Zespół / zbiór

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Koninie [1975] 1983-1990

W skład województwa konińskiego weszły: miasta: Konin, Dąbie, Dobra, Golina, Kleczew, Kłodawa, Koło, Przedecz, Pyzdry, Rychwał, Słupca, Sompolno, Ślesin, Tuliszków, Turek, Uniejów, Witkowo i Zagórów, gminy: Babiak, Brudzew, Chodów, Dąbie, Dobra, Golina, Gosławice, Grabów, Grodziec, Grzegorzew, Kawęczyn, Kazimierz Biskupi, Kleczew, Kłodawa, Koło, Kościelec, Kramsk, Krzymów, Lądek, Malanów, Olszówka, Orchowo, Osiek Mały, Ostrowite, Powidz, Przedecz, Przykona, Pyzdry, Rychwał, Rzgów, Skulsk, Słupca, Sompolno, Stare Miasto, Strzałkowo, Ślesin, Świnice Warckie, Tuliszów, Turek, Uniejów, Wierzbinek, Wilczyn, Witkowo, Władysławów i Zagórów (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.1975.17.92).

Powołanie do życia Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Koninie było konsekwencją utworzenia w 1975 r., przez komunistyczny sejm województwa konińskiego. Zatem prawne podstawy funkcjonowania nowej jednostki wyznaczały: ustawa o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, ustawa o zmianie organizacji naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego wraz z odpowiednimi zarządzeniami organizacyjnymi MSW i rozkazami organizacyjnymi Komendanta Wojewódzkiego MO w Koninie. Najogólniej ujętym zadaniem nowopowstałej jednostki było rozpoznawanie i zapobieganie wrogiej antypaństwowej działalności na obszarze województwa. W kierowaniu jednostką komendantowi pomagało kilku zastępców (ds. Milicji Obywatelskiej, ds. Służby Bezpieczeństwa, ds. Administracyjno-Gospodarczych i ds. Polityczno-Wychowawczych). Wspomniane stanowiska wraz ze starszym inspektorem zastępcy komendanta MO ds. SB oraz I sekretarzem KZ PZPR tworzyli kierownictwo. Od czerwca 1975 r. (Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. III: 1975–1990, s. 154–157) w konińskiej komendzie działały następujące komórki organizacyjne: Wydział II z zadaniami kontrwywiadowczymi, Wydział III z zadaniami zwalczania działań antysocjalistycznych, Wydział IV z zadaniami inwigilacji Kościoła katolickiego, innych wyznań oraz gospodarki żywnościowej, Samodzielna Sekcja „A” z zadaniami łączności szyfrowej, Wydział Śledczy z zadaniami prowadzenia postępowań przygotowawczych, Wydział „B” z zadaniami obserwacji, Wydział „T” z zadaniami techniki operacyjnej, Wydział Paszportów z zadaniami w zakresie międzynarodowej wymiany osobowej, Wydział Inspekcji z zadaniami kontrolnymi. Naczelnik Wydziału „W” z zadaniami cenzury oraz perlustracji korespondencji objął stanowisko dopiero od 1 listopada 1975 r. (rozkaz organizacyjny komendanta wojewódzkiego MO w Koninie nr 020/KN/81). Z kolei naczelnik Wydziału „C” rozpoczął pracę 1 lutego 1976 r. (Aparat bezpieczeństwa..., s. 156.). W okresie stanu wojennego Wydział „W” przekształcono w Wojewódzki Urząd Cenzury (P. Piotrowski, Struktury służby bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i sprawiedliwość” 2003, nr 1, s. 92). W lipcu 1982 r. dotychczasowe Wydziały: „B”, „C”, „T” i „W” zlikwidowano powołując w ich miejsce Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego złożonego z czterech sekcji (P. Piotrowski, Struktury..., s. 56). Taki stan rzeczy trwał do czasu likwidacji WZO w grudniu 1989 r., co pociągnęło za sobą reaktywowanie Wydziału „C” (Aparat bezpieczeństwa. Kadra kierownicza..., s. 50; P. Piotrowski, Struktury..., s. 91–92), praktycznie już do końca działalności konińskich organów bezpieczeństwa. W kwietniu 1977 r. roku do swoich obowiązków przystąpił starszy inspektor zastępcy kierownika MO ds. SB (IPN Po, 0132/385 – akta osobowe). Zatrudniony na tym stanowisku oficer realizował m.in. zadania na rzecz Departamentu I (decyzja Komendanta Wojewódzkiego MO w Koninie nr 0018/81 z 10 lutego 1981 r.). 1 lipca 1979 r. utworzono Wydział IIIA z zadaniami ochrony gospodarki, który w końcu 1981 r. przekształcono w Wydział V (rozkaz organizacyjny Komendanta Wojewódzkiego MO w Koninie nr 020/KN/81 z 16 grudnia 1981 r.). Wydział zlikwidowano w 1989 r. Utworzony w czerwcu 1975 r. Wydział IV z zadaniami inwigilacji Kościoła katolickiego i innych wyznań oraz zagadnieniami gospodarczymi na wsi, w okresie od lutego do listopada 1985 r. funkcjonował jako Sekcja IV, by od grudnia tego roku działać ponownie jako Wydział (Aparat bezpieczeństwa..., s. 156). Pion VI z zadaniami ochrony kompleksu gospodarki żywnościowej, w województwie konińskim utworzono w formie samodzielnej sekcji w lutym 1985 r. przekształcając ją w styczniu 1986 r. w odrębny Wydział (Aparat bezpieczeństwa..., s. 48, 155). Niedostateczne zabezpieczenie terenu po zlikwidowaniu komend powiatowych MO starano się zażegnać wprowadzając rejonizację województw. Powstałe wówczas komendy rejonowe i dzielnicowe MO, składające się m.in. z zastępcy komendanta rejonowego MO ds. SB oraz, w zależności od liczby etatów, grupy (II–VI). Od lutego 1983 r. w konińskiej KWMO funkcjonowały komendy rejonowe w: Koninie, Słupcy, Kole i Turku. Obejmowały one następujące posterunki: KMMO w Koninie (Posterunek Kolejowy MO w Koninie, Posterunki MO w: Golinie, Grodźcu, Kazimierzu Biskupim, Kramsku, Kleczewie, Krzymowie, Rychwale, Ślesinie, Skulsku, Wilczynie, Rzgowie i Starym Mieście); KMO w Słupcy (Posterunki MO w: Lądku, Orchowie, Ostrowitem, Pyzdrach, Strzałkowie, Witkowie, Zagórowie); KMO w Kole (Posterunki MO w: Babiaku, Dąbiu, Grabowie, Chodowie, Grzegorzewie, Kłodawie, Kościelcu, Olszówce, Osieku Małym, Przedeczu, Sompolnie, Wierzbinku); KMO w Turku (Posterunki MO w: Brudzewie, Dobrej, Kawęczynie, Malanowie, Przykonie, Tuliszkowie, Uniejowie, Władysławowie, Świnicach Warckich). Na mocy ustawy z lipca 1983 r. w resorcie wprowadzono nowe nazewnictwo przemianowując Komendę Wojewódzką MO na Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych, kierowany przez szefa. Wówczas struktura pionu bezpieczeństwa konińskiej jednostki przedstawiała się następująco: Wydział II, Wydział III, Wydział IV, Wydział V, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział Śledczy, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydział Paszportów, Wydział Inspekcji, Wydział Polityczno-Wychowawczy. Pion bezpieczeństwa w rejonowych urzędach spraw wewnętrznych województwa konińskiego, z wyłączeniem rejonu konińskiego, składał się z: zastępcy szefa RUSW ds. SB, Grupy II, Grupy III, Grupy IV, Grupy V, Grupy VI/Referatu VI, Grupy paszportów, sekretariatu SB a po ich zlikwidowaniu z Grupy SB/Referatu SB. Tak ukształtowanemu pionowi bezpieczeństwa w marcu 1984 r. podporządkowano Wydział Łączności z zadaniami utrzymywania systemów łączności (zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 040A/84 z 29 marca 1984 r.). Z kolei w styczniu 1985 r. utworzono komórkę kontrolną Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. Fakt ten w zasadzie zamknął proces kształtowania miejscowej struktury bezpieczeństwa rozpoczęty w roku 1975. Chylący się ku upadkowi, pod koniec lat osiemdziesiątych, ustrój socjalistyczny (narzucony wbrew woli narodu) i związane tym zmiany polityczne spowodowały dalszą reorganizację organów bezpieczeństwa. W 1989 roku zlikwidowano większość komórek organizacyjnych: Wydział III, Wydział IV, Wydział V, Wydział VI, Wydział Śledczy, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydział Inspekcji, Wydział Polityczno-Wychowawczy (zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 068/89 z 16 listopada 1989 r.). Jednocześnie powołano nowe komórki: Wydział „C”, Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa (z zadaniami zabezpieczania porządku prawnego), Wydział Ochrony Gospodarki (z zadaniami ochrony ekonomicznych interesów państwa), Wydział Studiów i Analiz (z zadaniami ochrony masowych ruchów społeczno-politycznych przed działalnością antypaństwową). Zmianom oparły się jednak: Wydział II, Wydział Paszportów, Wydział Łączności, Samodzielna Sekcja „A” oraz Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. Wraz z powołaniem w 1990 r. Urzędu Ochrony Państwa cały aparat bezpieczeństwa uległ likwidacji. Przywołane powyżej zarządzenia komendanta wojewódzkiego MO oraz zarządzenia szefa WUSW w Koninie nakreśliły strukturę jednostki. Sama jednostka realizowała kompetencje MSW w zakresie przysługującym organom bezpieczeństwa na obszarze województwa. Obowiązywały wydane w centrali przepisy regulujące prace operacyjne, administracyjne, kancelaryjne i wewnątrzorganizacyjne. W latach 1975–1990 obowiązywało zarządzenie nr 006/70 Ministra Spraw Wewnętrznych z 1 lutego 1970 r. w sprawie pracy operacyjnej służby bezpieczeństwa resortu spraw wewnętrznych, które zmieniono w 1989 r. zarządzeniem nr 00102 Ministra Spraw Wewnętrznych z 9 grudnia 1989 r. w sprawie zasad działalności operacyjnej Służby Bezpieczeństwa. Kompetencje kancelaryjne regulowało zarządzenie nr 173/60 Ministra Spraw Wewnętrznych z 17 września 1960 r. w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego instrukcji kancelaryjnej, zmienione z dniem 1 lipca 1975 r. zarządzeniem nr 09/75 Ministra Spraw Wewnętrznych z 5 lutego 1975 r. w sprawie zasad pracy kancelaryjnej w resorcie spraw wewnętrznych. W zakresie postępowania z dokumentacją archiwalną obowiązywały: zarządzenie nr 034/74 Ministra Spraw Wewnętrznych z 10 maja 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych wraz z zarządzeniem je zmieniającym Ministra Spraw Wewnętrznych nr 030/79 oraz zarządzenie nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Uprawnienia administracyjne wynikły z ustawy z dnia 13 listopada 1956 r. o zmianie organizacji naczelnych organów administracji publicznej w zakresie bezpieczeństwa publicznego oraz zmieniającej ją ustawy z 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów oraz przepisów wykonawczych: Rady Ministrów z 18 sierpnia 1983 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych, rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 6 stycznia 1984 r. w sprawie zasad i trybu zatrzymywania, kontroli osobistej, przeglądania zawartości bagaży oraz sprawdzania ładunku osób naruszających lub zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu publicznemu, rozporządzenia Rady Ministrów z 6 stycznia 1984 r. w sprawie warunków użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej, rozporządzenia Rady Ministrów z 6 stycznia 1984 r. w sprawie warunków użycia broni palnej przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej, rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 21 marca 1989 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie użycia środków przymusu bezpośredniego przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa, rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z 22 września 1989 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zasad i trybu zatrzymywania, kontroli osobistej, przeglądania bagaży oraz sprawdzania ładunku osób naruszających lub zagrażających porządkowi i bezpieczeństwu publicznemu.

Wytwarzana w toku bieżącej pracy dokumentacja KWMO a następnie WUSW w Koninie podlegała archiwizacji. Rolę miejscowego archiwum pełnił lokalny pion „C” (Wydział „C” a w latach 1983–1989 Sekcja „C” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego). Ramy jego funkcjonowania wyznaczała instrukcja z 1974 r. Przewidywała ona ewidencjonowanie akt w inwentarzu, oddzielnego dla każdego rodzaju akt (operacyjne, osobowe i administracyjne). Swoje inwentarze prowadził też pion MO oraz WOP. W przypadku akt administracyjnych inwentarz nosił nazwę Rejestr spisów akt przekazanych. Przekazywane do archiwum akta grupowano w serie numerowane od I do IX przyporządkowując jednocześnie kategorie archiwalne: „A” (nie podlegających brakowaniu) i „B” (przeznaczonych do brakowania po upływie okresu przechowywania od 1 do 50 lat). Uzupełnieniem ewidencji archiwalnej były tworzone skorowidze tematyczne (dla akt agenturalnych) i karty tematyczne oraz skorowidze zagadnieniowe (dla akt operacyjnych, obiektowych i agenturalnych). W kartotece ogólno-informacyjnej przechowywano karty z informacjami na temat osób występujących w aktach. Znajdujące się w archiwum akta powinny zostać następnie opracowane. Opracowanie to polegało raczej na sporządzeniu analizy ich przydatności operacyjnej niż, jak w przypadku metodyki archiwalnej, wyodrębnieniu i opracowaniu zespołu archiwalnego. W obowiązującej od 1985 r. nowej instrukcji wprowadzono kilka zmian. Poszerzała ona rodzaje spraw o akta obronne. Ważnym elementem było zwrócenie większej uwagi na metodykę archiwalną, będącą odtąd podstawowym wyznacznikiem podczas opracowywania archiwaliów. Od tego roku zaczęto kwalifikować akta do kategorii „BC” dla akt przeznaczonych do brakowania po całkowitym wykorzystaniu. Ponadto dotychczasowe grupowanie akt w serie oznaczone numerami I–IX-m polecono stosować również w przypadku szefostwa WSW MON oraz WSW jednostek wojskowych podległych MSW. Wraz z tworzeniem, gromadzeniem, archiwizowaniem dokumentacji przebiegał proces jej brakowania. Zasadniczo dotyczył on akt kategorii „BC”. Przeprowadzone w latach osiemdziesiątych brakowanie dokumentacji dotyczyło zarówno WUSW w Koninie, jak i urzędów rejonowych. Brakowanie przeprowadzano we własnym zakresie, a o zakwalifikowaniu dokumentów do zniszczenia oraz ich fizycznej likwidacji decydowała wewnętrzna komisja, która sporządzała ze swej czynności stosowny protokół. Prawne podstawy omawianych czynności stanowiły: Zarządzenie MSW nr 034/74 z 10 maja 1974 r., Zarządzenie MSW nr 049/85 z 8 lipca 1985 r., Decyzja dyrektora Departamentu IV MSW nr Ua-001851/89 z 1 września 1989 r., Decyzja szefa WUSW z 6 grudnia 1989 r. W latach 1983–1990 wybrakowano teczki operacyjne oznaczone symbolami: I (źródła informacji, lokale konspiracyjne, kandydaci na źródła informacji), II (sprawy operacyjnego sprawdzenia, sprawy operacyjnego rozpracowania, teczki założone na księży), IV (sprawy obiektowe) oraz dokumenty o charakterze operacyjnym wyłączone z teczek, jak również znaczną ilość dokumentacji administracyjnej. Nie jest znana ilość akt zniszczonych przed zewidencjonowaniem i przekazaniem do archiwum, podobnie jak nie jest znana skala ewentualnego przywłaszczania akt przez funkcjonariuszy do celów prywatnych. W wyodrębnianym zespole dotychczas nie odnaleziono informacji o całokształcie procesu mikrofilmowania akt. Wiadomo jedynie, że miał on faktycznie miejsce czego dowodem jest kilka zaledwie mikrofiszy (w formie jacket i diazo). Po zaprzestaniu działalności wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych, w tym konińskiego, posiadaną przez niego dokumentację przejęły Policja (w zakresie akt pionu MO) i Urząd Ochrony Państwa. Te ustawowo zostały zobligowane do przekazania akt byłego WUSW w Koninie Instytutowi Pamięci Narodowej. Rozpoczęte w 2001 r. przekazywanie akt po rozwiązaniu UOP kontynuowała Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. W ten sposób poznański Oddział Instytutu w latach 2001–2005 przejął omawianą dokumentację.

Zespół archiwalny nazwany Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Koninie będzie obejmował wszystkie akta wytworzone przez jednostkę o tej samej nazwie, a także akta zgromadzone i wytworzone przez Komendę Wojewódzką Milicji Obywatelskiej w Koninie, której zadania wspomniany WUSW kontynuował. Zatem okres funkcjonowania kancelarii wyznaczają lata 1975–1990. Z uwagi na znajdujące się w zespole akta z lat wcześniejszych tzw. anteriora datę początkową stanowić będzie rok [1944]. Terytorialnie zespół będzie dotyczył województwa konińskiego w granicach z lat 1975–1990. Łącznie na zespół WUSW w Koninie składa się z około 8000 j.a. obejmujących ok.; 50 m.b. akt. Sporządzone w języku polskim akta zachowane są w stanie dobrym. Niemal całość występuje w formie papierowej przeważnie w postaci teczek i ksiąg. Zupełnie marginalnie występują mikrofilmy oraz inne formy takie jak fotografie czy skany. Akta w formie poszytów, przesznurowane tasiemką, przechowywane są w oddzielnych teczkach, natomiast część w postaci ksiąg oraz tzw. luzów. Akta konińskiego WUSW, z uwagi na specyfikę pracy, z chwilą wytwarzania oznaczane były klauzulami niejawności. Te zniesiono mocą ustawy z 1999 roku, której skutki weszły w życie w początku roku 2002. Stan zachowania zasobu kształtuje się następująco: akta oznaczone sygnaturą. I (agenci i kandydaci) zawierają 3390 teczek (personalnych i pracy) dotyczących 2774 osób - zostały zachowane w około 60%, akta oznaczone sygnaturą II (sprawy operacyjnego sprawdzenia i rozpracowania) zawierają 1414 teczek dotyczących 1353 spraw zostały - zachowane w około 90%, akta oznaczone sygnaturą. III (sprawy śledcze) zawierają 222 teczek dotyczących 188 spraw - zachowały się w około 99%, akta oznaczone sygnaturą. IV (obiektowe) zawierają 181 teczek dotyczących 73 spraw - zachowały się w około 97%, akta oznaczone sygnaturą. V (funkcjonariusze służby bezpieczeństwa) zawierają 538 teczek osobowych, co stanowi znaczny procent, akta oznaczone sygnaturą VI (funkcjonariusze pionu MO) zawierają 1563 teczki osobowe, co także stanowi znaczny procent, akta oznaczone sygnaturą VII (pracownicy cywilni resortu) zawierają 41 teczek osobowych, akta administracyjne zawierają 657 teczek. Wspomniane akta osobowe funkcjonariuszy nie obejmują członków ORMO, a także nie uwzględniają teczek funkcjonariuszy, którzy zakończyli służbę w innej jednostce oraz części kadry kierowniczej przechowywanych w BUiAD w Warszawie. Bardziej złożona sytuacja dotyczy akt administracyjnych. Ta część ułożona jest według komórek organizacyjnych wchodzących w skład organów SB stanowiących jednocześnie podserie wydzielanego zespołu archiwalnego. Ze względu na częste zmiany w tej strukturze, sukcesję żywą czy inne procesy archiwotwórcze należało poczynić pewne uproszczenia. Z posiadanych materiałów ewidencyjnych wynika, że na stanie komórek wchodzących w skład Służby Bezpieczeństwa były 263 jednostki archiwalne. Z tego do poznańskiego oddziału IPN przekazano 227 tomów akt. Pomoce kartoteczne wytwarzane zarówno w KWMO w Koninie i kontynuowane w WUSW są połączone. Kierując się zasadami metodyki archiwalnej porządkowany zespół klasyfikujemy jako prosty (wytworzony przez jedną jednostkę organizacyjną), fragmentaryczny (z uwagi na nie zachowane akta wszystkich komórek organizacyjnych danej jednostki) oraz zamknięty (co wynika z faktu zakończenia funkcjonowania jednostki i nie tworzenia nowej dokumentacji). W KWMO, a następnie w WUSW w Koninie obowiązywała jednolita dla całego MSW instrukcja kancelaryjna. Wprowadzona w 1975 r. przez ministra Stanisława Kowalczyka zakładała dwie formy załatwiania spraw: ustną i pisemną. Preferowana była forma ustna podczas gdy formę pisemną należało zastosować w razie konieczności udokumentowania danej czynności. W kancelarii funkcjonował obieg zewnętrzny i wewnętrzny. W zasadzie jeden i drugi koncentrował się wokół pism przychodzących i wychodzących. Obowiązywała rejestracja wszystkich pism a w związku z tym w resorcie prowadzono różnego rodzaju dzienniki. Kancelarie ogólne ewidencjonowały pisma w dzienniku podawczym a kancelarie czy sekretariaty czyniły to w dzienniku kancelaryjnym. Tak zaewidencjonowaną sprawę (pismo), umieszczano jeszcze w skorowidzu rzeczowo-imiennym do danego hasła. Obowiązywała zasada nadawania pismom należącym do jednej sprawy tego samego numeru. Numer składał się z symbolu jednostki oraz liczby porządkowej z dziennika oraz ostatnich cyfr roku. Tak przydzielony numer wpisywano w odpowiednie miejsce pieczęci wpływu, w obrębie której umieszczano też informację o ilości załączników. W przypadku pism wychodzących zamiast pieczęci wpływu (tzw. prezenty) w lewym górnym narożniku umieszczano pieczątkę jednostki, która je wytworzyła w obrębie, której również wpisywano numer sprawy. Zarejestrowane pisma przychodzące, trafiały do kierownika jednostki, który przekazywał je odpowiedniemu funkcjonariuszowi, czyniąc na piśmie odręcznie odpowiednią dyspozycję (w przypadku nowych spraw) lub bezpośrednio do adresata, który odbierał korespondencję za pokwitowaniem, w dzienniku podawczym bądź w książce doręczeń. Do czasu zakończenia danej sprawy, jej akta przechowywał pracownik, który powinien ułożyć pisma według numerów spraw a w ich obrębie chronologicznie. Referent przygotowywał roboczą wersję odpowiedzi (brudnopis), który przedkładał przełożonemu do wstępnej akceptacji, po czym wersję ostateczną (czystopis) przygotowywała maszynistka. W sprawach mniejszej wagi od razu tworzono czystopis. W dzienniku korespondencyjnym odnotowywano również fakt wysłania pisma. Wysyłano je za pomocą poczty (korespondencja wysyłana poza resort) lub, w określonych przypadkach, pocztą specjalną. Obowiązywała również zasada podpisywania pism przez osoby w miarę równorzędne do stanowiska adresata. Korespondencja kierowana do kierownictw naczelnych organów państwowych a zwłaszcza do sekretarzy komitetów wojewódzkich PZPR podpisywane były każdorazowo przez ministra, podsekretarza stanu lub Komendanta Głównego MO. Po zakończeniu spraw, przechowywane przez funkcjonariuszy teczki przekazywano do archiwum, gdzie je ewidencjonowano w dzienniku archiwalnym, nadając jej odpowiednią dla rodzaju sprawy sygnaturę archiwalną. Akta przechowywano oddzielnie dla każdego ich rodzaju zgodnie z numeracją rzymską a w jej obrębie według kolejnych numerów arabskich. Drugim kryterium, w oparciu o które przechowywano archiwalia, był układ wynikający ze spisów zdawczo-odbiorczych. Charakteryzując spuściznę konińskich organów bezpieczeństwa warto odnotować, że wśród opracowywanych materiałów znajdują się zarówno te wytworzone przez KW MO/WUSW w Koninie i jego komórki organizacyjne, jak również akta pochodzące z MSW bądź inne jednostki terenowe przekazujące anteriora dotyczące regionu konińskiego, nadesłane do WUSW w Koninie i przez tę jednostkę zarchiwizowane.

Wyodrębnienie zespołu archiwalnego Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Koninie zapoczątkowały studia nad strukturą jednostki, która go wytworzyła. Starano się uwzględnić wszelkie zmiany mające wpływ na tę strukturę. Zadanie to wykonano głównie w oparciu o odpowiednie źródła, takie jak zarządzenia MSW i rozkazy Komendanta Wojewódzkiego KWMO a następnie szefa Wojewódzkiego Urzędu oraz literaturę. Analiza zakresów obowiązków oraz literatura przedmiotu pozwoliły na określenie zadań, jakie powierzono przedmiotowym komórkom organizacyjnym jak również określenie obsady personalnej kadry kierowniczej. W dalszej kolejności przystąpiono do inwentaryzacji wydzielonych jednostek archiwalnych oraz ich analizy, przy czym nie brakowano materiałów w łonie samych teczek. Informacje o jednostkach wprowadzono do systemu elektronicznego NEXUS. Wygenerowany w ten sposób inwentarz, zamieszczony w dalszej części opracowania, odpowiada wyodrębnionemu zespołowi archiwalnemu stanowiąc w istocie wykaz spraw. Zatem przyjęto schematyczno-rzeczową metodę porządkowania dokumentów. Zespół ten, przy zachowaniu obowiązującego w resorcie układu akt, dzieli się na następujące serie akt: – Materiały operacyjne (podserie: I – akta osobowych źródeł informacji, II – akta rozpracowań operacyjnych, III – akta postępowań przygotowawczych, IV – akta spraw obiektowych); – Akta osobowe (podserie: V – akta osobowe funkcjonariuszy SB, VI – akta osobowe funkcjonariuszy MO, VII – akta osobowe pracowników cywilnych); – Akta administracyjne (podserie stanowiące akta komórek organizacyjnych WUSW oraz akta rejonowych urzędów spraw wewnętrznych). Wspomniany wykaz komórek przedstawia się następująco: starszy inspektor przy zastępcy komendanta wojewódzkiego MO/zastępcy szefa WUSW ds. SB, Wydział II, Wydział III, Wydział IIIA, Wydział IV, Wydział V, Wydział VI, Wydział Śledczy, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydział „C”, Wydział „W”, Wydział „B”, Wydział „T”, Wydział Paszportów, Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy, Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydział Śledczy, Wydział Inspekcji, Wydział Łączności, Wydział Ochrony Gospodarki, Wydział Studiów i Analiz, Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Gostyniu, Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Górze Śląskiej, Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Kościanie, Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Lesznie, Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych w Rawiczu, Rejonowy Urząd Spraw Wewnętrznych we Wschowie. W ramach serii akt operacyjnych i osobowych materiały ułożono według kolejnych numerów archiwalnych (wpisów w inwentarzach) natomiast w przypadku akt administracyjnych akta ułożono według księgi nabytków i ubytków Wydziału „C”. Akta rejonowych urzędów spraw wewnętrznych ułożono alfabetycznie. Podserie akt administracyjnych będą podzielone na według komórek organizacyjnych jednostek. Zasadniczy opis jednostkowy hasła zawiera: tytuł danej sprawy, daty skrajne znajdujących się wewnątrz niej dokumentów, informację o dawnej sygnaturze archiwalnej, informację o aktualnej sygnaturze nadanej w IPN, informacje na temat formy dokumentacji, liczbie tomów.

– Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3: 1975–1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008, – Białek S., Brakowanie i niszczenie dokumentacji SB w województwie opolskim w latach 1987–1990. Ustalenia wstępne, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2009, t. 2, – Dominiczak H., Organy Bezpieczeństwa PRL 1944–1990. Rozwój i działalność w świetle dokumentów MSW, Warszawa 1997, – „Dziennik Ustaw” 1975, nr 17, poz. 92, – „Dziennik Ustaw” 1975, nr 19, poz. 91, – „Dziennik Ustaw” 1983, nr 38, poz. 172, – „Dziennik Ustaw” 1990, nr 30, poz. 181, – „Dziennik Ustaw” 1998, nr 155, poz. 1016, – „Dziennik Ustaw” 2002, nr 74, poz. 676, – Perzyna P., Wstęp do inwentarza zespołu akt Wojewódzkiego Urzędu Spraw Wewnętrznych w Sieradzu (1953) 1975–1990 [w przygotowaniu], – Piotrowski P., Struktury Służby Bezpieczeństwa MSW 1975–1990, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2003, nr 1, – Polski Słownik Archiwalny, red. W. Maciejewska, Warszawa 1974 r., – Żaryn J., Dzieje Kościoła katolickiego w Polsce (1944–1989), Warszawa 2003, Źródła archiwalne: – AIPN Po, 02/1504 (akta osobowe Szymona Jędrzejewskiego), – AIPN Po, 0132/456 (akta osobowe Andrzeja Kurczewskiego), – AIPN Po, 00169/117, Księga protokołów akt zniszczonych, b.d., b.p., – AIPN Po, 06/290 t. 2, Zarządzenie nr 034/74 MSW, 10 V 1974 r., bp., – AIPN Po, 06/303/175, Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 9/75, 5 II 1975 r., bp., – AIPN Po, 066/20t.6, Zakres czynności Wydziału III KW MO w Koninie, 11 VI 1977 r., k. 37–45, – AIPN Po, 064/20 t. 6, Ramowy zakres działań Wydziału III KW MO w Koninie, 11 VI 1977, k. 33–36, – AIPN Po 064/20 t. 6, Zakres czynności Wydziału III A KW MO w Koninie, 20 III 1979, k. 48–61; – AIPN Po, 0265/58/4, Zarządzenie Komendanta Wojewódzkiego MO w Koninie nr 0131/79, 12 XII 1979 r., k. 194–198, – AIPN Po, 0265/58/5, Zarządzenie Komendanta Wojewódzkiego MO w Koninie nr 0121/80, 18 XI 1980 r., k. 174–175, – AIPN Po, 0265/46, Decyzja Komendanta Wojewódzkiego MO w Koninie nr 0018/81, 10 II 1981 r., k. 3, – AIPN Po, 064/68, Zakres pracy Sekcji „B” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego KW MO w Koninie, 30 III 1982 r., k. 41–44, – AIPN Po, 704/15, Decyzja Komendanta Wojewódzkiego MO nr 15/83, 2 II 1983 r., k. 136–139, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 1, 15 IV 1983 r., k. 135–150, – AIPN Po 064/74/7, Ramowy zakres działania Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego Służby Bezpieczeństwa KW MO, 16 IV 1983, b.p., – AIPN Po 064/10 t.23, Zarządzenie komendanta wojewódzkiego MO w Koninie nr 0091/83, 29 VII 1983, k. b.p., – AIPN Po, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 0112/83, 20 XII 1983 r., k. 84–100, – AIPN Po, 0265/45/1, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 0116/83, 29 XII 1983 r., k. 267–274, – AIPN Po, 0265/45/1, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 040A/84, 28 III 1984 r. k. 159–179, – AIPN Po, 0265/45/1, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 040A/84, 28 III 1984 r., k. 252–260, – AIPN Po, 0265/45/1, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 040A/84, 28 III 1984 r., k. 261–266, – AIPN Po, 06/280/3/10, Zarządzenie ministra spraw wewnętrznych nr 049/85, 8 VII 1985 r., bp., – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 3, 2 XII 1985 r., k. 116–121, – AIPN Po 0265/45/2, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 022/86, 27 II 1986 r., k. 131–148, – AIPN Po, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 025/86, 5 III 1986 r., k. 280–290, – AIPN Po, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 031/86, 13 III 1986 r., k. 242–264, – AIPN Po, 0265/45/2, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 039/86, 18 III 1986 r., k. 6–9, – AIPN Po, 0265/45/2, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 046/86, 24 III 1986 r., k. 74–79, – AIPN Po, 0265/45/3, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 040A/84, 28 III 1986 r., k. 157–254, – AIPN Po, 0265/45/2, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 047/86, 28 III 1986 r., k. 56–65, – AIPN Po, 0265/45/2, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 0057/86, 1 IV 1986 r., k. 80–82, – AIPN Po 064/10 t. 23, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 0064/86, 9 IV 1986 r., b.p., – AIPN Po, 0265/45/2, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 0150/86, 19 XII 1986 r., k. 149–171, – AIPN Po 00169/88, Protokół brakowania nr 4/5/88, 10 XI 1988 r., k. 99–111, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania, 29 VIII 1989 r., k. 71–83, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania n6 7/89, 26 IX 1989 r., k. 94–97, – AIPN Po Po, 064/74/4, Zarządzenie szefa WUSW w Koninie nr 068/89, 16 XI 1989 r., b.p., – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 11/90, 20 XI 1989 r., k. 87, – AIPN Po, 00169/116, Protokół brakowania nr 6/89, 9 XII 1989 r., k. 43, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 10/89, 18 XII 1989 r., k. 88, – AIPN Po, 638/48 (Etaty KW MO w Koninie oraz RUSW w Koninie, Kole, Turku i Słupcy 1975–1990), – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania, 12 I 1990 r., k. 61–63, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 1/90, 15 I 1990 r., k. 68, – AIPN Po, 00169/116, Protokół brakowania nr 13/90, 24 I 1990 r., k. 48–57, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 2/90, 25 I 1990, k. 42, – AIPN Po 00169/116, Protokół brakowania nr 6/90, 26 I 1990 r., k. 58–60, – AIPN Po, 00169/116, Protokół brakowania nr 15/90, 30 I 1990, k. 44–47, – AIPN Po 009/116 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/14 t. 12 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/15 t. 37 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/24 t. 7 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/27 t. 7 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/27 t. 8 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/30 t. 2 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/72 (protokoły brakowania), – AIPN Po 064/45 t. 7 (protokoły brakowania).