Podseria

Biuro Ochrony Rządu

Biuro Ochrony Rządu zostało powołane na mocy Zarządzenia Nr 00238/56 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 listopada 1956 r. w sprawie tymczasowych zmian w strukturze Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i terenowych organów MO, w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 13 listopada 1956 r. o zmianie organizacji naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego (Dz.U. Nr 5 poz. 241). Początkowo podlegało bezpośrednio ministrowi spraw wewnętrznych, a w latach następnych wyznaczonym przez niego wiceministrom. Po reformie resortu spraw wewnętrznych od listopada 1981 r. nadzór na działalnością Biura sprawował Szef Wojsk MSW, a w listopadzie 1989 r. (po likwidacji tego stanowiska) – Szef Służby Bezpieczeństwa MSW. Zadaniem Biura Ochrony Rządu była operacyjna i fizyczna ochrona członków kierownictwa partyjnego i państwowego, a także członków delegacji zagranicznych zajmujących stanowiska równorzędne. Struktura organizacyjna Biura w 1956 r. kształtowała się następująco: Kierownictwo (dyrektor biura oraz I i II zastępca dyrektora); Wydział I - zabezpieczał przed bezpośrednimi zamachami na życie lub zdrowie ochranianych osób, bez względu na czas i miejsce ich pobytu); Wydział II - organizował i koordynował prace związane z zapewnieniem bezpieczeństwa osobom ochranianym biorącym udział w ogólnopaństwowych uroczystościach (przy współdziałaniu z organizatorami uroczystości), organizował sprawdzenie urządzeń technicznych i pomieszczeń przeznaczonych dla osób ochranianych oraz sprawdzenia pirotechniczne, kierował ochroną wewnętrzną gmachu Rady Państwa i ochraniał wewnątrz gmach Urzędu Rady Ministrów, wzmacniał ochronę osobistą w czasie wyjazdów osób ochranianych poza teren Warszawy, organizował zabezpieczenie i zabezpieczał delegacje zagraniczne przebywające w Polsce – przy wyjazdach i przyjazdach osób ochranianych na lotnisko, dworce kolejowe, a także w czasie przejazdów koleją; Wydział III - organizował i koordynował zabezpieczenie osób ochranianych w czasie przejazdów stałymi i okolicznościowymi trasami, wyznaczał i utrzymywał posterunki ochrony zewnętrznej przed gmachami KC PZPR, Urzędu Rady Ministrów i miejscami zamieszkania członków Biura Politycznego KC PZPR, a także wystawiał posterunki na trasie stałej od Belwederu do miejsca zamieszkania I Sekretarza KC PZPR, organizował i współdziałał z organami MO w zabezpieczaniu tras okolicznościowych przy przejazdach osób ochranianych (w tym delegacji zagranicznych) na uroczystości ogólnopaństwowe, lotniska, dworce kolejowe; Wydział IV - zajmował się organizowaniem zaopatrzenia oraz prowadził kontrolę laboratoryjną i sanitarną artykułów żywnościowych, przeznaczonych do użytku ochranianych osób, zaopatrywał w artykuły spożywcze salonki i samoloty, a także organizatorów bankietów i przyjęć wg zaleceń Kierownictwa MSW; Wydział V - zajmował się zabezpieczaniem sprawności samochodów użytkowanych przez ochraniane osoby (konserwacją, kontrolami technicznymi, garażowaniem, zaopatrywaniem w materiały pędne oraz koniecznymi naprawami) oraz zabezpieczeniem przed ewentualnym wykorzystaniem samochodów do wykonania zamachu; Wydział VI - prowadził sekretariat dla potrzeb BOR, zajmował się także sprawdzaniem, przed zatrudnieniem, personelu usługowego Biura, organizował szkolenia pracowników, zajmował się sprawami kadrowymi, prowadził rozliczenia funduszu operacyjnego oraz kierował pracą oficerów dyżurnych. Zmiana w strukturze nastąpiła w 1967 r. kiedy połączono dotychczasowe Wydziały I i II w Wydział I - ochrony osobistej i zabezpieczenia imprez. Powstały wówczas również: Wydział II - ochrony stałych obiektów, Wydział III – organizacyjny (od 1968 r. zajmował się również prowadzeniem prac mobilizacyjnych w zakresie ochrony bezpośredniej Komitetu Obrony Kraju i spraw mobilizacyjnych Biura Ochrony Rządu), Wydział IV - techniki ochronnej i zaopatrzenia specjalnego; Wydział V - zabezpieczenia transportu drogowego i łączności. Od grudnia 1989 r. odstąpiono od ochrony członków Biura Politycznego, zastępców oraz sekretarzy KC PZPR, utrzymując ochronę i świadczenia jedynie dla I Sekretarza KC PZPR oraz poszerzając ją o osoby zajmujące stanowiska: Prezydenta PRL , przywódców partii, stronnictw i ugrupowań politycznych reprezentowanych w Sejmie i Senacie, a także częściową ochronę w stosunku do przewodniczącego ogólnokrajowych organizacji związków zawodowych (Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych i NSZZ „Solidarność”). Struktura organizacyjna BOR przedstawiała się w sposób następujący: Szef Departamentu Ochrony Rządu (podlegał mu bezpośrednio Oddział IV), Zastępca Szefa Departamentu ds. Operacyjnych (podlegały mu Oddziały I-III), Zastępca Szefa Departamentu ds. Technicznych (podlegały mu Oddziały V-VII oraz Wydział Finansowy), Oddział I (Ochrony osobistej), Oddział II (Ochrony obiektów), Oddział III (Ochrony technicznej), Oddział IV (Ogólno-organizacyjny), Oddział V (Transportu samochodowego), Oddział VI (Zaopatrzenia Specjalnego), Oddział VII (Administracyjno-Gospodarczy) i Wydział Finansowy. Zgodnie z decyzją z dnia 30 grudnia 1989 r. zatwierdzoną przez Prezesa Rady Ministrów RP do zadań BOR należały: ochrona osobista osób ochranianych; zabezpieczenie imprez w obiektach zamkniętych i na terenie otwartym; ochrona delegacji zagranicznych; ochrona obiektów państwowych (Belweder, gmachy: Kancelarii Prezydenta, Urzędu Rady Ministrów, Sejmu i Senatu, partii i stronnictw politycznych oraz obiektów pozostających w nadzorze BOR – Łańsk, Jurata, Promnik, Rynia, Otwock Wielki, Nowa Wieś, Arłamów, Jadwisin, Lucień, gmach MSZ); nadzór ochronny nad obiektami wykorzystywanymi przez osoby ochraniane; nadzór i organizacja podróży wydzielonym transportem kolejowym; rozpoznanie pirotechniczno-radiologiczne w specjalnych punktach kontroli przesyłek; zabezpieczenie w ramach bazy zaopatrzenia. Materiały archiwalne wytwarzane w czasie działalności Biura Ochrony Rządu były składane, w Biurze „C” MSW, następnie znalazły się w CA MSWiA oraz archiwum UOP, skąd zostały przekazane do BUiAD IPN. Wśród zgromadzonych w zasobie IPN archiwaliów znajdują się głównie materiały dotyczące zabezpieczeń wizyt delegacji obcych państw w Polsce oraz polskich delegacji rządowych w kraju i za granicą, oficjalnych uroczystości państwowych i imprez zbiorowych, a także plany i sprawozdania z działalności oraz rozkazy personalne i etaty BOR.