Zespół / zbiór

Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Ciechanowie [1975] 1983-1990

Województwo ciechanowskie (powołane w 1975 r.). W skład województwa ciechanowskiego weszły: miasta Ciechanów, Działdowo, Lidzbark, Mława, Nasielsk, Płońsk, Pułtusk, Raciąż i Żuromin, gminy Baboszewo, Bieżuń, Ciechanów, Czernice-Borowe, Dzierzążnia, Działdowo, Dzierzgowo, Glinojeck, Gołymin-Ośrodek, Gralewo, Grudusk, Gzy, Iłowo-Osada, Joniec, Karniewo, Krasne, Kuczbork-Osada, Lidzbark, Lubowidz, Lutocin, Naruszewo, Nasielsk, Niechłonin, Niedzbórz, Nowe Miasto, Ojrzeń, Opinogór, Górna, Płońsk, Płośnica, Pokrzywnica, Pułtusk, Raciąż, Radzanów, Regimin, Rybno, Siemiątkowo Koziebrodzkie, Sochocin, Sońsk, Strzegowo-Osada, Stupsk, Syberia, Szreńsk, Szydłowo, Świercze Koty, Turza Mała, Uzdowo, Wieczfnia Kościelna, Winnica, Wiśniewo, Załuski i Żuromin (podstawa prawna: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, Dz.U.PRL 1975, nr 17, poz. 92).

Ustawa sejmu PRL z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. PRL 1975, nr 16, poz. 91) zmieniła ustrój terytorialny PRL, m.in. w miejsce dawnego województwa warszawskiego powstały województwa: stołeczne warszawskie (d. m. st. Warszawa i część d. województwa warszawskiego), radomskie, siedleckie, ostrołęckie, ciechanowskie, płockie i skierniewickie. W ślad za utworzeniem nowych województw oraz likwidacją powiatów nastąpiły zmiany w terenowych strukturach podległych resortowi spraw wewnętrznych: zlikwidowano Komendy Powiatowe MO, w nowopowołanych województwach utworzono nowe Komendy Wojewódzkie MO. Przygotowania do przeprowadzenia reformy terytorialnej prowadziły powołane decyzją ministra spraw wewnętrznych nr 03/75 z dnia 8 kwietnia 1975 r. zespoły organizacyjne działające w MSW i w 49 nowych województwach oraz pełnomocnicy ministra czynni w KWMO w województwach utrzymanych w ramach reformy terytorialnej. Formalnie nowe KWMO, w tym KWMO w Ciechanowie, utworzono na mocy zarządzenia organizacyjnego ministra spraw wewnętrznych nr 073/org z dnia 11 czerwca 1975 r. (z mocą od 31 maja 1975 r.). Część wydziałów operacyjnych KWMO od momentu jej powołania działała w budynkach w Mławie (stosowano nazwy „Oddział KWMO w Mławie”, „Obiekt KWMO w Mławie”). Wg etatu KWMO w Ciechanowie nr CI/W/01/75 (zatwierdzonego zarządzeniem organizacyjnym ministra spraw wewnętrznych nr 073/org z dnia 11 czerwca 1975 r. z mocą od dnia 1 czerwca 1975 r., unieważnionym zarządzeniem organizacyjnym nr 06/CI /81 z dnia 25 czerwca 1981 r.) w skład KWMO w Ciechanowie wchodziły ogniwa dowódcze: Kierownictwo (m.in. komendant wojewódzki, zastępca komendanta wojewódzkiego ds. SB, zastępca komendanta wojewódzkiego ds. MO, zastępca komendanta wojewódzkiego ds. administracyjno-gospodarczych), Wydział Inspekcji (z czterema Zespołami: ds. SB, ds. MO, ds. administracyjno-gospodarczych, stanowisk samodzielnych), Inspektorat Analityczno-Informacyjny zastępcy komendanta wojewódzkiego ds. SB, Wojewódzkie Stanowisko Kierowania, następnie ogniwa SB: Wydział II, Wydział III, Wydział IV, Wydział Śledczy, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział „B”, Wydział „C”, Wydział „T”, Wydział Paszportów (z Referatami Paszportów w Mławie, Działdowie, Płońsku, Pułtusku i Żurominie) oraz ogniwa MO i administracyjne: Wydział Kryminalny (w skład wydziały weszły ogniwa: Kierownictwo, Sekcja Zabójstw i Rozbojów, Sekcja Włamań i Kradzieży, Grupa Obyczajowa, Grupa Poszukiwań i Ewidencji, Sekretariat), Wydział do walki z Przestępstwami Gospodarczymi (w skład wydziały weszły ogniwa: Kierownictwo, Sekcja Rolnictwa i Przetwórstwa Rolno-Spożywczego, Sekcja Budownictwa, Sekcja Transportu i Łączności, Sekcja Przemysłu, Sekretariat), Wydział Dochodzeniowo-Śledczy (w skład wydziału weszły ogniwa: Kierownictwo, Sekcja Nadzoru Ogólnego, Sekcja Kryminalna, Sekcja Gospodarcza, Grupa Operacyjna, Sekretariat), Wydział Prewencji, Wydział Ruchu Drogowego, Wydział Kryminalistyki, Wydział Kadr, Wydział Szkolenia, Wydział Ogólny (w skład wydziału weszły ogniwa: Kierownictwo, Sekcja Zezwoleń i Opiniowania, Sekcja Informacji, Sprawozdawczości i Statystyki, Sekcja Skarg i Wniosków, Sekcja Ogólna), Wydział Łączności (w skład wydziału weszły ogniwa: Kierownictwo, Sekcja I Przewodowa, Sekcja II Radiowa, Poczta Specjalna), Wydział Finansowy, Wydział Inwestycji i Remontów, Wydział Gospodarki Materiałowo-Technicznej, Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych (w skład wydziału weszły ogniwa: Kierownictwo, Sekcja Socjalna, Poliklinika), Pluton Ruchu Drogowego. Na mocy rozkazu organizacyjnego komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie nr 04/CI/78 z dnia 27 kwietnia 1978 r. m.in. w Kierownictwie KWMO w Ciechanowie powołano stanowisko etatowe Sekretarza Komitetu Zakładowego PZPR. Zarządzeniem organizacyjnym ministra spraw wewnętrznych nr 044/org z dnia 15 czerwca 1979 z dniem 1 lipca 1979 r. powołano w KWMO Ciechanów Wydział III „A” (przemianowany następnie w 1984 r. na Wydział V). KWMO Ciechanów podlegały Komenda Miejska MO w Ciechanowie, Komisariaty MO w Działdowie, Mławie, Nasielsku, Płońsku, Pułtusku, Żurominie, Komisariaty Kolejowe MO w Ciechanowie i Nasielsku (przekształcone w grudniu 1979 r. w Posterunki Kolejowe MO), Posterunki MO w Baboszewie, Bieżuniu, Czernicach Borowych (z s. w Węgrze), Dzierzążni, Dzierzgowie, Glinojecku, Gołyminie, Gralewie, Grudusku, Gzach, Iłowie-Osadzie, Jońcu (z s. w Cieksynie), Karniewie, Krasnem, Kuczborku-Osadzie, Lidzbarku Welskim, Lubowidzu, Lutocinie, Nasielsku, Naruszewie, Niechłoninie, Niedzborzu, Nowym Mieście, Ojrzeniu, Opinogórze Górnej, Płośnicy, Pokrzywnicy, Raciążu, Radzanowie, Regiminie, Rybnie, Siemiątkowie Koziebrodzkim, Sochocinie, Sońsku, Strzegowie-Osadzie, Stupsku (z s. w Konopkach), Syberii, Szreńsku, Szydłowie, Świerczach-Kotach, Turzy Małej, Uzdowie, Wieczfni Kościelnej, Winnicy, Wiśniewie, Załuskach, Posterunek Kolejowy MO w Działdowie (utworzony na mocy rozkazu organizacyjnego komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie nr 07/CI/78 z dnia 21 czerwca 1978 r. z dniem 1 lipca 1978 r.), oraz Zmotoryzowany Odwód MO w Ciechanowie. Na mocy rozkazu organizacyjnego ministra spraw wewnętrznych nr 010/76 z dnia 28 sierpnia 1976 r. (w zw. z §2 rozporządzenia ministra administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska z dnia 11 czerwca 1976 r. w sprawie połączenia, zniesienia, utworzenia, zmiany granic i nazw gmin oraz ustalenia siedzib gminnych organów władzy i administracji państwowej w województwach: białostockim, ciechanowskim, elbląskim, kieleckim, słupskim, suwalskim, tarnowskim, Dz.U. PRL 1976, nr 23, poz. 142) z mocą od dnia 1 lipca 1976 r. Posterunki MO w Gralewie, Jońcu, Niechłoninie, Niedzborzu, Syberii i Uzdowie zlikwidowano, a Posterunek MO w Turzy Małej przemianowano na Posterunek MO w Lipowcu Kościelnym z s. w Turzy Małej. Areszt KWMO (następnie WUSW) zorganizowano w 1976 r. w Mławie (w tzw. „Oddziale KWMO w Mławie”). Posterunek MO w Nasielsku został na mocy rozkazu organizacyjnego komendanta wojewódzkiego MO w Ciechanowie nr 010/CI/78 z dnia 22 grudnia 1978 r. przekształcony (z mocą od dnia 15 grudnia 1978 r.) w Komisariat MO. W 1981 r. utworzono w KWMO w Ciechanowie stanowiska zastępcy komendanta ds. polityczno-wychowawczych oraz Wydział Polityczno-Wychowawczy. Również w 1981 r. Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych podzielono na Wydział Zdrowia oraz Samodzielną Sekcję Spraw Socjalnych. Z dniem 1 sierpnia 1982 r. powołano w KWMO Ciechanów w miejsce zlikwidowanych Wydziałów „B”, „C” i „T”, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego (z Sekcjami „B”, „C” i „T”). Na mocy ustawy sejmu PRL z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie ministra spraw wewnętrznych, KWMO w Ciechanowie z dniem 1 sierpnia 1983 r. przekształcono w Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych, jednocześnie z dotychczas istniejących: KMMO Ciechanów, i Komisariatów MO w Działdowie, Mławie, Płońsku, Pułtusku, Żurominie utworzono Rejonowe Urzędy Spraw Wewnętrznych (już w 1982 r. planowano utworzenie w nich Komend Rejonowych MO, ostatecznie zorganizowanych jako RUSW). RUSW w Ciechanowie podlegały posterunki MO w Czernicach Borowych, Glinojecku, Gołyminie, Grudusku, Krasnem, Ojrzeniu, Opinogórze Górnej, Regiminie, Sońsku i Posterunek Kolejowy MO w Ciechanowie. RUSW w Mławie podlegały Posterunki MO w Dzierzgowie, Lipowcu Kościelnym, Strzegowie-Osadzie, Stupsku, Szydłowie, Wieczfni Kościelnej, Wiśniewie, oraz utworzony na mocy rozkazu organizacyjnego Szefa WUSW w Ciechanowie nr 015/CI/86 z dnia 13 marca 1986 r. Posterunek Kolejowy MO w Mławie. RUSW w Działdowie podlegały Posterunki MO w Ołowie-Osadzie, Lidzbarku Wielkim, Płośnicy i Rybnie oraz Posterunek Kolejowy w Działdowie. RUSW w Płońsku podlegały Posterunki MO w Baboszewie, Dzierzążni, Naruszewie, Nowym Mieście, Raciążu, Siemiątkowie, Sochocinie, Załuskach oraz nowoutworzony Posterunek MO w Jońcu. RUSW w Pułtusku podlegały Komisariat MO w Nasielsku i Posterunki MO w Gzach, Karniewie, Pokrzywnicy, Świerczach-Kotach, Winnicy i Posterunek Kolejowy MO w Nasielsku. RUSW w Żurominie podlegały Posterunki MO w Bieżuniu, Kuczborku-Osadzie, Lubowidzu, Lutocinie, Radzanowie i Szreńsku. We wszystkich RUSW woj. ciechanowskiego istniały stanowiska zastępców szefów ds. SB, oraz ogniwa operacyjne SB (w RUSW wydziałom operacyjnym SB WUSW odpowiadały Grupy; w RUSW w Ciechanowie i Żurominie Grupy II utworzono z dniem 1 stycznia 1986 r.). W RUSW funkcjonowały również Ambulatoria (utworzone już w 1982 r.). Na mocy rozkazu organizacyjnego Szefa WUSW w Ciechanowie nr 001/CI/85 z dnia 14 stycznia 1985 r. (wydanego na podstawie zarządzenia organizacyjnego ministra spraw wewnętrznych nr 0130/org z dnia 27 grudnia 1984 r. oraz zarządzenia ministra spraw wewnętrznych nr 0072/84 z dnia 27 grudnia 1984 r. w sprawie organizacji i zakresu działania Zarządu Ochrony Funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych) zorganizowano w Kierownictwie WUSW (z mocą od dnia 15 grudnia 1984 r.) Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. Na mocy rozkazu organizacyjnego Szefa WUSW w Ciechanowie nr 03/CI/85 z dnia 30 stycznia 1985 r. (wydanego na podstawie zarządzenia organizacyjnego ministra spraw wewnętrznych nr 010/org z dnia 23 stycznia 1985 r.) zlikwidowano Wydział IV WUSW (z mocą od 1 stycznia 1985 r.), w jego miejsce powołano Samodzielną Sekcję IV i Wydział VI (jednocześnie w RUSW utworzono Grupy VI wydzielając je z istniejących Grup IV SB). Likwidacja Wydziału IV miała charakter tymczasowy: na mocy rozkazu organizacyjnego Szefa WUSW w Ciechanowie nr 022/CI/85 z dnia 5 grudnia 1985 r. (wydanego na podstawie pisma dyrektora Biura Organizacyjno-Prawnego MSW nr OP-V-02877/85 z dnia 22 listopada 1985 r.) Samodzielna Sekcja IV została przemianowana na Wydział IV. Na mocy rozkazu organizacyjnego Szefa WUSW w Ciechanowie nr 012/CI/84 z dnia 20 grudnia 1984 r. (wydanego na podstawie zarządzenia organizacyjnego ministra spraw wewnętrznych nr 0123/org z dnia 28 listopada 1984 r.) Samodzielna Sekcja Socjalna WUSW została włączona do Wydziału Zdrowia jako Sekcja Socjalna, Wydział zmienił nazwę na Wydział Zdrowia i Spraw Socjalnych. Na mocy rozkazu organizacyjnego Szefa WUSW w Ciechanowie nr 05/CI/88 z dnia 25 lutego 1988 r. areszt WUSW podporządkowany został RUSW w Mławie, gdzie utworzono Grupę Ochrony Aresztów, na mocy tego rozkazu Szef RUSW przejął od Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego WUSW obowiązki ochrony aresztu w Mławie oraz „Obiektu WUSW Oddział w Mławie”. Z dniem 1 listopada 1989 r. Wydziały III, IV, V i VI WUSW w Ciechanowie uległy przekształceniu, w ich miejsce utworzono Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku państwa, Wydział Ochrony Gospodarki oraz Wydział Studiów i Analiz. Na mocy zarządzenia ministra spraw wewnętrznych nr 28/90 z dnia 15 lutego 1990 r. w sprawie likwidacji niektórych jednostek organizacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Z dniem 1 lutego 1990 r. zlikwidowano w WUSW w Ciechanowie (podobnie jak i w innych WUSW) Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy.

Akta b. WUSW w Ciechanowie zostały przekazane do archiwum IPN przez UOP.

W skład spuścizny archiwalnej KWMO/WUSW w Ciechanowie, wchodzą akta personalne funkcjonariuszy i pracowników cywilnych, akta spraw operacyjnych i współpracowników, dokumentacja administracyjna, w tym m.in. rozkazy personalne i protokoły brakowania.

AIPN, 222/7; AIPN, 1585/11396; AIPN, 1585/12017, AIPN, 335/356. Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. 3, 1975-1990, red. nauk. P. Piotrowski, Warszawa 2008, s. 47, 48, 98-102.