Charakterystyka zespołu (zbioru) archiwalnego | |
---|---|
Nazwa zespołu (zbioru) archiwalnego: | Wojskowa Prokuratura 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku [1949] 1955-1956 |
Przyporządkowanie w archiwum Instytutu | |
Dział archiwum: | Wojskowe organy wymiaru sprawiedliwości, w tym prokuratury wojskowe oraz sądy wojskowe |
Daty dokumentów w zespole (zbiorze) archiwalnym | |
Anteriora: | 1951 |
Data początkowa: | 1949 |
Data końcowa: | 1956 |
Posteriora: | 1997 |
Informacje o aktotwórcy | |
Dzieje ustrojowe aktotwórcy: | W 1949 r. w Wojsku Polskim powołano jednostki taktyczne na szczeblu korpusu, tj. wyższego od dywizji, pośredniego pomiędzy dywizją a armią. Przy tych jednostkach zorganizowano także prokuratury wojskowe, tj. Wojskową Prokuraturę 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku. W 1950 r. 1 Korpus Pancerny przemianowano na 1 Korpus Zmechanizowany w Gdańsku, a nazwę prokuratury zmieniono na: Wojskowa Prokuratura 1 Korpusu Zmechanizowanego w Gdańsku. W 1955 r., w związku z przeformowaniem 1 Korpusu Zmechanizowanego na 1 Korpus Pancerny, uległa również zmianie nazwa działającej przy tej jednostce prokuratury, która od tego momentu, aż do jej rozformowania w 1956 r., nosiła nazwę: Wojskowa Prokuratura 1 Korpusu Pancernego w Gdańsku. |
Charakterystyka archiwalna zespołu (zbioru) archiwalnego | |
Charakterystyka zawartości zespołu (zbioru) archiwalnego: | W wyniku działalności omawianej prokuratury powstała dokumentacja stanowiąca cenny materiał badawczy, którego najciekawszą część stanowią akta spraw karnych, rozkazy dzienne prokuratora i okresowe sprawozdania z działalności kierowanej przez niego instytucji. Akta prokuratorskie pozwalają m.in. na ustalenie danych osób z aparatu śledczego, które nadużyły swojej władzy, a dla historyków stanowią materiał do badań nad działalnością sądownictwa i prokuratury wojskowej w Polsce Ludowej. Z kolei sprawozdania statystyczne i opisowe działalności prokuratury oraz rozkazy prokuratora i naczelnych organów sądownictwa wojskowego (Departamentu Służby Sprawiedliwości MON, Zarządu Sądownictwa Wojskowego, Naczelnej Prokuratury Wojskowej) są niezbędne dla poznania jej struktury organizacyjnej oraz zasad funkcjonowania. Poza tym umożliwiają ustalenie, jakiego rodzaju charakter miały kontakty, które rzeczona prokuratura utrzymywała z innymi instytucjami np. z dowództwem miejscowych jednostek wojskowych. Można w nich także odnaleźć opisy sytuacji społeczno-politycznej na podległym terenie. |
Sposób uporządkowania akt: | Ze względu na rodzaj dokumentacji zgromadzonej w omawianym zespole, wyodrębniono następujące serie: akta administracyjne, akta spraw prokuratorskich oraz pomoce ewidencyjne. Jeżeli chodzi o metodę porządkowania zdecydowano, że najodpowiedniejszą dla tej dokumentacji metodą będzie odtworzenie układu pierwotnego w wariancie ścisłym, polegającym na rekonstrukcji układu zarejestrowanego za pomocą sygnatur. Dla odtworzenia układu akt w poszczególnych seriach posłużono się repertoriami (akta spraw prokuratorskich), opisami teczek (akta administracyjne) oraz wykazem pomocy kancelaryjnych z Tymczasowego regulaminu urzędowania sądów i prokuratur wojskowych (pomoce ewidencyjne). Po wyodrębnieniu z zasobu archiwalnego gdańskiego oddziału IPN dokumentacji, których twórcą była prokuratura wojskowa w Gdańsku przystąpiono do jej segregacji na serie, zgodnie z podziałem opracowanym podczas studiów wstępnych. Następnie przeprowadzono systematyzację jednostek w seriach, zgodnie z pierwotnym układem kancelaryjnym. W ramach serii: Akta administracyjne w pierwszej kolejności ułożono akta jawne, a następnie niejawne (tajne, ściśle tajne). Pomoce ewidencyjne ułożono według układu opartego na wykazie zamieszczonym w Tymczasowym regulaminie urzędowania sądów i prokuratur wojskowych. Systematyzację ostatniej serii akt, którą stanowią akta spraw prokuratorskich, przeprowadzono w oparciu o ich sygnatury, stanowiące odbicie układu kancelaryjnego zarejestrowanego w repertoriach prokuratury. Po wykonaniu omówionych czynności ułożono serie akt w ramach zespołu. Na początku umieszczono akta administracyjne, następnie pomoce ewidencyjne, w postaci m.in. repertoriów i skorowidzów, a na końcu akta spraw prokuratorskich. Zgodnie z zasadami metodyki archiwalnej po ułożeniu serii należałoby przeprowadzić sygnowanie jednostek archiwalnych w obrębie zespołu (jednostkom powinno się nadać sygnaturę ciągłą cyframi arabskimi w kolejności zgodnej z układem przyjętym w czasie porządkowania), jednak zgodnie z przyjętą w IPN metodą ewidencjonowania, akta prokuratury w momencie włączenia ich do zasobu otrzymały sygnatury składające się z oznaczenia: literowego przewidzianego dla oddziału IPN w Gdańsku (IPN Gd) i liczbowego stanowiącego numer kolejnego wpływu, łamanego na liczbę porządkową. Jeżeli chodzi o kwestie opracowywania technicznego poszczególnych jednostek archiwalnych to akta gdańskiej prokuratury nie są opracowywane systematycznie, ale opracowuje się je w momencie przygotowywania do wypożyczenia. |
Informacje techniczne o zespole (zbiorze) archiwalnym | |
Język akt: | j. polski |
Wskazówki bibliograficzne | |
Zestawienie bibliografii oraz wykaz źródeł: | Burczyk D., Metody opracowania i rekonstrukcji zespołu archiwalnego: Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku (1946-1955), „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2010, nr 3; Burczyk D., Wojskowy Sąd Rejonowy w Gdańsku 1946-1955. Inwentarz idealny, Gdańsk 2012; Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999; Muszyński J., Zasady ustrojowe sądownictwa wojskowego i prokuratury wojskowej w Polsce Ludowej, Warszawa 1964; Romanowska E., Karzące ramię sprawiedliwości ludowej. Prokuratury wojskowe w Polsce w latach 1944-1955, Warszawa 2012; Skoczek Z., Organizacja pracy w sądach i prokuraturach wojskowych, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 1948, nr 1-2; Zaborski M., Ustrój sądów wojskowych w Polsce w latach 1944-1955, Lublin 2005. |
Inwentarz archiwalny udostępnił do tej pory | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
0 | 0 | 2 | , | 2 | 8 | 8 | , | 0 | 8 | 5 |
rekordów |
Trudne początki
Zbudowanie od podstaw archiwum IPN, zgromadzenie w nim prawie 90 kilometrów akt wraz z ich równoczesnym udostępnianiem, to przedsięwzięcie organizacyjne bez precedensu w najnowszych dziejach polskich archiwów. Co oznacza 90 kilometrów? Wyobraźcie sobie Państwo 90 km książek, ustawionych jedna za drugą, stykających się grzbietami...

Nie tylko akta
Nasz zasób archiwalny to dokumenty papierowe, mikrofilmy, fotografie (ok. 39 mln zdjęć), nagrania filmowe (ponad 2000 j.a.) i dźwiękowe (ok. 1450 j.a.). Znaczną część zasobu stanowią kartoteki, liczące ponad 10 000 mb.

Nowe inicjatywy: centralny system informacji archiwalnej
W październiku 2009 r. w czytelniach Instytutu udostępniliśmy system informacji archiwalnej „Nexus” (łac. „węzeł”), w którym zintegrowano kilkaset funkcjonujących w archiwach baz danych. Baza „Nexus” stanowi punkt wyjścia dla inwentarza publicznego.

Nowe inicjatywy: projekt digitalizacji
Od 2009 r. budujemy archiwum cyfrowe. Postać elektroniczną otrzymują akta spraw, kartoteki, fotografie, filmy i nagrania. Wkrótce uruchomimy projekt przeniesienia baz danych wykorzystywanych przez Służbę Bezpieczeństwa w ramach tzw. ewidencji operacyjnej. Nasze archiwum cyfrowe jest największym archiwum elektronicznym w kraju.

NOWE INICJATYWY: portal "Archiwum Pełne Pamięci"
Archiwum IPN, poczuwając się do odpowiedzialności za dokumentowanie losów Polaków, świadków i uczestników historii, doświadczonych w wyniku wydarzeń lat 1917-1990 uruchomiło projekt „Archiwum Pełne Pamięci” (http://archiwumpamieci.pl). Jest on częścią szerszej kampanii mającej na celu uświadomienie osobom posiadającym w prywatnych zbiorach ciekawe dokumenty, fotografie, wspomnienia i relacje o możliwości ich przekazania do Archiwum IPN.(zobacz zwiastun spotu)

NOWE INICJATYWY: portal "Trzecia pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Polski w dokumentach zasobu IPN"
8 czerwca 2017 r., w 30. rocznicę rozpoczęcia trzeciej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski Archiwum IPN uruchomiło tematyczny portal internetowy. Na stronie http://www.trzeciapielgrzymka.ipn.gov.pl znajdą Państwo skany dokumentów, fotografie, filmy, mapy i inne interesujące pamiątki ostatniej podróży papieża Jana Pawła II do Polski Ludowej.(zobacz zwiastun portalu)

Nowe oblicze archiwum
W październiku 2012 r. rozpoczęliśmy wdrożenie aplikacji „Cyfrowe Archiwum”. Umożliwia ona sprawne i szybkie dotarcie do dokumentów i informacji przechowywanych w naszym archiwum. System komputerowy poprawi komunikację między dokumentami a użytkownikiem, umożliwiając mu samodzielne przeprowadzanie kwerend i skróci czas naukowej komunikacji zobacz zwiastun.

Inwentarz publiczny
W inwentarzu publikujemy opisy jednostek archiwalnych przechowywanych w archiwum IPN. Stanowi to pierwszy krok na drodze przybliżenia użytkownikowi zasobu archiwalnego Instytutu przybliżenia dziejów dwóch pokoleń Polaków.

- Organy represji i administracji III Rzeszy Niemieckiej
- Organy represji Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich
- Cywilne organy bezpieczeństwa państwa
- Wojskowe organy bezpieczeństwa państwa
- Wojska wewnętrzne
- Jednostki i administracja wojskowa
- Cywilne organy wymiaru sprawiedliwości, w tym sądy specjalne, prokuratury powszechne oraz sądy powszechne
- Wojskowe organy wymiaru sprawiedliwości, w tym prokuratury wojskowe oraz sądy wojskowe
- Więziennictwo oraz instytucje penitencjarne, w tym więzienia, zakłady karne, areszty oraz inne miejsca odosobnienia
- Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu oraz krajowe i zagraniczne organy i instytucje badania i ścigania zbrodni niemieckich
- Organy administracji publicznej, urzędy, instytucje oraz organizacje społeczno-polityczne, w tym pozasądowe organy wymiaru sprawiedliwości oraz archiwa organizacji niepodległościowych i oporu społecznego
- Archiwa osobiste i kolekcje
- Zbiory archiwalne, w tym dokumenty z archiwów zagranicznych lub ich kopie gromadzone na zasadzie zbiorów