Trudne początki

Zbudowanie od podstaw archiwum IPN, zgromadzenie w nim prawie 90 kilometrów akt wraz z ich równoczesnym udostępnianiem, to przedsięwzięcie organizacyjne bez precedensu w najnowszych dziejach polskich archiwów. Co oznacza 90 kilometrów? Wyobraźcie sobie Państwo 90 km książek, ustawionych jedna za drugą, stykających się grzbietami...

Image

NOWE INICJATYWY: portal "Archiwum Pełne Pamięci"

Archiwum IPN, poczuwając się do odpowiedzialności za dokumentowanie losów Polaków, świadków i uczestników historii, doświadczonych w wyniku wydarzeń lat 1917-1990 uruchomiło projekt „Archiwum Pełne Pamięci” (http://archiwumpamieci.pl). Jest on częścią szerszej kampanii mającej na celu uświadomienie osobom posiadającym w prywatnych zbiorach ciekawe dokumenty, fotografie, wspomnienia i relacje o możliwości ich przekazania do Archiwum IPN.
(zobacz zwiastun spotu)

Image

NOWE INICJATYWY: portal "Trzecia pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski w dokumentach zasobu IPN"

8 czerwca 2017 r., w 30. rocznicę rozpoczęcia trzeciej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski Archiwum IPN uruchomiło tematyczny portal internetowy. Na stronie http://www.trzeciapielgrzymka.ipn.gov.pl znajdą Państwo skany dokumentów, fotografie, filmy, mapy i inne interesujące pamiątki ostatniej podróży papieża Jana Pawła II do Polski Ludowej.
(zobacz zwiastun portalu)

Image
Image

Informator o zasobie archiwalnym IPN całościowo opisuje zgromadzone w Instytucie archiwalia

Charakterystyka archiwalna podzespołu
Przyporządkowanie w archiwum Instytutu
Dział archiwum: Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
Nazwa zespołu (zbioru) archiwalnego: Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Piotrkowie Trybunalskim [1975] 1983-1990
Podzespół: Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Piotrkowie Trybunalskim 1983-1990
Daty dokumentów w podzespole
Data początkowa: 1983
Data końcowa: 1990
Informacje o podzespole
Zasięg terytorialny oddziaływania: Województwo piotrkowskie utworzone na mocy ustawy z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. Nr 16, poz. 91).
Charakterystyka archiwalna: Ustawą z dnia 14 lipca 1983 r. o urzędzie Ministra Spraw Wewnętrznych i zakresie podległych mu organów (Dz.U. Nr 38, poz. 173) wprowadzono nowe nazewnictwo jednostek terenowych. Z dniem 1 sierpnia 1983 r. dotychczasowe komendy wojewódzkie i rejonowe MO przemianowano odpowiednio na wojewódzkie i rejonowe urzędy spraw wewnętrznych. W tytulaturze kierownictwa komendanta wojewódzkiego/rejonowego MO zastąpił szef WUSW/RUSW. Prerogatywy szefów jednostek wojewódzkich zostały określone w Zarządzeniu nr 03/84 ministra spraw wewnętrznych z dnia 20 stycznia 1984 r. w sprawie zakresu działania wojewódzkiego urzędu spraw wewnętrznych. Pod koniec stycznia 1984 r. do pionu SB WUSW w Piotrkowie Trybunalskim został włączony Wydział Łączności. Nastąpiło to zgodnie z decyzją ministra spraw wewnętrznych z dnia 8 grudnia 1983 r. w sprawie przekazania wydziałów łączności pod bezpośredni nadzór zastępców szefów wojewódzkich urzędów spraw wewnętrznych ds. SB. Koniec 1984 r. zaowocował utworzeniem w piotrkowskim pionie SB nowej komórki organizacyjnej, która miała spełniać rolę wewnętrznej policji. Na podstawie Zarządzenia nr 072/84 ministra spraw wewnętrznych z dnia 27 grudnia 1984 r. powołano w WUSW Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy. W następnym roku w WUSW w Piotrkowie Trybunalskim powołano Wydział VI. Było to wynikiem utworzenia na mocy Decyzji nr 0068/84 ministra spraw wewnętrznych z dnia 30 listopada 1984 r. Departamentu VI, który przejął zadania dotychczasowych Wydziałów: VII, VIII i IX Departamentu IV (zabezpieczenie sektora gospodarki żywnościowej, leśnictwa i przemysłu drzewnego, ochrony środowiska i zasobów naturalnych). Między styczniem a marcem 1985 r. w jednostkach terenowych resortu spraw wewnętrznych podzielono dotychczasowe wydziały IV WUSW i w większości województw utworzono wydziały IV, zajmujące się wyłącznie działalnością operacyjną wobec kościołów i związków wyznaniowych oraz wydziały VI kontrolujące sektor rolno-spożywczy. Od 1986 r. w WUSW w Piotrkowie Trybunalskim w pionie zastępcy szefa ds. SB funkcjonowały: ogniwo pionu I (st. inspektor przy zastępcy szefa ds. SB), starszy inspektor Inspektoratu Analityczno-Informacyjnego zastępcy szefa ds. SB (IA), Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy, Wydział II, Wydział III, Wydział IV, Wydział V, Wydział VI, Wydział Śledczy, Wydział Łączności, Samodzielna Sekcja „A”, Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego, Wydział Paszportów, starsi inspektorzy ds. ochrony przemysłu w Wydziale Inspekcji. W następnym roku, zgodnie z nowym podziałem zadań w kierownictwie piotrkowskiej jednostki, Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy znalazł się wśród komórek podlegających bezpośrednio szefowi WUSW. W drugiej połowie 1988 r. rozpoczęto tworzenie Inspektoratu 2, będącego komórką zamiejscową Biura Studiów SB MSW. W związku ze zmianami sytuacji politycznej w kraju po wyborach 4 czerwca 1989 r., nastąpiło przeorganizowanie całego pionu SB. W tym samym miesiącu została zlikwidowana Sekcja „W” Wydziału Zabezpieczenia Operacyjnego, a z 9 etatów 3 włączono do Wydziału II jako grupę ds. obrotu komunikacji. Na podstawie Zarządzenia nr 075/89 ministra spraw wewnętrznych z dnia 24 sierpnia 1989 r. rozwiązano Departamenty III, IV, V, VI, Inspektorat Ochrony Przemysłu i Biuro Studiów MSW. Na bazie Departamentu III utworzono Departament Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, piony V i VI zasiliły Departament Ochrony Gospodarki, a z połączenia Departamentu IV i Biura Studiów powstał Departament Studiów i Analiz. Powyższą reorganizację wprowadzono także w piotrkowskim aparacie bezpieczeństwa. Na bazie zlikwidowanych komórek organizacyjnych (Wydziały III, IV, V, VI, Inspektorat 2, starsi inspektorzy ds. ochrony przemysłu Wydziału Inspekcji) zorganizowano: Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa, Wydział Ochrony Gospodarki oraz Wydział Studiów i Analiz. W przypadku RUSW przyjęto zasadę, że mogła funkcjonować tylko jedna komórka organizacyjna SB (grupa, referat, sekcja lub wydział). W działających na terenie województwa piotrkowskiego grupach operacyjnych pionów III, IV, V i VI dokonano redukcji etatów, a w pięciu jednostkach rejonowych stworzono wydziały (Bełchatów, Piotrków Trybunalski, Tomaszów Mazowiecki) i sekcje (Opoczno i Radomsko) SB. Komórki organizacyjne SB w RUSW zlikwidowano z dniem 15 stycznia 1990 r., pozostawiając w nich jedynie grupy paszportów. Zasadniczej reorganizacji uległ pion zabezpieczenia operacyjnego. Z dniem 15 grudnia 1989 r. rozwiązano dotychczasowe wydziały, a wchodzące w ich skład sekcje „B” i „T” podporządkowano (jako terenową grupę) odpowiednim wydziałom w sąsiednich większych województwach. Sekcje „B” pozostawiono jedynie w strukturze dwóch mniejszych WUSW - w Piotrkowie Trybunalskim i Nowym Sączu. Szef piotrkowskiego WUSW wystąpił do szefa Służby Zabezpieczenia Operacyjnego MSW z wnioskiem o utrzymanie Sekcji Eksploatacji ”T” w strukturze piotrkowskiego Urzędu, ale jego zabiegi nie przyniosły efektu. Ostatecznie z pozyskanych z reorganizacji WZO etatów stworzono Sekcję „B” piotrkowskiego WUSW, a w Wydziale „T” łódzkiego WUSW sekcję terenową z siedzibą w Piotrkowie Trybunalskim. Z drugiej strony na przełomie 1989 i 1990 r. w szesnastu WUSW, w tym w Piotrkowie Trybunalskim, ponownie powołano wydziały „C”. Miało to związek z rozszerzeniem zakresu działania pionu „C” o zagadnienia związane z wdrażaniem informatyki. W tym samym czasie zlikwidowany został Inspektorat 2. Na początku 1990 r. WUSW w Piotrkowie Trybunalskim znalazł się w gronie trzydziestu jednostek wojewódzkich resortu spraw wewnętrznych, w których, w miejsce stanowisk starszych inspektorów przy zastępcy szefa ds. SB do współpracy z Departamentem I, powołano Inspektoraty I. W związku z likwidacją pionu ochrony funkcjonariuszy w lutym 1990 r. działalność zakończył natomiast IOF piotrkowskiego WUSW. Podsumowując w latach 1983–1990 struktura pionu SB WUSW w Piotrkowie Trybunalskim przedstawiała się następująco:  Starszy inspektor przy zastępcy szefa WUSW ds. SB do współpracy z Departamentem I (od stycznia 1990 r. Inspektorat I),  Inspektorat Analityczno-Informacyjny zastępcy szefa WUSW ds. SB,  Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy,  Inspektorat 2,  Wydział II,  Wydział III,  Wydział IV,  Wydział V,  Wydział VI,  Wydział Śledczy,  Samodzielna Sekcja „A”,  Sekcja „B”,  Wydział „C”,  Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego,  Wydział Paszportów,  Wydział Łączności,  Zespół ds. Służby Bezpieczeństwa w Wydziale Inspekcji,  Starszy inspektor ds. ochrony przemysłu w zespole stanowisk samodzielnych Wydziału Inspekcji,  Wydział Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa – powołany w miejsce rozwiązanego Wydziału III,  Wydział Ochrony Gospodarki – utworzony na bazie rozwiązanych Wydziałów V i VI,  Wydział Studiów i Analiz – powołany w wyniku rozwiązania Wydziału IV. WUSW w Piotrkowie Trybunalskim zakończył działalność w lipcu 1990 r. Służba Bezpieczeństwa została rozwiązana 31 lipca 1990 r. na mocy ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Urzędzie Ochrony Państwa (Dz.U. Nr 30 poz. 180), w momencie zwolnienia ze służby ostatnich funkcjonariuszy i likwidacji ostatnich komórek SB, a pion Milicji Obywatelskiej, zgodnie z ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz.U. Nr 30 poz. 179) przekształcono w Policję.