Subseries

Subseries

A group of records forming division in –> Fonds or –>Sub-fonds based on the particular functional, provenience or procedural arrangement by the creator.

Charakterystyka archiwalna podserii

Affiliation with the IPN Archives
Group of documents
Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
Name of the archival fonds (collection)
Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Łomży [1975] 1983-1990
Subfonds
Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Łomży 1983 - 1990
Series
Materiały administracyjne Służby Bezpieczeństwa
Subseries
Informacje o podserii
Charakterystyka archiwalna

Zakres działania Wydziału II WUSW w Łomży określono w dn. 31 lipca 1986 r. Wydział II odpowiadał za kontrwywiadowczą ochronę województwa przed działalnością obcych służb specjalnych. Do zadań należało: zapobieganie działalności szpiegowskiej i destrukcyjnej prowadzonej przez zachodnie służby specjalne poprzez organizowanie i doskonalenie systemów kontrwywiadowczej ochrony uczestników międzynarodowej wymiany osobowej, obiektów, środowisk i osób narażonych na działalność obcych służb specjalnych, ograniczenie możliwości penetracyjnych ze strony pracowników placówek dyplomatyczno-konsularnych oraz przedstawicielstw obcych państw i firm, prowadzenie działalności profilaktycznej w środowiskach i wobec osób pozostających w szczególnym zainteresowaniu służb specjalnych; rozpoznanie kierunków zainteresowań, form i metod działania zachodnich służb wywiadowczych wobec PRL poprzez kontrolę operacyjną personelu placówek dyplomatyczno-konsularnych i wszystkich pozostałych przedstawicielstw państw kapitalistycznych przyjeżdżających na teren województwa, organizowanie kontroli operacyjnej wyselekcjonowanych cudzoziemców i obywateli polskich podejrzanych o działalność wywiadowczą, organizowanie kontroli operacyjnej pobytu cudzoziemców w ochranianych obiektach, dokonywanie oceny stanu wywiadowczego zagrożenia województwa i określanie form przeciwdziałania, organizację systemu wykrywania, dokumentowania i zwalczania wrogiej działalności. Wydział organizował dopływ informacji o cudzoziemcach, ze szczególnym uwzględnieniem pracowników rezydentur wywiadowczych, przejawiających zainteresowania wywiadowcze lub wykonujących czynności wskazujące na prowadzenie działalności szpiegowskiej. Rozpoznawał osoby wykazujące nieuzasadnione zainteresowanie obiektami obronnymi lub zagadnieniami państwowymi i gospodarczymi województwa oraz metody i środki działania zachodnich służb wywiadowczych na terenie województwa. Koordynował całokształt działalności mającej na celu ochronę kontrwywiadowczą województwa prowadzonej przez własne siły i środki pracy operacyjnej oraz inne jednostki WUSW, WSW, MON i instytucje pozaresortowe. W oparciu o Zarządzenie nr 0061/73 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 01 czerwca 1973 r. przekazywał Departamentowi I MSW osobowe źródła informacji wyjeżdżające do krajów kapitalistycznych oraz uzyskane w trakcie pracy operacyjnej dokumenty i informacje o charakterze wywiadowczym. Zarządzenie nr 031/83 Szefa WUSW w Łomży z dn. 14 listopada 1983 r., wydane na podstawie decyzji nr 021/83 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 04 listopada 1983 r., wyłączyło z zakresu działania problematykę ochrony operacyjnej środków masowego przekazu, środowiska dziennikarskiego oraz obiektów łączności i komunikacji. Zagadnienia o podstawowym znaczeniu prowadzono w ramach spraw obiektowych. Całokształt kontrwywiadowczej ochrony międzynarodowej wymiany osobowej realizowano w ramach sprawy obiektowej kryptonim „Burza”. Wyselekcjonowani uczestnicy międzynarodowego ruchu osobowego byli objęci rozpracowaniem kryptonim „Turysta”. Kontrwywiadowczą ochronę firm polonijnych realizowano w sprawie obiektowej kryptonim „Polonus”. Kontrwywiadowcze zabezpieczenie obiektów wojskowych prowadzono w ramach sprawy obiektowej kryptonim „Zapora”. Środowisko krótkofalowców objęto ochroną w sprawie obiektowej kryptonim „Fala”. Uciekinierów z kraju rozpracowywano w ramach sprawy kryptonim „Uciekinier”. W skład Wydziału wchodzili: Naczelnik, Zastępca Naczelnika, siedmiu starszych inspektorów, czterech inspektorów i sekretarz-maszynistka. Naczelnik organizował i nadzorował całokształt pracy, współdziałanie z innymi jednostkami SB, MO, WSW i MON, analizował uzyskiwane materiały operacyjne i bezpośrednio uczestniczył w rozwiązywani poważniejszych przedsięwzięć i kombinacji operacyjnych. Czynnie uczestniczył w procesie szkolenia podległych pracowników i funkcjonariuszy innych jednostek wykonujących zadania z właściwości pionu II. Funkcję Naczelnik Wydziału II pełnił mjr/ppłk Kazimierz Sadowski. Zastępca Naczelnika bezpośrednio uczestniczył w realizacji poważniejszych przedsięwzięć operacyjnych, opracowaniach i pozyskaniach źródeł informacji. Brał udział w spotkaniach kontrolnych z siecią OZI, typował i pozyskiwał tajnych współpracowników do kontrwywiadowczych działań ofensywnych. Opracowywał plany i okresowe analizy działalności. Starszy inspektor typował, opracowywał i pozyskiwał źródła informacji oraz organizował lokale kontaktowe. Prowadził samodzielnie sprawy ewidencji operacyjnej do których planował przedsięwzięcia i kombinacje operacyjne. Na powierzonym odcinku pracy prowadził rozpoznanie wrogiej działalności i wypracowywał środki zwalczania i zapobiegania. Działalność wszystkich struktur milicji obywatelskiej i służby bezpieczeństwa w ramach wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych zakończyły ustawy z dn. 06 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. Nr 30 poz. 179) i o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. Nr 30 poz. 180). Prace pionu milicyjnego kontynuowała Komenda Wojewódzka Policji w Łomży. Zarządzenie nr 043/90 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 10 maja 1990 r. w sprawie zaprzestania działalności SB w miejsce zlikwidowanej SB powołało Urząd Ochrony Państwa zorganizowany w ramach 14 delegatur. Teren województwa łomżyńskiego znalazł się w obszarze działalności Delegatury UOP w Białymstoku. Formalnie koniec działalności SB nastąpił 31 lipca 1990 r. Czynności kancelaryjne prowadzono zgodnie z Zarządzeniem nr 9/75 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 05 lutego 1975 r. w sprawie zasad pracy kancelaryjnej w resorcie spraw wewnętrznych. W Wydziale obowiązywała rejestracja spraw oparta na wykorzystaniu dziennika korespondencyjnego. Rejestracja w dziennikach dotyczyła zarówno pism jawnych, jak i niejawnych. Pisma wpływające rejestrowano w dzienniku korespondencyjnym, a następnie kierowano do przełożonego, który dekretacją wyznaczał funkcjonariusza do realizacji sprawy. Zarejestrowane pismo otrzymywało znak sprawy, który składał się ze skrótu literowego wydziału, oznaczenia klauzuli pisma i liczby porządkowej dziennika łamanej przez dwie ostatnie cyfry roku kalendarzowego. Do dzienników zakładano skorowidze rzeczowo-imienne, w których wpisywano sprawy według odpowiednio dobranego hasła. W celu udokumentowania obiegu korespondencji prowadzono także dzienniki podawcze, książki doręczeń i rejestry poczty specjalnej. Zmiana nazwy jednostki nie spowodowała zakończenia prowadzonych dzienników i rejestrów, dalsze wpisy były kontynuacją poprzednich. Dokumentacja wytworzona w toku działalności Wydziału była przechowywana w archiwum Wydziału „C”, a od 1982 r. Sekcji „C” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego. Przekazywanie akt odbywało się w oparciu o Zarządzenie nr 034/74 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych, znowelizowane Zarządzeniem nr 030/79 z dn. 02 lipca 1979 r., a następnie o Zarządzenie nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 08 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Po likwidacji WUSW w Łomży zasób uległ znacznemu zniszczeniu. Pozostałości dokumentacji Wydziału, wraz z materiałami innych komórek pionu SB, zostały przekazane do Delegatury Urzędu Ochrony Państwa w Białymstoku. Do OBUiAD IPN w Białymstoku akta trafiły w dn. 16 października 2001 r. w zbiorach o sygnaturach IPN Bi 039 i IPN Bi 0044.