Zespół / zbiór

Zespół / zbiór

Powiązania pomiędzy materiałami archiwalnymi mogą nastąpić wskutek ich wytworzenia i zgromadzenia w jednym urzędzie (instytucji) lub osobę prywatną, albo wskutek zgromadzenia dokumentów na podstawie odrębnie ustalanych kryteriów.

Characteristic of the archival fonds (collection)
Name of the archival fonds (collection)

Stołeczny Urząd Spraw Wewnętrznych w Warszawie [1944] 1983-1990

Affiliation with the IPN Archives
Group of documents
Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
Daty dokumentów w zespole (zbiorze) archiwalnym
Anteriora
1897
Starting date
1944
Closing date
1990
Posteriora
2014
Informacje o zespole (zbiorze) archiwalnym
The territorial scope of a documents creator activities

województwo stołeczne warszawskie

Document Creator's legal history

W związku z art. 5 ust. 4 i 6 Ustawy o urzędzie ministra spraw wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów z 14 lipca 1983 r. (Dz. U. 1983, nr 38, poz. 172), na mocy Zarządzenia organizacyjnego nr 0153/org Ministra Spraw wewnętrznych z dnia 27 lipca 1983, z dniem 1 sierpnia 1983 r. dotychczasową Komendę Stołeczną Milicji Obywatelskiej przemianowano na Stołeczny Urząd Spraw Wewnętrznych. Analogicznie przemianowano podległe SUSW jednostki w województwie warszawskim – na Dzielnicowe Urzędy Spraw Wewnętrznych i Rejonowe Urzędy Spraw Wewnętrznych. Według etatu nr 0028/M/Org. z dnia 15 marca 1984 r. SUSW kierował szef (na etacie generała brygady) mający do pomocy trzech zastępców ds. SB, trzech zastępców ds. MO, zastępcę ds. administracyjno-gospodarczych, zastępcę ds. polityczno-wychowawczych oraz sekretarza Komitetu Partyjnego PZPR przy SUSW. Kierownictwu SUSW podlegały bezpośrednio Zespół Organizacyjno-Prawny i Inspektorat Analityczno-Informacyjny pionu SB (zajmował się opracowywaniem analiz, planów oraz informacji dla kierownictwa SUSW i Gabinetu Ministra). Struktura SUSW składała się z czterech pionów: SB, MO, administracyjno-gospodarczego i obsługi. Pion SB tworzyły wydziały – II (kontrwywiad), III (zwalczanie wszelkich przejawów działalności opozycyjnej), III – 1 (inwigilacja wyższych uczelni), III – 2 (inwigilacja intelektualistów, artystów, dziennikarzy), IV (inwigilacja i zwalczanie życia religijnego), V (kontrola operacyjna gospodarki), V – 1, V – 2, „B” (obserwacja operacyjna), „C” (ewidencja operacyjna i archiwa), „W” (kontrola korespondencji), Śledczy, Paszportów oraz Inspektorat I (realizował zadania na rzecz Departamentu I MSW) i Samodzielna Sekcja „A” (szyfry). W skład pionu MO wchodziły wydziały: Kryminalny, do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi, Ruchu Drogowego, Prewencji, Dochodzeniowo-Śledczy, Kryminalistyki, Poszukiwań i Rozpoznania, Łączności, Wojewódzkie Stanowisko Kierowania, Inspektorat Ochrony Przemysłu oraz Zmotoryzowane Odwody MO. Pion administracyjno-gospodarczy tworzyły wydziały: Finansowy, Inwestycji, Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Transportu, Zdrowia oraz Samodzielna Sekcja Socjalna. Natomiast pion obsługi tworzyły wydziały: Kadr, Ogólny, Inspekcji, Szkolenia, Specjalny oraz Polityczno-Wychowawczy. SUSW podlegało także 7 Dzielnicowych Urzędów Spraw Wewnętrznych (Warszawa Śródmieście, Warszawa Ochota, Warszawa Mokotów, Warszawa Wola, Warszawa Żoliborz, Warszawa Praga Północ i Warszawa Praga Południe) oraz 7 Rejonowych Urzędów Spraw Wewnętrznych na terenie ówczesnego województwa warszawskiego (Pruszków, Legionowo, Otwock, Piaseczno, Wołomin, Grodzisk Mazowiecki i Nowy Dwór Mazowiecki). Ta struktura SUSW funkcjonowała bez większych zmian do jesieni 1989 r. W lutym 1985 utworzono Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy (na podstawie zarządzenia ministra spraw wewnętrznych nr 0072/74 z dnia 27 grudnia 1984 r.). Jego zadaniem było rozpracowanie operacyjne funkcjonariuszy i pracowników cywilnych SUSW w sprawach dotyczących ich współpracy z opozycją, obcym wywiadem, naruszeniem tajemnicy państwowej i służbowej, a także popełnieniem przestępstw kryminalnych i gospodarczych „o znacznym stopniu społecznego niebezpieczeństwa”. Inspektorat rozwiązano na podstawie zarządzenia ministra spraw wewnętrznych nr 28/90 z dnia 15 lutego 1990 r. Także w lutym 1985 r. z Wydziału IV wydzielono Samodzielną Sekcję VI (zajmującą się kontrolą operacyjną gospodarki żywnościowej, leśnictwa, przemysłu drzewnego i ochrony środowiska), przekształcona później w Wydział VI. Również w tym samym roku włączono Samodzielną Sekcję Socjalną do Wydziału Zdrowia tworząc Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych. W czerwcu 1989 r. zlikwidowano Wydział „W” (zarządzenie organizacyjne ministra spraw wewnętrznych nr 0115/org z dnia 30 maja 1989 r.). Gruntowne zmiany w strukturze SUSW nastąpiły po zatwierdzeniu zarządzenia ministra spraw wewnętrznych nr 075/89 z dnia 24 sierpnia 1989 r. Zlikwidowane zostały wydziały III, III – 1, III – 2, IV, V, V – 1, V – 2 oraz Inspektorat Ochrony Przemysłu. W ich miejsce powołano Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydział Ochrony Gospodarki oraz Wydział Studiów i Analiz. SUSW zlikwidowano w lipcu 1990 r. na podstawie ustawy Sejmu RP o policji z 6 kwietnia 1990 r. (Dz.U. RP 1990, nr 30, poz. 179).

Archival characteristics of an archival fond or collection
History of an archival fond or collection

Akta wytwarzane przez struktury SUSW były składane w archiwum Wydziału "C" SUSW; po rozwiązaniu SUSW akta znalazły się w zasobach archiwalnych Biura Ewidencji i Archiwum UOP oraz archiwum Komendy Stołecznej Policji, następnie zostały przekazane do BUiAD IPN.

An archival fond or collection content

Akta proweniencji SUSW znajdujące się w IPN obejmują zbiory akt operacyjnych (TW i innych kategorii współpracowników i pomocników SB, spraw operacyjnych i obiektowych), akt administracyjnych i personalnych. W skład spuścizny weszły również akta wytworzone w strukturach, które poprzedziły utworzenie SUSW, tj. Urzędu ds. Bezpieczeństwa Publicznego m. st. Warszawy, Komendy MO m. st. Warszawy i Komendy Stołecznej MO; dotyczy to również zbiorów akt operacyjnych oznaczanych sygnaturami I, II i III, tj. akt agenturalnych, inwigilacji i śledczych, które oznaczano sygnaturami zachowującymi ciągłość od 1955 r. Cezurą jest rok 1975 (kiedy utworzono województwo stołeczne warszawskie i zreorganizowano KSMO), kiedy to aktom kontrolnym śledztw prowadzonych przez KMO/KSMO zaprzestano nadawać sygnatury zakończone symbolem "/II" i zaczęto nadawać sygnatury poprzedzone symbolem "III-", a aktom spraw operacyjnych zaprzestano nadawać sygnatury zakończone symbolem "/III" i zaczęto nadawać sygnatury poprzedzone symbolem "II-" - w obu przypadkach przy zachowaniu ciągłości nadawanych numerów archiwalnych (numerów dzienników archiwalnych); akta o charakterze agenturalnym oznaczano dalej bez zmian numerami archiwalnymi zakończonymi symbolem "/I".

Technical information on an archival fond or collection
the language (-s) of the document
j. polski, j. rosyjski
Bibliographical references
Bibliographical references and list of sources

Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra Kierownicza. Tom III 1975–1990, redakcja naukowa Paweł Piotrowski, Warszawa 2008; Paweł Piotrowski, Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i Sprawiedliwość”, 2003, nr 1, s. 51 – 107.