Zespół / zbiór

Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie 1920-1977

Oryginalne dokumenty zespołu akt "Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie z lat 1920-1977" przechowywane są w Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych w Rzymie (Pontificum Institutum Studiorum Ecclesiasticorum). Na podstawie zawartej umowy o współpracy IPN pozyskał kopie cyfrowe materiałów archiwalnych.

Zespół akt "Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie z lat 1920-1977" tworzą materiały archiwalne wytworzone przez Poselstwo Polskie przy Stolicy Apostolskiej z lat 1920 – 1925 oraz materiały powstałe w wyniku działalności Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej w latach 1925 – 1975 (załączniki do 1977 r.). Trudno ocenić rozmiar materiałów archiwalnych wytworzonych zarówno przez Poselstwo jak i Ambasadę ze względu na ich rozproszenie. Poza uporządkowaną częścią która jest w PISE, akta ambasady znajdują się także w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie oraz prawdopodobnie część z nich - w postaci mikrofilmów - trafiła do Biblioteki Hoovera w Stanach Zjednoczonych. Akta znajdujące się w PISE przed uporządkowaniem stanowiły ok. 3 mb. Po uporządkowaniu zespół Akt Ambasady RP przy Stolicy Apostolskiej ma ok. 2,70 mb (232 j.a). Wybrakowano kopie pism w ilości ok. 0,30 mb. Stan zachowania uporządkowanych akt ocenia się jako dobry, za wyjątkiem kilku zagrzybiałych jednostek. Inwentarz posiada następujący układ działów (zgodnie z „Hasłami rejestratury” z 1933 r.): I – Państwa obce, II – Stosunki Rzeczypospolitej Polskiej z państwami obcymi, III – Organizacje i instytucje międzynarodowe, IV – Zagadnienia specjalne, V – Emigracja, VI – Prasa i propaganda, VIII - Ministerstwo Spraw Zagranicznych, IX – Sprawy konsularne. Nie utworzono działów: VII – Komunikacja oraz X – Rzeczpospolita Polska ze względu na brak materiałów archiwalnych odpowiadających tym działom. Wśród wymienionych działów na szczególną uwagę zasługują materiały archiwalne zgromadzone w dziale II pod hasłem ogólne stosunki Polski z zagranicą z lat 1941-1965, oraz raporty polityczne i listy prywatne z lat 1925-1976. Informują one o sytuacji politycznej w Polsce i w Europie, położeniu Kościoła w Polsce, a także o życiu emigracji. W dziale III interesujące są akta pod hasłem stosunki Stolicy Apostolskiej z Polską z lat 1921 - 1976. Zawierają one dane o stosunku Watykanu do spraw polskich. Dział V przybliża problematykę emigracyjną, w szczególności materiały zgromadzone pod hasłem ośrodki polskie za granicą z lat 1919 – 1977. W dziale VI pod hasłem agencje prasowe na uwagę zasługują teksty z lat 1945 - 1972 informujące głównie o sytuacji politycznej i religijnej w Polsce. (cyt. za Inwentarzem zespołu (zbioru) akt "Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej w Watykanie z lat 1920-1977" opracowanym przez dr Lidię Potykanowicz-Suda i Mariolę Szaleniec.)

Kornat M., Ambasador Kazimierz Pappée – piętnaście rozmów z papieżem Piusem XII, „Zeszyty Historyczne” 2006, nr 156 Meysztowicz W., Gawędy o czasach i ludziach, Londyn 1983 Ogiński J.M. /Pałyga E./, Dyplomatyczni przedstawiciele przy Stolicy Apostolskiej w XX w., Warszawa 1993 Rocznik służby zagranicznej Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa 1939 Stehle H., Tajna dyplomacja Watykanu, Warszawa 1993 Wyrwa T., Likwidacja Ambasady RP przy Watykanie w latach 1958 i 1972, „Zeszyty Historyczne” 1990, nr 93 Zieliński Z., Polska-Watykan w latach 1939-1945, w: Historia dyplomacji polskiej, t. 5, 1939- 1945, pod red. W. Michowicza Żaryn J., Stolica Apostolska wobec Polski i Polaków w latach 1944-1958, Warszawa 1998