Subfonds

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Siedlcach 1983 - 1990

Województwo siedleckie utworzone na mocy ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 91)

Dzieje ustrojowe: Ustawą z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie podległych mu organów (Dz.U. Nr 38, poz. 173) wprowadzono natomiast nowe nazewnictwo jednostek terenowych. Dotychczasowe komendy wojewódzkie i rejonowe MO przemianowano odpowiednio na wojewódzkie i rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. W tytulaturze kierownictwa komendanta wojewódzkiego/rejonowego MO zastąpił szef WUSW/RUSW. Pierwszym szefem WUSW w Siedlcach został płk. Hipolit Starszak mianowany na to stanowisko 1 sierpnia 1983 r. i pełnił je do 31 marca 1984 r. W kolejnych latach funkcję tę pełnił jeszcze płk Romuald Piątek (1 kwiecień 1984 – 5 kwiecień 1990) i płk Janusz Dębowski (p.o. 6 czerwiec – 5 czerwiec 1990). Ich zastępcami ds. SB byli kolejno: ppłk Romuald Piątek (1983 – 1 kwiecień 1984), ppłk Antoni Pawluczuk (1 kwiecień 1984 – 15 październik 1988), ppłk Zenon Jóźwiak (1 listopad 1988 – 1 listopad 1989), ppłk Marian Żygadło (16 listopad 1989 – 31 lipiec 1990). Prerogatywy szefów jednostek wojewódzkich zostały określone w Zarządzeniu Nr 03/84 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20 stycznia 1984 r. w sprawie zakresu działania wojewódzkiego urzędu spraw wewnętrznych. W 1984 r. do pionu SB WUSW w Siedlcach został włączony Wydział Łączności Nastąpiło to zgodnie z Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 grudnia 1983 r. w sprawie przekazania wydziałów łączności pod bezpośredni nadzór zastępców szefów wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych ds. SB. W styczniu 1985 roku w Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Siedlcach utworzona została nowa komórka Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. W związku ze zmianami w sytuacji politycznej kraju po wyborach 4 czerwca 1989 r. nastąpiło przeorganizowanie całego pionu SB. Na podstawie Zarządzenia Nr 075/89 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 24 sierpnia 1989 r. rozwiązano departamenty III, IV, V, VI, Inspektorat Ochrony Przemysłu i Biuro Studiów MSW. Na bazie Departamentu III utworzono Departament Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, piony V i VI zasiliły Departament Ochrony Gospodarki, a z połączenia Departamentu IV i Biura Studiów powstał Departament Studiów i Analiz. Zadania i struktura wewnętrzna poszczególnych komórek organizacyjnych KWMO/WUSW w Siedlcach przedstawiały się następująco: Starszy inspektor przy zastępcy komendanta wojewódzkiego szefa WUSW ds. SB do współpracy z Departamentem I– celem jego działań było zdobywanie i dostarczanie Departamentowi I MSW dokumentów i informacji z zakresu wywiadu politycznego, naukowo-technicznego i ekonomicznego, działalności obcych służb specjalnych oraz ośrodków wspierających opozycję antykomunistyczną. Realizował on również zadania operacyjno-techniczne zlecone przez Department I, a także koordynował działania wszystkich komórek organizacyjnych KWMO/WUSW w zakresie wywiadu. Inspektorat Analityczno-Informacyjny zastępcy komendanta wojewódzkiego MO/ szefa WUSW ds. SB – do jego zadań należało utrzymywanie kontaktów z zastępcą komendanta wojewódzkiego MO/szefa WUSW ds. SB i naczelnikami wydziałów operacyjnych w celu zapewnienia prawidłowej realizacji zadań służbowych, sporządzanie rocznych i problemowych planów kontroli jednostek i komórek organizacyjnych WUSW i RUSW województwa siedleckiego, sprawdzanie realizacji wniosków pokontrolnych, opracowywanie okresowych ocen i analiz sytuacji polityczno-operacyjnej, sprawowanie nadzoru nad ochroną tajemnicy państwowej i służbowej. Formalnie Inspektorat Analityczno-Informacyjny Zastępcy Szefa WUSW ds. SB składał sie z jednego funkcjonariusza i został zlikwidowany z dniem 1 listopada 1989 r. a jego zadania zostały przejęte przez wówczas powstały Wydział Studiów i Analiz SB. Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy – do zakresu jego działania należała ochrona funkcjonariuszy i pracowników cywilnych „w przedmiocie zapobiegania i zwalczania popełnianych przez nich najpoważniejszych naruszeń prawa, zajmowania postaw i zachowań mogących wyrządzić poważne szkody interesom resortu spraw wewnętrznych oraz politycznym, społecznym i gospodarczym interesom państwa. W ramach swych prac Inspektorat miała analizować informacje i meldunki o naruszeniach prawa przez funkcjonariuszy WUSW i przedstawiać wnioski co do dalszego postępowania w sprawach. funkcjonariusze mieli również prawo do wyjaśniania otrzymanych sygnałów za pomocą środków i metod operacyjnych. W latach 1985-1990 Inspektoratem kierowali: ppłk Ryszard Wójcik (1985) i mjr Janusz Pieszalski (1986-1990). Wydział II – jego zadaniem było organizowanie i bezpośrednie wykonywanie zadań operacyjnych polegających na rozpoznawaniu, zapobieganiu i wykrywaniu działalności służb wywiadowczych NATO (zwłaszcza wywiadu USA i RFN) i innych krajów niekomunistycznych, skierowanej przeciwko interesom PRL i innych krajów bloku komunistycznego. Struktura organizacyjna Wydziału II od 1975 r. przedstawiała się następująco: Sekcja I – odpowiednik Wydziałów I, II i III Departamentu II MSW czyli ukierunkowana była na działalność prowadzoną przez wywiad Stanów Zjednoczonych, Anglii, Kandy oraz RFN. Sekcja II – odpowiednik Wydziałów IV i V Departamentu II MSW. Jej zadaniem było zwalczanie działalności służb specjalnych Francji, Włoch, Izraela, Belgii, Holandii, Luksemburga, Danii, Norwegii, Turcji i Grecji oraz Chin i Albanii. Sekcja III (odpowiednik Wydziałów VI i VII Departamentu II MSW zajmowała się zabezpieczeniem linii tranzytowej PKP przebiegającej przez województwo siedleckie, ponadto zajmowała sie rozpracowaniem krótkofalowców oraz ochroną kontrwywiadowczą placówek Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii znajdujących się na terenie województwa siedleckiego. Do zadań tej sekcji należało również zabezpieczenie kontrwywiadowcze granicy państwowej m.in. poprzez ujawnianie kanału przerzutu osób i materiałów na teren ZSRR i współpracę z WOP. W 1989 r. w Wydziale II powołano Grupę ds. obrotu w komunikacji w składzie starszy inspektor, inspektor i młodszy inspektor, których zadaniem było kontrwywiadowcze zabezpieczenie obiektu specjalnego, zapewniającego dostęp do obrotu w komunikacji międzynarodowej i krajowej w ramach sprawy obiektowej o kryptonimie „Sąsiad”. W okresie 1975-1990 Wydziałem II WUSW w Siedlcach kierowali: ppłk Marian Szymański (1975-1980); mjr Antoni Pawluczuk (1981-1984) oraz mjr Bogdan Dąbrowski (1984-1990). Wydział III – zajmował się ujawnianiem oraz likwidacją źródeł i skutków zagrożeń wynikających z: dywersji, sabotażu i innych działań antypaństwowych, konfliktów społecznych, nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładów pracy (tzw. bazy) oraz instytucji politycznych, społecznych, kultury i nauki (tzw. nadbudowy), naruszenia tajemnicy państwowej i służbowej. Był on również odpowiedzialny za profilaktyczną ochronę szczególnie narażonych na wymienione powyżej zagrożenia środowisk i instytucji społeczno-politycznych oraz zakładów pracy. Wydział III przestał istnieć w 1989 r. a w jego miejsce powstał Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa SB. Naczelnikiem Wydziału w latach 1983-1989 był: mjr Lech Sochacki. Wydział IV (w 1985 r. jako Samodzielna Sekcja IV) – celem jego działań było zabezpieczenie podstaw ustrojowych PRL przed antykomunistyczną działalnością polityczno-społeczną podejmowaną przez Kościół katolicki, oraz inne kościoły i związki wyznaniowe, działaczy i członków stowarzyszeń katolików świeckich, osoby świeckie współpracujące z duchownymi. Wydział IV przestał istnieć w 1989 r. a w jego miejsce powstał Wydział Studiów i Analiz SB. W omawianym okresie pracami Wydziału IV kierowali: ppłk Jerzy Zaczyński (1983-1984) i ppłk Waldemar Chmurzyński (1984-1989). Wydział V (od II połowy 1979 r. do 1981 r. jako Wydział IIIA) – do jego zadań należała szeroko pojęta ochrona gospodarki, co sprowadzało się m.in. do rozpoznawania nastrojów i sytuacji konfliktowych wśród załóg zakładów przemysłowych, handlowych i komunikacyjnych, spółdzielczości pracy i inwalidzkiej oraz w urzędach administracyjnych. Zajmował się również rozpracowywaniem osób prezentujących poglądy antykomunistyczne, ujawnianiem faktów sabotażu, niegospodarności i nieprawidłowości w międzynarodowej wymianie techniczno – ekonomicznej. W okresie 1983-1989 Wydziałem III „A”/V kierowali: ppłk Ryszard Wójcik (1983-1985) i mjr Stanisław Pogoda (1985-1989). Wydział VI – realizował zadania związane z operacyjnym zabezpieczeniem kompleksu gospodarki żywnościowej i leśnictwa oraz ochrony środowiska i gospodarki wodnej przed działalnością ugrupowań prawicy ludowej oraz opozycji antykomunistycznej. Ochrona obejmowała produkcję, skup, przetwórstwo, transport, obrót surowcami i produktami rolno-spożywczymi oraz zaopatrzenie i usługi dla rolnictwa, przemysł drzewny i papierniczy, placówki handlu zagranicznego, wyższe uczelnie rolnicze oraz średnie i zawodowe szkolnictwo rolnicze i leśne. Wydział VI przestał istnieć w 1989 r., a w jego zadania zostały przejęte przez Wydział Ochrony Gospodarki SB. Wydziałem kierowali por. Andrzej Kurek (1986-1987) oraz mjr Władysław Foryś (1987-1989). Wydział Śledczy – prowadził postępowania karne w sprawie przestępstw przeciwko istotnym interesom politycznym i gospodarczym PRL oraz zapewniał specjalistyczną obsługę prawną jednostek operacyjnych. W szczególności przyjmował zawiadomienia o przestępstwach, prowadził czynności sprawdzające, wszczynał i prowadził postępowania przygotowawcze, inspirował wystąpienia do instytucji i zakładów pracy w przypadku nieprawidłowości kwalifikujących się do postępowania administracyjnego lub dyscyplinarnego, współdziałał z jednostkami operacyjnymi i koordynował czynności procesowe z operacyjnymi. Ogólnie rzecz ujmując, Wydział Śledczy był odpowiedzialny za realizację zadań SB w zakresie zapobiegania, rozpoznawania i wykrywania (poprzez ściganie karne) sprawców przestępstw przypisanych do zwalczania tej służbie. W okresie 1975-1990 Wydziałem Śledczym kierowali: ppłk Jerzy Szarkowski (1975-1976); ppłk Marian Żygadło (1977-1988). Samodzielna Sekcja „A” – zapewniała KWMO/WUSW łączność szyfrową i kodową z jednostkami i komórkami organizacyjnymi podległymi MSW i innym resortom. Prowadziła szkolenia dla funkcjonariuszy jednostek terenowych w województwie siedleckim. Ponadto w początkowym okresie miała zapewnić pomoc organizacyjno-techniczną oraz koordynować działalność komórek szyfrowych i kodujących przy tworzących się organach administracyjnych województwa siedleckiego. Ponadto Samodzielna Sekcja „A” zobowiązana była do zorganizowania tajnego miejsca przechowania sprzętu i dokumentacji szyfrowej na wypadek bezpośredniego zagrożenia państwa i w czasie wojny. W ramach planów mobilizacji resortu na wypadek wojny Samodzielna Sekcja „A” WUSW w Siedlcach (analogicznie jak we wszystkich WUSW) miała być przemianowana na Wydział i wzmocniona kadrowo, ponadto komórki szyfrowe miały być tworzone w rejonowych urzędach spraw wewnętrznych. Sekcja W: odpowiadała za perlustrację (kontrolę) korespondencji w WUSW w Siedlcach. Do 1982 Wydział W. Z dniem 16 czerwca 1989 r., na mocy Zarządzenia Organizacyjnego Nr 0116/Org Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 30 maja 1989 r. i zgodnie z poleceniem Dyrektora Departamentu II MSW Nr ODS-00236/89 z dnia 6 czerwca 1989 r. rozwiązano Sekcję „W” w pełnym składzie etatowym (8 funkcjonariuszy), przekazując 3 etaty do Wydziału II. Ponadto stosownie do w/w decyzji Dyrektora Departamentu II przekazano do Wydziału XV Departamentu II zarządzenia, instrukcje i wytyczne, dokonano przeglądu pozostałej dokumentacji pod kątem przekazania do Wydziału II, a zbędną komisyjnie zniszczono. Do Wydziału II przekazano również osobowe źródła informacji, LK, lokal w pomieszczeniu specjalnym wraz z dokumentacją oraz dokumentację obronną, włączając ją do planu PM-85. Dodatkowo na stan Wydziału II przeszły, po dokonaniu w nich inwentaryzacji, specjalistyczny sprzęt i wyposażenie pomieszczeń. Protokolarne przekazanie nastąpiło w dniu 14 lipca 1989 r. Pracami wydziału przez cały okres jego funkcjonowania kierował ppłk Edward Serwa (1975-1982). Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego – do jego zakresu działania należało prowadzenie prac będących dotychczas w gestii wydziałów „B”, „C”, „T”, „W” oraz zabezpieczenie wspólnego dla wszystkich sekcji zaplecza technicznego w zakresie konserwacji, napraw i ewidencji sprzętu oraz obróbki laboratoryjnej. Wydziałem Zabezpieczenia Operacyjnego kierowali: ppłk Stanisław Matwiejczuk (1983-1989) i ppłk Sławomir Kalisz (1989). Wydział Paszportów – do jego zadań należało prowadzenie wstępnego rozpoznania operacyjnego międzynarodowego ruchu osobowego na terenie Chełma oraz nadzór i kontrola nad realizacją tego zadania przez referaty paszportów; podejmowanie decyzji i wydawanie dokumentów paszportowych uprawniających do przekraczania granicy; prowadzeniem spraw związanych z udzielaniem wiz i wydawaniem dokumentów cudzoziemcom, współpraca z urzędami konsularnymi, organami celnymi i ruchu granicznego w sprawach osób zamieszkujących na terenie województwa, utrzymywanie kontaktów z przedstawicielami biur podróży; prowadzenie ewidencji paszportów oraz rejestracji osób zastrzeżonych, odmawiających powrotu i ich rodzin. Trzeba również pamiętać, że realizując zadania związane z międzynarodowym ruchem osobowym mieszkańców województwa siedleckiego Wydział współdziałał z jednostkami operacyjnymi MO, SB, WSW. Wydział Polityczno-Wychowawczy- prowadził zadania mające na celu indoktrynację funkcjonariuszy WUSW w Siedlcach. Starszy inspektor ds. ochrony przemysłu w zespole stanowisk samodzielnych Wydziału Inspekcji –Stanowisko starszego inspektora ds. ochrony przemysłu zostało zlikwidowane z dniem 1 listopada 1989 r. a zadania realizowane przejął Wydział Ochrony Gospodarki SB. Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa – powołany w miejsce rozwiązanego Wydziału III w listopadzie 1989 r. W projekcie organizacji Wydziału z dnia 6 października 1989 r. szef WUSW w Siedlcach zaproponował stworzenie 13 etatów (w tym 7 starszych inspektorów i 3 inspektorów oraz sekretarz-maszynistki) i powołanie odpowiednio na stanowisko Naczelnika Wydziału - mjr Lecha Sochackiego i zastępcę Naczelnika Wydziału - kpt. Mirosława Janota. Ten sam projekt określał zakres działania komórki, do zdań której należało zapobieganie, rozpoznawanie i wykrywanie zdarzeń stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa w zakresie zagrożeń naruszających konstytucyjne zasady ustrojowe i interesy polityczne. Ponadto rozpoznawanie i neutralizowanie działalności grup i osób naruszających prawa i wolności obywatelskie. Struktura Wydziału Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa WUSW w Siedlcach miała być powieleniem Departamentu Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa (DOKPP), a mianowicie: Sekcja I (odpowiednik Wydziału I i II DOKPP) miała dokonywać analiz i ocen stanu zagrożenia zasad konstytucyjnego ustroju państwa dla potrzeb kierownictwa WUSW. Sekcja II (odpowiednik Wydziału III DOKPP) organizowała pracę operacyjną w zakresie ochrony interesów państwa, konstytucyjnego porządku prawnego i systemu parlamentarnego przed zagrożeniami wynikającymi z działalności partii politycznych (np. PSL, PPS) i organizacji społeczno-zawodowych (np. NSZZ „S” O/Siedlce) oraz rozpoznawała grupy i osoby prowadzące działalność wymierzoną w konstytucyjno-prawny porządek państwa. Sekcja III (odpowiednik Wydziału IV DOKPP) objęła nadzorem działalność grup i osób, naruszających prawa i wolności obywatelskie m. in. w sferze nauki, oświaty, służby zdrowia i międzynarodowej wymianie osobowej. Sekcja IV (odpowiednik Wydziału V DOKPP) z kolei objęła nadzorem działalność grup i osób, naruszających prawa i wolności obywatelskie w sferze kultury i środków masowego przekazu oraz cudzoziemców przebywających czasowo w Polsce. Sekcja V (odpowiednik Wydziału VI DOKPP) miał zająć się ochroną interesów państwa, zagrożonych działalnością stowarzyszeń regionalnych i krajowych oraz mniejszości narodowych. Sekcja VI (odpowiednik Wydziału VII DOKPP) miała za zadanie ochraniać konstytucyjno-prawne warunki funkcjonowania instytucji państwowych (np. WUSW i RUSW) i zrzeszeń społeczno-zawodowych o szczególnym znaczeniu. Sekcja VII (odpowiednik Wydziału VIII DOKPP) wg projektu miał zajmować się zwalczaniem wszelkich form terroryzmu (np. nielegalnego wyrobu i sprzedaży broni, zabójstwa na tle politycznym. Pracami wydziału kierował mjr Lech Sochacki (1989-1990). Wydział Ochrony Gospodarki – utworzony na bazie rozwiązanych Wydziałów V i VI. Zakresem działania objął ochronę przed penetracją gospodarki przez obce służby, naruszenie przepisów w postępowaniu z wiadomościami stanowiącymi tajemnicę państwową, poważne zakłócenia w funkcjonowaniu infrastruktury gospodarczej państwa, badanie nastrojów niezadowolenia pracowników zakładów pracy o podłożu politycznym i ekonomiczno-socjalnym. Struktura Wydziału Ochrony Gospodarki WUSW w Siedlcach miała być powieleniem Departamentu Ochrony Gospodarki MSW. Sekcja I miała dokonywać analizy i oceny stanu zagrożeń w gospodarce, przygotowywać informacje dla kierownictwa WUSW. Sekcja V (odpowiednik Wydziałów IV, V i IX Departamentu Ochrony Gospodarki) miał zapobiegać próbom penetracji instytucji gospodarczych przez przedstawicieli innych państw. Do jej zadań należało również zapobieganie ujawnianiu danych o stanie gospodarki, w tym finansów państwa, stanowiących tajemnice państwową, ujawnianie przestępstw aferowych na szkodę skarbu państwa. Jednocześnie miał odpowiadać za ochronę zakładów sektora górnictwa, energetyki i atomistyki. Sekcja VII (odpowiednik Wydziałów VI i VII) miała zapewniać ochronę systemu transportu kolejowego, funkcjonowania rynku wewnętrznego. Sekcja IX (odpowiednik Wydziałów VIII i IX) miała odpowiadać za ochronę sektora gospodarki żywnościowej, rolnej, leśnej oraz środowiska naturalnego. Naczelnikiem wydziału był mjr Stanisław Pogoda (1989-1990). Wydział Studiów i Analiz – powołany został w 1989 r. w miejsce zlikwidowanego Wydziału IV. Głównym celem działania wydział było operacyjne zabezpieczenie działalności ruchów społeczno-politycznych. Struktura organizacyjna Wydziału Studiów i Analiz WUSW w Siedlcach miała być odwzorowaniem struktur i zakresu działania Departamentu Studiów i Analiz MSW i powinna wyglądać następująco: Grupa I (odpowiednik Wydziałów I i II DSiA MSW) – gromadzenie, systematyzacja informacji wpływających z Wydziałów: II, OKPP i OG WUSW i opracowywanie analiz i ocen wydziału, prowadzenie spraw mobilizacyjno-obronnych. Grupa II (odpowiednik Wydziału III DSiA MSW) – ochrona masowych ruchów społecznych przed ich wykorzystywaniem do działań destrukcyjnych, w tym również przed infiltracją przez ośrodki zagraniczne. Grupa III – (odpowiednik Wydziałów: IV, V i VI DSiA MSW) –opracowanie analiz i ocen i prognoz dotyczących wszelkiego aktom terroru i sabotażu, analizowanie i ocena zjawisk w związku z konfliktami na tle wyznaniowym i światopoglądowym. Terenowe ogniwa SB: Jak wspomniano wcześniej 1983 r. odtworzono struktury terenowe SB, umiejscawiając je w byłych miastach powiatowych sprzed reformy 1975 r. SB RUSW w Garwolinie: Struktury SB w Komisariacie MO w Garwolinie powstały w kwietniu 1983 r. Pracami SB kierował zastępca kierownika komisariatu ds. SB (po 1 sierpnia 1983 r. zastępca szefa RUSW ds. SB) ppłk Stanisław Kozłowski (1983-1990). SB RUSW w Łukowie: Struktury SB w Komendzie Miejskiej MO w Łukowie powstały również w kwietniu 1983 r. Na stanowisko zastępcy komendanta ds. SB, a później szefa ds. SB powołany został mjr Mieczysław Jabłoński (1983-1990). SB RUSW w Mińsku Mazowieckim: Struktury SB w Komendzie Miejskiej MO w Mińsku Mazowieckim powstały także w kwietniu 1983 r. Na stanowisko zastępcy komendanta ds. SB, a później szefa ds. SB powołany został ppłk Wiesław Golcew (1983-1990). SB RUSW w Sokołowie Podlaskim: Struktury SB w Komisariacie MO w Sokołowie Podlaskim powstały w kwietniu 1983 r. Na stanowisko zastępcy komendanta ds. SB, a później szefa ds. SB powołany został mjr kpt. Zygmunt Paska (1983-1985), którego zastąpił kpt. Bronisław Proskura (1985-1990). SB RUSW Węgrowie: Struktury SB w Komisariacie MO w Węgrowie, podobnie jak pozostałe, powstały również w kwietniu 1983 r. Na stanowisko zastępcy komendanta ds. SB, a później szefa ds. SB powołany został kpt. Jerzy Zawistowski (1983-1990). Dzieje zespołu archiwalnego: Nazwa jaką przyjęto, Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Siedlcachj, jest zgodna z ostatnią stosowaną w praktyce. Do końca lipca 1983 r. terenowa jednostka resortu spraw wewnętrznych z Siedlec funkcjonowała jako Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej. Zmiana w nazewnictwie nastąpiła na mocy ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie działania podległych mu organów (Dz. U. Nr 38, poz. 172). Przez cały okres funkcjonowania Komendy, a następnie Urzędu, nie zmieniły się jednak ich struktury: pionowa (system podległości i zwierzchnictwa) i pozioma (podział na wydziały sekcje, inspektoraty, samodzielne stanowiska). KWMO/WUSW w Siedlcach podlegał w zakresie działań milicyjnych Komendzie Głównej MO, a w zakresie poczynań pionu bezpieczeństwa – kierownictwu Służby Bezpieczeństwa. Pełnił natomiast rolę zwierzchnika nad komendą miejską w Siedlcach oraz komisariatami w Garwolinie, Łukowie, Mińsku Mazowieckim, Sokołowie Podlaskim i Węgrowie, które w 1983 r. zostały przekształcone w rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. Daty krańcowe stanowią lata 1983-1990. Problematyka akt dotyczy województwa siedleckiego w granicach z 1975 r. Wszystkie serie i podserie akt w zespole są zdekompletowane i posiadają poważne luki. Istotne braki występują również w dokumentacji zdawczo-odbiorczej przekazywania akt do archiwum. Zespół WUSW w Siedlcach to zespół prosty, zamknięty i fragmentaryczny. Prosty, bo wytworzony przez jednego odrębnego ustrojowo twórcę, którego kompetencje i organizacja nie ulegały większym zmianom powodującym sukcesje materiałów. Fakt zarchiwizowania się w omawianym zespole materiałów wytworzonych przez rejonowe urzędy spraw wewnętrznych był efektem systemu obiegu akt spraw i nie wynikał z istnienia w ramach WUSW kilku niezależnych i równorzędnych kancelarii. Akta jednostek podległych nie stanowiły również oddzielnych zespołów w zasobie i ewidencji archiwum bialskopodlaskiej jednostki. W ramach Wydziału „C” KWMO, a od 1982 r. Sekcji „C” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego KWMO/WUSW w Siedlcach funkcjonowało archiwum, które gromadziło akta spraw zakończonych. Przejmowanie akt regulowały obowiązujące w resorcie spraw wewnętrznych instrukcje archiwalne. Najpierw Zarządzenie nr 034/74 MSW z dnia 10 V 1974 r. w sprawie postępowania z aktami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych, znowelizowane Zarządzeniem nr 030/79 MSW z dnia 2 VII 1979 r. Kolejnym normatywem regulującym sposób postępowania z materiałami administracyjnymi było Zarządzenie nr 049/85 Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 8 lipca 1985 r. w sprawie organizacji i zasad postępowania z materiałami archiwalnymi w resorcie spraw wewnętrznych. Zespół WUSW w Siedlcach jest zamknięty, gdyż został przejęty po zakończeniu działalności twórcy zespołu. W zespole zachowały się materiały administracyjne wytworzone w Wydziale II, Wydziale III, Wydziale IV, Wydziale III”A”/V, Wydziale VI, Wydziale Śledczym, Wydziale Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydziale Ochrony Gospodarki, Wydziale Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydziale Studiów i Analiz oraz Inspektoracie Ochrony Funkcjonariuszy. W WUSW w Siedlcach obowiązywały zasady pracy kancelaryjnej zgodne z instrukcją kancelaryjną wprowadzoną dla jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych. Na wpływającym piśmie (lub kopercie) odciskano pieczęć wpływu (prezentę), w obrębie której wpisywano datę wpływu, numer sprawy i ilość załączników. Prezenty wszystkich komórek organizacyjnych WUSW w Siedlcach miały ten sam wygląd. Na wszystkich była wpisana nazwa jednostki: Woj. Urząd Spraw Wewn. w Siedlcach. Przekazywanie korespondencji w obiegu wewnętrznym odbywało się za pośrednictwem sekretariatów lub kancelarii ogólnej. Ich odbiór następował po pokwitowaniu w książce doręczeń przesyłek miejscowych lub w dzienniku podawczym. Akta spraw będących w toku załatwiania przechowywał funkcjonariusz realizujący sprawę (referent). Akta WUSW w Siedlcach po przekazaniu do archiwum były wykorzystywane do celów operacyjnych. Stąd wynikała potrzeba szybkiego ich wyszukiwania, a co za tym idzie stworzenia odpowiednich pomocy ewidencyjnych i oznaczenia materiałów sygnaturą archiwalną. W MSW obowiązywała trójczłonowa sygnatura archiwalna złożona z kolejnego numeru spisu akt (inwentarza) łamanego przez pozycję (liczbę porządkową) danego spisu (inwentarza) łamanego przez odpowiedni symbol akt (cyfrę rzymską). Występowały jednak różnice w budowie sygnatur poszczególnych rodzajów materiałów archiwalnych. Przy oznaczaniu materiałów operacyjnych nie pojawiał się człon drugi, a przy sygnowaniu materiałów administracyjnych nie obowiązywał człon trzeci. Materiały operacyjne były ewidencjonowane w inwentarzach (dziennikach) archiwalnych prowadzonych oddzielnie dla każdego symbolu akt: I – akta osobowych źródeł informacji SB, dysponentów lokali kontaktowych, mieszkań konspiracyjnych, kandydatów na osobowe źródła informacji, dysponentów lk, mk (w przypadku kandydatów symbol powinien być dodatkowo złamany/uzupełniony literą „k” – np. I/k, I-k), II – akta rozpracowań operacyjnych SB, III - akta postępowań przygotowawczych SB, IV – akta spraw obiektowo-zagadnieniowych SB. Podobne sygnatury, wzbogacone o wyróżnik literowy, otrzymywały także materiały pozostałych pionów MSW: I-m, II-m, III-m, IV-m dla dokumentacji MO, I-w, II-w, III-w, IV-w dla akt Zwiadu WOP, Szefostwa WSW MON, WSW jednostek podległych MSW. Analogicznie do materiałów operacyjnych postępowano z przejętymi do archiwum aktami osobowymi funkcjonariuszy, żołnierzy zawodowych i pracowników cywilnych resortu. Prowadzono inwentarze dla następujących symboli akt: V – akta funkcjonariuszy SB, VI – akta funkcjonariuszy MO, VII – akta pracowników cywilnych resortu spraw wewnętrznych, VIII – akta żołnierzy zawodowych resortu spraw wewnętrznych. Wpływające do archiwum materiały administracyjne pozostawały w zasadzie w niezmienionym układzie opartym na spisach zdawczo-odbiorczych. Ze względu na proweniencję i wartość źródłową w materiałach poszczególnych serii można wyróżnić: 1) akta własne wytworzone przez komórki organizacyjne WUSW w Siedlcach, posiadające znaczenie podstawowe, 2) materiały nadesłane przez MSW oraz podległe WUSW jednostki z terenu województwa siedleckiego o charakterze uzupełniającym, 3) dokumentację proweniencji nieresortowej, przesłaną do wiadomości i wykorzystania, o charakterze pomocniczym. Na pozostawienie w zespole materiałów obcych, mających luźny związek treściowy z produkcją kancelaryjną wytwórcy akt, miał z kolei wpływ obieg informacji w ówczesnym systemie politycznym, który zakładał współpracę MSW (i jednostek podległych) z PZPR, organizacjami politycznymi, instytucjami społeczno-gospodarczymi, urzędami administracji państwowej itp. Akta WUSW w Siedlcach są przechowywane jako poszyty, w teczkach wiązanych przesznurowanych tasiemką, a część ze względu na ich formę fizyczną luzem (księgi, repertoria, dzienniki, skorowidze). Materiały zachowały się w stanie dobrym, a pewna ich część jeszcze przed 1990 r. została zmikrofilmowana. Zawartość podzespołu: W podzespole akt WUSW w Siedlcach zachowały się akta w następującym układzie rzeczowym: Materiały operacyjne: I Teczki personalne i pracy osobowych źródeł informacji (tajnych współpracowników, kontaktów operacyjnych, konsultantów SB, tajnych współpracowników WSW i Zwiadu WOP), teczki personalne dysponentów lokali kontaktowych, kandydatów na osobowe źródła informacji i dysponentów lokali kontaktowych; II Akta spraw operacyjnego sprawdzenia i operacyjnego rozpracowania odnoszących się do osób, środowisk i wydarzeń, kwestionariusze ewidencyjne dotyczące osób; III Akta postępowań przygotowawczych Wydziału Śledczego prowadzonych przeciwko osobom i środowiskom; IV Akta spraw obiektowych odnoszących się do zakładów pracy, organizacji, wydarzeń. Materiały administracyjne: Zarządzenia, decyzje, rozkazy, instrukcje, wytyczne, MSW, komendanta wojewódzkiego/szefa WUSW w Siedlcach; biuletyny informacyjne WUSW w Siedlcach; wykazy etatów poszczególnych wydziałów WUSW i rejonowych urzędów; dzienniki podawcze i korespondencyjne wraz ze skorowidzami, dzienniki wykonanych dokumentów, rejestry przesyłek miejscowych kancelarii i sekretariatów wydziałów, dzienniki zrządzeń i przepisów służbowych; książki ewidencji stempli, rejestry teczek dokumentów tajnych; plany oraz sprawozdania opisowe i statystyczne wydziałów WUSW i rejonowych urzędów; protokoły i spisy zdawczo-odbiorcze akt przekazanych do archiwum, protokoły brakowania i zniszczenia dokumentacji niearchiwalnej; rozliczenia funduszu „O”; okresowe oceny stanu bezpieczeństwa województwa siedleckiego, charakterystyki kontrwywiadowcze; informacje dotyczące dekanatu siedleckiego; dokumentacja dotycząca międzynarodowego ruchu osobowego; dokumentacja postępowań związanych z dopuszczeniem do prac obronnych stanowiących tajemnicę państwową (tzw. „mob”); korespondencja wydziałów WUSW i rejonowych urzędów w wyżej wymienionych zagadnieniach. Materiały obronne: Dokumentacja planów obronnych, zarządzenia, decyzje i wytyczne Szefa WUSW w Siedlcach, mapy, instrukcje i korespondencja wydziałów WUSW związana z przygotowaniem do działań w wypadku zagrożenia bezpieczeństwa państwa i porządku publicznego na terenie województwa siedleckiego.