Subfonds

Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego w Warszawie 1945 - 1951

Rzeczpospolita Polska

Oddział II Sztabu Generalnego WP powołano (na bazie Oddziału Rozpoznawczego Sztabu Głównego WP) na podstawie rozkazu organizacyjnego Naczelnego Dowództwa nr 00177 z 18 lipca 1945 r. Strukturę Oddziału II tworzyły – Wydział Rozpoznania Wojskowego, Wydział Wywiadu Agenturalnego, Wydział Wywiadu Agenturalnego i Dywersji, Wydział Informacyjny, Wydział Cenzury Wojskowej, Sekcja Rozpoznania Radiowego, Sekcja Techniki Operacyjnej, Sekcja Łączności Specjalnej (Szyfrowej), Sekcja Śledcza, Sekcja Personalna, Sekcja Administracyjno - Gospodarcza, Kancelaria Tajna oraz Węzeł Polowy. Oddziałem II kierował szef Oddziału mający do pomocy zastępcę do spraw wywiadu agenturalnego. Według etatów: nr 1/221, nr 1/219, nr 29/6, nr 16/25 z 1949 r. zatwierdzonych przez Szefa Oddziału II Sztabu Generalnego, Szefa Sztabu Generalnego i Szefa Oddziału Organizacyjnego Sztabu Generalnego, struktura Oddziału II w 1949 r. przedstawiała się następująco: Szefostwo Oddziału, Wydział I (składał się z trzech sekcji), Wydział II (z jedenastu sekcji), Wydział III (z czterech sekcji), Wydział IV (z dziewięciu sekcji, Kreślarni i Biura Maszynopisania), Wydział V (z pięciu sekcji), Wydział VI (z sześciu sekcji); Wydział VII, Wydział VIII (z czterech sekcji), Wydział IX (z Kancelarii i dwóch sekcji), Wydział X (z dwóch sekcji), Wydział XI (z Sekcji Specjalnej), Wydział Szyfrów (z dwóch sekcji), Sekcja „A”, Sekcja „B” i Sekcja „C”, Kartoteka Personalna, Rezerwa Personalna (składała się z: Wydziału Rezerwy Oficerów, Wydziału Rezerwy Oficerów i Kontraktowych), Samodzielny Wydziału „S”, Drukarnia, Kompania Samochodowa i Radiowęzeł. Podstawowe zadania Oddziału koncentrowały się na rozpoznaniu polskiego środowiska emigracyjnego, Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie oraz wojsk USA i Wielkiej Brytanii stacjonujących w Niemczech. Na czele Oddziału II stanął płk Jerzy Domeradzki, następnie od grudnia 1945 r. do października 1950 r. szefem był Wacław Komar, kolejno gen. Konstanty Kasznikow i płk Igor Suchacki. Nadzór nad wywiadem powierzono I wiceministrowi obrony narodowej gen. Marianowi Spychalskiemu (do marca 1949 r.) następnie gen. Edwardowi Ochabowi, a od marca 1950 r. Szefowi Sztabu Generalnego WP gen. Wacławowi Korczycowi. Na początku siedziba władz Oddziału II mieściła się przy Al. Ujazdowskich, następnie przy ul. Koszykowej, a od lipca 1950 r. do końca PRL jego główna siedziba znajdowała się przy al. Niepodległości. Na początku 1946 r. wywiad otrzymał swój numer ewidencyjny (JW nr 2142). W kolejnych latach Centrala wywiadu oznaczona była różnymi numerami jednostek wojskowych (JW nr 3362, JW nr 4552, JW nr 4619, JW nr 5613). W listopadzie 1951 r. rozkazem organizacyjnym Ministra Obrony Narodowej nr 00188 Oddział II przemianowano na Zarząd II Wywiadowczy Sztabu Generalnego.