Subfonds

Subfonds

Określa szereg jednostek archiwalnych w zespole (zbiorze) archiwalnym stanowiących pewien ciąg, a związanych ze sobą analogią treści lub pochodzenia, bądź analogią obu tych elementów

Characteristic of the archival fonds (collection)

Affiliation with the IPN Archives
Group of documents
Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
Name of the archival fonds (collection)
Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Suwałkach [1975] 1983-1990
Subfonds

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Suwałkach 1983 - 1990

Daty dokumentów w podzespole
Starting date
1983
Closing date
1990
Informacje o podzespole
The territorial scope of a documents creator activities

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Suwałkach zasięgiem działania obejmował terytorium województwa suwalskiego utworzonego w dniu 1 czerwca 1975 r. z byłych powiatów augustowskiego, ełckiego, gołdapskiego, oleckiego, sejneńskiego i suwalskiego – wchodzących wcześniej w skład woj. białostockiego, oraz byłych powiatów giżyckiego, orzyskiego, piskiego i węgorzewskiego z woj. olsztyńskiego. Pod względem administracyjnym województwo dzieliło się na 14 miast (Suwałki, Augustów, Biała Piska, Ełk, Giżycko, Gołdap, Lipsk, Mikołajki, Olecko, Orzysz, Pisz, Ruciane Nida, Ryn i Węgorzewo) i 42 gminy, w tym 6 obejmujących miasto i gminę.

Charakterystyka archiwalna

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Suwałkach został powołany do życia w wyniku realizacji zapisów Ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie podległych mu organów (Dz.U. Nr 38, poz. 173) oraz Zarządzenia Organizacyjnego nr 0153/Org MSW Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 lipca 1983 r. Zgodnie z nimi dotychczasowe komendy wojewódzkie MO przemianowano na wojewódzkie urzędy spraw wewnętrznych, zaś komisariaty MO na miejskie i rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. Stanowiska komendantów zastąpiono funkcją szefów urzędów. Obszar ich kompetencji został określony w Zarządzeniu nr 03/84 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20 stycznia 1984 r. w sprawie zakresu działania wojewódzkiego urzędu spraw wewnętrznych. Zmiana nomenklatury kadry kierowniczej objęła również jednostki organizacyjne niższego szczebla. Wojewódzkiemu Urzędowi Spraw Wewnętrznych w Suwałkach podlegały Rejonowe Urzędy Spraw Wewnętrznych w Augustowie, Ełku, Giżycku, Gołdapi, Olecku, Piszu, Sejnach, Suwałkach i Węgorzewie. RUSW w Augustowie nadzorował Posterunki MO w Bargłowie, Lipsku, Nowince, Płaskiej i Sztabinie; RUSW w Ełku Posterunki MO w Kalinowie, Prostkach, Starych Juchach i Komisariat Kolejowy MO w Ełku; RUSW w Giżycku Posterunki MO w Miłkach, Rynie i Wydminach; RUSW w Gołdapi Posterunki MO w Baniach Mazurskich i Dubeninkach; RUSW w Olecku Posterunki MO w Kowalach Oleckich, Świętajnie i Wieliczkach; RUSW w Piszu Posterunki MO w Białej Piskiej, Mikołajkach, Orzyszu i Rucianem Nidzie; RUSW w Sejnach Posterunki MO w Gibach, Krasnopolu i Puńsku; RUSW w Suwałkach Posterunki MO w Bakałarzewie, Filipowie, Jeleniewie, Raczkach, Rutce-Tartak, Szypliszkach i Wiżajnach oraz Komisariat Kolejowy MO w Suwałkach; RUSW w Węgorzewie Posterunki MO w Budrach, Kruklankach i Pozezdrzu. Struktura Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych składała się z wydziałów, dzielących się na sekcje oraz inspektoratów i samodzielnych sekcji realizujących określone zdania. Szef WUSW płk Franciszek Kaczmarek wraz z zastępcami: ds. SB – płk Wiesław Kołodziejski, od 1984 r. ppłk Jan Zawadzki, ds. MO – płk Julian Czajka, ds. administracyjno gospodarczych - ppłk Grzegorz Wasilewski i ds. polityczno-wychowawczych – kpt. Aleksy Łozowski tworzyli Kierownictwo urzędu. Pracą wydziałów kierowali naczelnicy, za pracę sekcji odpowiadali kierownicy. Zadania pionu milicji obywatelskiej realizowały: Wydział Dochodzeniowo-Śledczy, Wydział do Walki z Przestępstwami Gospodarczymi, Wydział Finansowy, Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Wydział Inspekcji, Wydział Inwestycji i Remontów, Wydział Kadr, Wydział Kryminalistyki, Wydział Kryminalny, Wydział Łączności, Wydział Ogólny, Wydział Polityczno-Wychowawczy, Wydział Prewencji, Wydział Ruchu Drogowego, Wydział Szkolenia, Wydział Wojewódzkie Stanowisko Kierowania, Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych oraz batalion manewrowy. Zadania pionu służby bezpieczeństwa wykonywały wydziały: Zastępca Szefa WUSW ds. SB, Inspektorat Analityczno-Informacyjny Z-cy Komendanta ds. SB – zajmujący się opracowywaniem planów pracy i sprawozdań z ich realizacji, Wydział II – zajmujący się zabezpieczeniem kontrwywiadowczym, Wydział III – zajmujący się zwalczaniem działalności antypaństwowej w środowiskach kultury, nauki szkolnictwa i mniejszości narodowych oraz zabezpieczeniem operacyjnym gospodarki, Wydział IV – realizujący zadania związane z Kościołem katolickim i innymi związkami wyznaniowymi, Wydział V - zajmujący się ochroną gospodarki, Wydział Śledczy, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego – zajmujący się obserwacją zewnętrzną, wywiadem środowiskowym, ewidencją operacyjną i archiwum oraz stosowaniem techniki operacyjnej, Wydział Paszportów oraz Samodzielna Sekcja „A” nadająca i odczytująca wiadomości szyfrowe. W toku swej działalności WUSW w Suwałkach, a szczególnie pion służby bezpieczeństwa, przechodził liczne reorganizacje. Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 grudnia 1983 r. w sprawie przekazania wydziałów łączności pod bezpośredni nadzór zastępców szefów wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych ds. SB do pionu Służby Bezpieczeństwa został włączony Wydział Łączności. Zgodnie z Zarządzeniem Organizacyjnym nr 0130/Org. Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 27 grudnia 1984 r. powołano Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy zajmujący się wyjaśnianiem spraw funkcjonariuszy podejrzewanych o naruszanie przepisów, popełnianie przestępstw lub przejawiających postawy mogące szkodzić resortowi spraw wewnętrznych i interesom państwa. W wyniku zapoczątkowanej Decyzją nr 0068/84 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 30 listopada 1984 r. reorganizacji Departamentu IV MSW, Zarządzeniem organizacyjnym nr 02/SU/85 z dn. 28 stycznia 1985 r. Szef WUSW w Suwałkach dokonał podziału dotychczasowego Wydział IV na Samodzielne Sekcje: IV - zajmującą się kościołami i związkami wyznaniowymi, oraz VI zabezpieczającą przemysł rolno-spożywczy. Obie sekcje w przeciągu następnego roku zostały podniesione do rangi Wydziałów. Zarządzeniem Szefa WUSW nr 020/89 z dnia 14 czerwca 1989 r., wydanym na podstawie decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 marca 1989 r. o reorganizacji działań resortu spraw wewnętrznych w zakresie operacyjnej kontroli obrotu pocztowego, zlikwidowano sekcję „W” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego. Poważne zmiany w strukturze pionu służby bezpieczeństwa nastąpiły po wyborach 4 czerwca 1989 r. Z dniem 1 listopada 1989 r. zlikwidowano dotychczas funkcjonujące wydziały operacyjne, za wyjątkiem Wydziału II, powołując na ich miejsce nowe. Z Wydziału III utworzono Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa. Wydziały V i VI przekształcono w Wydział Ochrony Gospodarki. Inspektorat Analityczno-Informacyjny i Wydział IV utworzyły Wydział Studiów i Analiz. Zarządzenie Organizacyjne nr 95 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 listopada 1989 r. rozwiązało Wydziały Szkolenia i Polityczno-Wychowawcze powołując w ich miejsce Wydział Szkolenia i Wychowania. Z dniem 15 grudnia 1989 r. rozwiązano Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, a wchodzące w jego skład sekcje „B”, „C” i „T” podporządkowano jako grupy terenowe odpowiednim wydziałom WUSW w Białymstoku. W styczniu 1990 r. w miejsce stanowiska starszego inspektora przy zastępcy szefa ds. SB zajmującego się kwestiami wywiadu, działalności obcych służb specjalnych i ośrodków wspierających działalność opozycyjną powołano Inspektorat I. W lutym 1990 r. likwidacji uległ Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. Działalność wszystkich struktur milicji obywatelskiej i służby bezpieczeństwa w ramach wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych zakończyły ustawy z dn. 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. Nr 30 poz. 179) i o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. Nr 30 poz. 180). Prace pionu milicyjnego kontynuowała Komenda Wojewódzka Policji w Suwałkach. Zarządzenie nr 043/90 Ministra Spraw Wewnętrznych z dn. 10 maja 1990 r. w sprawie zaprzestania działalności SB w miejsce zlikwidowanej SB powołało Urząd Ochrony Państwa zorganizowany w ramach 14 delegatur. Teren województwa suwalskiego znalazł się w obszarze działalności Delegatury UOP w Białymstoku. Formalnie koniec działalności SB nastąpił 31 lipca 1990 r. Wyjątkiem był Wydział Paszportów, który zgodnie z ustawą o Policji miał funkcjonować do czasu przekazania ich kompetencji urzędom wojewódzkim, co dokonało się ustawą z dn. 29 listopada 1990 r. o paszportach (Dz. U. nr 2, poz. 5).