Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie (OAIPN w Lublinie) | |
---|---|
Informacje o archiwum | |
Kod jednostki: | 319 |
Nazwa jednostki/Akronim nazwy: | Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie (OAIPN w Lublinie) |
Odmiany nazwy (w tym obcojęzyczne): | ang: Branch Office for the Preservation and Dissemination of Archival Records in Lublin |
Podstawa prawna: | Ustawa z dnia 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U.07.63.424 ze zm.), ustawa z dnia 18.10.2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944 – 1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U.07.63.425 ze zm.) |
Tytuł prawny: | instytucja publiczna |
Forma zarządu: | administracja państwowa |
Typ zasobu archiwum: | archiwum historyczne |
Informacje o zasobie: | Oddziałowe Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie (dalej: OAIPN w Lublinie) gromadzenie zasobu archiwalnego rozpoczęło wiosną 2001 r. W pierwszej kolejności trafiły akta spraw karnych oraz repertoria i skorowidze Wojskowego Sądu Rejonowego w Lublinie, jak również akta działających na Lubelszczyźnie sądów specjalnych. W dyspozycji lubelskiego Oddziału IPN znalazły się także materiały po byłej Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, a wśród nich m.in. ankiety dotyczące miejsc i faktów zbrodni niemieckich, popełnionych w latach 1939-1945 w Polsce oraz akta więzień z okresu stalinowskiego, działających w Białej Podlaskiej, Chełmie, Lublinie, Siedlcach i Zamościu. Zaznaczyć należy, że ta ostatnia dokumentacja jest niekompletna i obejmuje głównie akta osobowe więźniów, a w odniesieniu do więzienia na Zamku w Lublinie również niepełny zbiór skorowidzów i ksiąg więziennych. We wrześniu 2001 r. rozpoczęto przejmowanie akt dokumentacji, wytworzonej i zgromadzonej przez Urząd Bezpieczeństwa/Służbę Bezpieczeństwa, przechowywanej w Delegaturze Urzędu Ochrony Państwa w Lublinie. Jednocześnie rozpoczęto prace przygotowawcze związane z przejęciem akt z Mazowieckiej Komendy Policji z siedzibą w Radomiu oraz z jednostek Komendy Wojewódzkiej Policji w Lublinie. Czynności te dotyczyły w pierwszym rzędzie akt osobowych funkcjonariuszy i pracowników resortu spraw wewnętrznych oraz akt paszportowych. Lata 2001-2003 były okresem, w którym do Oddziału IPN w Lublinie przekazano większość wskazanej w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej dokumentacji archiwalnej. Proces sukcesywnego gromadzenia archiwaliów trwał także w ciągu kolejnych lat. W listopadzie 2003 r. przejęto więc materiały z Archiwum Wojsk Lądowych w Krakowie, w grudniu 2004 r. materiały paszportowe z Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie, zaś w maju 2006 r. materiały z Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego (w tym szczątkowo zachowane akta Wydziału do Spraw Wyznań). Na przełomie lat 2006/2007 pracownicy lubelskiego Oddziału uczestniczyli w przeglądzie dokumentacji w jednostkach Policji, co zaowocowało przejęciem materiałów (w tym dokumentacji administracyjnej) z Archiwum Komendy Wojewódzkiej Policji w Lublinie oraz komend miejskich Policji. Do lubelskiego Oddziału IPN są również przekazywane, zgodnie z zasadą pertynencji, materiały archiwalne, przechowywane dotychczas w innych jednostkach Instytutu – przede wszystkim w Archiwum IPN w Warszawie. W ten sposób na początku 2007 r. w Lublinie znalazły się materiały po byłym Wojewódzkim Urzędzie Spraw Wewnętrznych w Siedlcach, a w połowie 2008 r. dokumentacja ORMO. Natomiast w pierwszym kwartale 2010 r. Archiwum IPN w Warszawie przekazało do Lublina materiały zgromadzone przez byłą Główną Komisję Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, dotyczące postępowań prowadzonych w oparciu o Dekret PKWN z dnia 31 sierpnia 1944 r. W wyniku analizy dokumentacji, dokonanej przez pracowników lubelskiego Oddziału w archiwach sądów powszechnych, uzyskano m.in. materiały dotyczące osób represjonowanych z przyczyn politycznych z Sądów Rejonowych w: Lublinie i Włodawie. Od 2010 r. trwa również przegląd teczek akt personalnych oficerów pionu politycznego Ludowego Wojska Polskiego, którego efektem jest stopniowe przejmowanie materiałów wytypowanych w poszczególnych Wojskowych Komendach Uzupełnień. Proces narastania zasobu OAIPN w Lublinie w ciągu ostatnich lat przedstawia się w sposób następujący w: 2004 r. – 2612 mb (w tym 285,6 mb - kartoteki i ewidencje), 2005 r. – 2640,7 mb (w tym 285,6 mb - kartoteki i ewidencje), 2006 r. – 2706,86 mb (w tym 286,03 mb - kartoteki i ewidencje), 2007 r. – 2868,87 mb (w tym 290,51 mb - kartoteki i ewidencje), 2008 r. – 2879,83 mb (w tym 290,5 mb - kartoteki i ewidencje), 2009 r. – 2913,06 mb (w tym 296,46 mb - kartoteki i ewidencje), 2010 r. – 2960,19 mb (w tym 299,65 mb - kartoteki i ewidencje), 2011 r. – 2974,7 mb (w tym 300,99 mb - kartoteki i ewidencje). Zasób archiwalny, wg stanu dzień 31 marca 2012 r., liczy ogółem 2975,31 mb materiałów archiwalnych. W podziale na instytucje przekazujące przedstawia się następująco: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – 539,35 mb, Policja – 2033,98 mb, Więziennictwo – 16 mb, Okręgowa Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Lublinie - 62,69 mb, Archiwa Państwowe – 11 mb, Archiwa Wojskowe – 154,15 mb, Straż Graniczna – 6,5 mb, Organa administracji publicznej – 13,4 mb, Sądy i prokuratury powszechne – 124, 65 mb, Dary i kolekcje prywatne – 13,59 mb. Zdecydowaną większość zgromadzonej dokumentacji stanowią materiały przekazane przez jednostki Policji. Są to przede wszystkim akta paszportowe, akta osobowe pracowników i funkcjonariuszy oraz materiały administracyjne. Jednakże niewątpliwie dokumentację najbardziej istotną, z punktu widzenia realizacji ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej, stanowi zasób aktowy i ewidencyjny (w tym kartoteczny) cywilnych organów bezpieczeństwa państwa, przekazany przez Urząd Ochrony Państwa, następnie jego sukcesora - Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Składają się na niego zespoły archiwalne Wojewódzkich Urzędów Spraw Wewnętrznych w: Białej Podlaskiej, Chełmie, Lublinie, Siedlcach i Zamościu. W ich ramach znajdują się akta operacyjne, śledcze i administracyjne oraz akta osobowe funkcjonariuszy i pracowników. Mniejszymi objętościowo, lecz również niezwykle wartościowymi są zespoły i zbiory archiwalne dotyczące represji z przyczyn politycznych, a wśród nich akta osobowe internowanych w stanie wojennym. Ich uzupełnieniem są materiały organów administracji publicznej. Do zasobu trafiają także dary, w postaci zbiorów i kolekcji prywatnych, przekazywane przez osoby fizyczne, są wśród nich fotografie, relacje, pamiątki rodzinne, publikacje. Stanowią one ważny przyczynek w badaniach nad historią PRL. Materiały archiwalne zgromadzone w zasobie OAIPN w Lublinie, to przede wszystkim dokumentacja w formie aktowej oraz mikrofilmowej. Dalszą grupę tworzą materiały ikonograficzne, wśród nich najliczniej reprezentowane są fotografie żołnierzy powojennego, zbrojnego podziemia niepodległościowego oraz zdjęcia do rocznicowych wydawnictw resortu spraw wewnętrznych, natomiast dokumentacja dźwiękowa i audiowizualna występuje tylko sporadycznie. Dokumentacja organów bezpieczeństwa oraz akta odnoszące się do represji politycznych z okresu PRL nie zachowały się w stanie kompletnym. W odniesieniu do dokumentów cywilnych organów bezpieczeństwa odnotować należy brak niszczonych masowo, zwłaszcza na przełomie lat 1989/1990, szeregu materiałów Służby Bezpieczeństwa z terenu byłych województw: bialskopodlaskiego, chełmskiego, lubelskiego i zamojskiego. |
Przewodniki i informatory (publikacje o jednostce): | Informator Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Lublinie, red. J. Welter, Lublin 2007; G. Joniec, J. Romanek, Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie [w:] Informator o zasobie archiwalnym Instytutu Pamięci Narodowej (stan na dzień 31 grudnia 2008 r.), pod red. Jerzego Bednarka i Rafała Leśkiewicza, Warszawa 2009, s. 751-781. |
Udostępnianie dokumentów | |
Godziny otwarcia czytelni: | poniedziałek, środa, piątek 9.00-16.00; wtorek, czwartek 9.00-18.00 |
Czytelnia czynna godzin tygodniowo: | 39 |
Przerwy i ograniczenia czasu udostępniania: | sierpień oraz dni ustawowo wolne od pracy |
Liczba miejsc: | 10 |
Ułatwienia dla niepełnosprawnych: | Tak |
Dojazd: | Umiejscowienie w centum miasta (ok. 15 minut od Dworca Głównego PKS), dojazd z Dworca Głównego PKP autobusami linii 1, 13, 34. Wejście od ul. Staszica 22A. |
Zasady udostępniania: | Na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2007 r. Nr 63, poz. 424 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 63 poz. 425 z późn. zm.), IPN realizuje następujące typy wniosków: (1) o udostępnienie do wglądu dokumentów; (2) o udostępnienie dokumentów osobowych dotyczących pracownika lub funkcjonariusza organów bezpieczeństwa państwa; (3) o udostępnienie dokumentów na potrzeby prowadzenia badań naukowych oraz publikacji materiału prasowego; (4) o udostępnienie dokumentów w celu wykonywania zadań ustawowych; (5) o udostępnienie do wglądu kopii akt spraw lustracyjnych; (6) o udostępnienie informacji zawartych w dokumentach organów bezpieczeństwa państwa dotyczących osób pełniących funkcje publiczne; (7) o wydanie zaświadczenia stwierdzającego, czy dane osobowe wnioskodawcy są tożsame z danymi osobowymi, które znajdują się w katalogu funkcjonariuszy, współpracowników, kandydatów na współpracowników organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 5 ustawy o IPN, oraz innych osób, udostępnionym w Instytucie Pamięci od dnia 26 listopada 2004 r. Udostępnienie wybranych kolekcji, zespołów i zbiorów archiwalnych warunkują również dwustronne umowy zawierane pomiędzy IPN i instytucjami współpracującymi, w szczególności zagranicznymi, oraz osobami prywatnymi (dot. kolekcji, zbiorów oraz archiwów prywatnych i rodzinnych). Nie udostępnia się materiałów w złym stanie technicznym oraz materiałów poddanych czynnościom cyfryzacji. |
Usługi konserwatorskie i reprograficzne | |
Konserwacja archiwaliów – pracownia: | Tak |
Reprografia: | Tak |
Fotokopie: | Nie |
Mikrofilmy: | Nie |
Fotografie aparatem własnym: | Nie |
Digitalizacja: | Tak |
Kontakt | |
Miejscowość: | Polska, woj. lubelskie, Lublin |
Kod pocztowy: | PL 20-086 |
Ulica: | ul. Szewska 2 |
Strona WWW: | http://www.ipn.gov.pl |
Telefony: | 81 536 34 01 (sekretariat Dyrektora Oddziału), 81 536 34 11 (sekretariat OBUiAD) |
Fax: | 81 536 34 02 (sekretariat Dyrektora Oddziału), 81 536 34 12 (sekretariat OBUiAD) |
E-Mail: | marcin.krzysztofik@ipn.gov.pl |
Osoba kierująca jednostką | |
Funkcja | Naczelnik |
Imię i nazwisko: | Marcin Krzysztofik |
Data powołania: | 2006 |
E-Mail: | marcin.krzysztofik@ipn.gov.pl |
Telefon: | 81 536 34 11 |
Fax: | 81 536 34 12 |
Inwentarz archiwalny udostępnił do tej pory | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
0 | 0 | 2 | 4 | 9 | 4 | 7 | 7 | 9 | ||
rekordów |
Trudne początki
Zbudowanie od podstaw archiwum IPN, zgromadzenie w nim prawie 90 kilometrów akt wraz z ich równoczesnym udostępnianiem, to przedsięwzięcie organizacyjne bez precedensu w najnowszych dziejach polskich archiwów. Co oznacza 90 kilometrów? Wyobraźcie sobie Państwo 90 km książek, ustawionych jedna za drugą, stykających się grzbietami...

Nie tylko akta
Nasz zasób archiwalny to dokumenty papierowe, mikrofilmy, fotografie (ok. 39 mln zdjęć), nagrania filmowe (ponad 2000 j.a.) i dźwiękowe (ok. 1450 j.a.). Znaczną część zasobu stanowią kartoteki, liczące ponad 10 000 mb.

Nowe inicjatywy: centralny system informacji archiwalnej
W październiku 2009 r. w czytelniach Instytutu udostępniliśmy system informacji archiwalnej „Nexus” (łac. „węzeł”), w którym zintegrowano kilkaset funkcjonujących w archiwach baz danych. Baza „Nexus” stanowi punkt wyjścia dla inwentarza publicznego.

Nowe inicjatywy: projekt digitalizacji
Od 2009 r. budujemy archiwum cyfrowe. Postać elektroniczną otrzymują akta spraw, kartoteki, fotografie, filmy i nagrania. Wkrótce uruchomimy projekt przeniesienia baz danych wykorzystywanych przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach tzw. ewidencji operacyjnej. Nasze archiwum cyfrowe jest największym archiwum elektronicznym w kraju.

NOWE INICJATYWY: portal "Archiwum Pełne Pamięci"
Archiwum IPN, poczuwając się do odpowiedzialności za dokumentowanie losów Polaków, świadków i uczestników historii, doświadczonych w wyniku wydarzeń lat 1917-1990 uruchomiło projekt „Archiwum Pełne Pamięci” (http://archiwumpamieci.pl). Jest on częścią szerszej kampanii mającej na celu uświadomienie osobom posiadającym w prywatnych zbiorach ciekawe dokumenty, fotografie, wspomnienia i relacje o możliwości ich przekazania do Archiwum IPN.(zobacz zwiastun spotu)

NOWE INICJATYWY: portal "Trzecia pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski w dokumentach zasobu IPN"
8 czerwca 2017 r., w 30. rocznicę rozpoczęcia trzeciej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski Archiwum IPN uruchomiło tematyczny portal internetowy. Na stronie http://www.trzeciapielgrzymka.ipn.gov.pl znajdą Państwo skany dokumentów, fotografie, filmy, mapy i inne interesujące pamiątki ostatniej podróży papieża Jana Pawła II do Polski Ludowej.(zobacz zwiastun portalu)

Nowe oblicze archiwum
W październiku 2012 r. rozpoczęliśmy wdrożenie aplikacji „Cyfrowe Archiwum”. Umożliwia ona sprawne i szybkie dotarcie do dokumentów i informacji przechowywanych w naszym archiwum. System komputerowy poprawi komunikację między dokumentami a użytkownikiem, umożliwiając mu samodzielne przeprowadzanie kwerend i skróci czas naukowej komunikacji zobacz zwiastun.

Inwentarz publiczny
W inwentarzu publikujemy opisy jednostek archiwalnych przechowywanych w archiwum IPN. Stanowi to pierwszy krok na drodze przybliżenia użytkownikowi zasobu archiwalnego Instytutu przybliżenia dziejów dwóch pokoleń Polaków.

- Organy represji i administracji III Rzeszy Niemieckiej
- Organy represji Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich
- Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
- Wojskowe organy bezpieczeństwa państwa
- Wojska wewnętrzne
- Jednostki i administracja wojskowa
- Cywilne organy wymiaru sprawiedliwości, w tym sądy specjalne, prokuratury powszechne oraz sądy powszechne
- Wojskowe organy wymiaru sprawiedliwości, w tym prokuratury wojskowe oraz sądy wojskowe
- Więziennictwo oraz instytucje penitencjarne, w tym więzienia, zakłady karne, areszty oraz inne miejsca odosobnienia
- Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz krajowe i zagraniczne organy i instytucje badania i ścigania zbrodni niemieckich
- Organy administracji publicznej, urzędy, instytucje oraz organizacje społeczno-polityczne, w tym pozasądowe organy wymiaru sprawiedliwości oraz archiwa organizacji niepodległościowych i oporu społecznego
- Archiwa osobiste i kolekcje
- Zbiory archiwalne, w tym dokumenty z archiwów zagranicznych lub ich kopie gromadzone na zasadzie zbiorów