Dochodzeniowy ds. Kryminalnych). W dniu 1 kwietnia 1969 r. powołano Wydział Zaopatrzenia, Wydział Kwaterunkowo-Budowlany i Wydział Transportu. Dnia 10 marca 1970 r. przeprowadzono reorganizację Wydziału Kontroli Ruchu Drogowego, zlikwidowano także Batalion Kontroli Ruchu Drogowego. Natomiast w październiku wydzielono z KD MO Warszawa Ochota i podporządkowano bezpośrednio Komendzie Stołecznej Komisariat MO Centralnego Portu Lotniczego Warszawa Okęcie, oraz powołano Wydział Kryminalistyki w miejsce Laboratorium Kryminalistycznego. W kwietniu 1971 r. utworzono Inspektorat Ochrony Przemysłu. W lipcu zorganizowano Inspektorat Operacyjny (Służba Milicji), zmieniono również nazwę Inspektoratu Szkolenia Zawodowego na Inspektorat Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego. W dniu 1 kwietnia 1972 r. zlikwidowano Wydział Kontroli Ruchu Granicznego. Natomiast 1 września utworzono Wydział III A, odpowiadający za kontrolę operacyjną gospodarki (zarówno WKRG jak i Wydział III A wchodziły w skład SB). Rozkazem organizacyjnym z 1 stycznia 1973 r. wprowadzono nową strukturę Komendy. Odtąd tworzyły ją: Kierownictwo, Inspektorat Kierownictwa Służby Bezpieczeństwa. Wydział II, Wydział III, Wydział III A, Wydział IV, Wydział Śledczy, Wydział „B”, Wydział „W”,, Wydział „C”, Wydział Paszportów i Dowodów Osobistych, Samodzielna Sekcja „A” (ww. jednostki wchodziły w skład SB), Stanowisko Dowodzenia Dyżurnego Miasta, Inspektorat ds. Specjalnych, Inspektorat Operacyjny, Inspektorat Szkolenia i Doskonalenia Zawodowego, Wydział Prewencji Ogólnej, Wydział Kontroli Ruchu Drogowego, Wydział Kryminalny, Wydział do walki z Przestępstwami Gospodarczymi, Wydział Poszukiwań, Informacji i Rozpoznania, Wydział Dochodzeniowo-Śledczy, Wydział Kryminalistyki, Inspektorat Ochrony Przemysłu, Grupa „S”, Batalion Konwojowo-Ochronny, Batalion Pogotowia i Zmotoryzowanych Patroli, Izba Dziecka, Zmotoryzowany Odwód MO, Batalion Specjalny, Wydział Kadr, Wydział Ogólny, Wydział Finansowy, Wydział Łączności, Wydział Zaopatrzenia, Wydział Kwaterunkowo-Budowlany, Wydział Transportu, 7 komend dzielnicowych (Śródmieście, Żoliborz, Wola, Ochota, Mokotów, Praga Północ i Praga Południe), Komisariat Rzeczny, Komisariat MO Centralnego Portu Lotniczego Warszawa Okęcie, oraz 6 komisariatów kolejowych. W dniu 15 stycznia utworzono Inspektorat Zdrowia i Spraw Socjalnych. W styczniu 1975 r. przemianowano Wydział Paszportów i Dowodów Osobistych na Wydział Paszportów, Wydział Kwaterunkowo-Budowlany na Wydział Inwestycji i Remontów, Wydział Zaopatrzenia na Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej.